“Αγαπητέ Μπάρμπα Κώστα, ελπίζω ετούτο το γράμμα να σάς βρίσκει όλους καλά και με υγεία. Έλαβα το γράμμα σου πριν μια βδομάδα και χάρηκα πολύ όταν έμαθα πως περιμένετε παιδί. Μακάρι να ήμουν στην Αμερική να το γιορτάζαμε με λίγο ούζο. Το έμαθε όλη η γειτονιά εδώ και μού ‘παν να στείλω τις ευχές τους σε εσένα και στη γυναίκα σου. Όπως σου έγραψα και την προηγούμενη φορά, κανονίσαμε να γενεί ο αρραβώνας μου με τη Βούλα το Νοέμβρη και όλα πήγαιναν στην εντέλεια. Τι να το κάνεις, όμως…
Όπως θα σού εξηγήσω και παρακάτω, θα ανατριχιάσεις μόλις μάθεις τι κακό μάς βρήκε”.
Έτσι αρχίζει ένα από τα πιο φιλόδοξα εικονογραφήματα (σ.σ. απόδοση του όρου “graphic novel”, ο οποίος αναφέρεται σε βιβλία που χρησιμοποιούν την τεχνική των κόμικ για να αφηγηθούν μία ιστορία) των τελευταίων ετών, με τίτλο “Dryland”. Σε σχέδιο και σενάριο του Ελληνοαυστραλού (γεννημένου στη Μελβούρνη) καλλιτέχνη Κoν Χρυσούλη, είναι μία αφήγηση σε μορφή κόμικ ενός μέρους της οικογενειακής του ιστορίας: του βίαιου θανάτου των προγόνων του στην περιοχή του Ξηρόμερου (εξ ου και ο τίτλος) της Δυτικής Ακαρνανίας, σε μία ιστορία που εκτυλίσσεται από το 1895 μέχρι τον Εμφύλιο Πόλεμο (1944-1949).
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο καλλιτέχνης έχει στραφεί στις προσωπικές του ιστορίες για να αντλήσει έμπνευση. Από τότε που πρωτοξεκίνησε να σχεδιάζει κόμικ, έχει ειδικευτεί σε μία υποκατηγορία της τέχνης, τα αυτοβιογραφικά κόμικ, στα οποία αφηγείται περιστατικά που έχει ζήσει ο ίδιος. Αλλά αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Η ιδέα τού ήρθε ύστερα από συζητήσεις με τους γονείς του.
“Αν και είχα µια αµυδρή ιδέα για το τι συνέβη στους προγόνους µου, από τις διηγήσεις των γονιών µου, άρχισα να ρωτάω συγκεκριµένα πάνω στα γεγονότα µετά από µια απρόσµενη επανένωση µε συγγενείς που θεωρούσαµε χαµένους στην Αµερική για πάνω από 60 χρόνια” θυμάται.
Η συνολική ιστορία θα ξεδιπλωθεί σε μία σειρά από αυτοτελή βιβλία. Οι πρώτες 24 σελίδες του “Dryland” συμμετείχαν σε έναν διαγωνισμό, στο πλαίσιο του λογοτεχνικού φεστιβάλ “First Fictions” που διοργανώνεται στη Μεγάλη Βρετανία και κατάφεραν να περάσουν στην τελική λίστα των υποψηφίων για το βραβείο. Ύστερα από αυτήν τη διάκριση, ο Κoν αποφάσισε να εκδώσει μόνος του αυτό το πρώτο μέρος, νοικιάζοντας πάγκους σε συνέδρια και εκθέσεις κόμικ, όπου το πουλούσε. Κάπως έτσι προέκυψε η συνεργασία του με τον εκδοτικό οίκο Markosia, ο οποίος θα τυπώσει και θα διανείμει το πρώτο βιβλίο στα μέσα του 2016.
Εν τω μεταξύ, η ιστορία εξελίσσεται σε διαδικτυακή μορφή, καθώς δύο φορές την εβδομάδα, οι σελίδες του κόμικ αναρτώνται στον ιστότοπο Socomic.gr (που δημιουργήθηκε από την σοκολατοβιομηχανία ΙΟΝ, για να στηρίξει και να παρουσιάσει το έργο της ιδιαίτερα δημιουργικής σκηνής σχεδιαστών κόμικ της Ελλάδας).
ΠΩΣ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΕΣΤΡΕΨΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
“Μιλώντας αναλυτικά για την ιστορία µε τον πατέρα µου, αντιλήφθηκα ότι ήµουν ο µόνος άνθρωπος που θα κατέγραφε τις ιστορίες και αν δεν το έκανα, θα χανόταν η αναφορά στον βίο και τους τραγικούς θανάτους τους” λέει ο Κoν, εξηγώντας την απόφασή του να μετατρέψει σε βιβλίο την οικογενειακή ιστορία.
“Το πρώτο βιβλίο διηγείται την ιστορία του παππού µου, από του πατέρα µου το σόι, της γιαγιάς µου και της µάνας της” λέει ο σχεδιαστής. “Η προγιαγιά µου αυτή πέθανε από το κρύο στην κορυφή του Όρους Περγαντί του Ξηροµέρου, προσπαθώντας µε τον παππού µου να µεταφέρουν καπνό λαθραία από το ένα χωριό στο άλλο, λόγω του κρατικού µονοπωλίου της εποχής. Ο καπνός ήταν µέχρι πρότινος ο µόνος τρόπος επιβίωσης σ’ αυτόν τον άγονο, ξηρό τόπο και το µονοπώλιο (σ.σ. που επέβαλε η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά) τους είχε γονατίσει.
Το βιβλίο µεν τελειώνει µε έναν βίαιο θάνατο, αλλά στην ουσία στήνει το σκηνικό για τα επόµενα βιβλία. Τα επόµενα βιβλία διηγούνται τους θανάτους του προπάππου µου από της µάνας µου το σόι, που δολοφονήθηκε στην Καντήλα του Ξηροµέρου µπροστά στα παιδιά του από Γερµανούς εθνικιστές και ταγµατασφαλίτες, αλλά και της δολοφονίας του προπάππου µου από του πατέρα µου το σόι που βασανίστηκε µέχρι θανάτου από αριστερούς κατά τον Εµφύλιο”.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Κον, ως δημιουργός κόμικ, ασχολείται με την καταστροφική επίδραση της πόλωσης και του πολιτικού δογματισμού στην ελληνική νοοτροπία: ο ίδιος έγινε γνωστός στη σκηνή των ελληνικών κόμικ, με τη σατιρική σειρά “Giant-Size Fascists”, η οποία κατέγραφε τις περιπέτειες μίας ομάδας Ελλήνων υπερεθνικιστών σούπερ ηρώων, οι οποίοι μάχονταν εναντίον ενός στρατού εχθρών των ελληνικών ιδεωδών – κυρίως μίας ομάδας σούπερ-κακών κομμουνιστών. Η σειρά, για το μεγαλύτερο μέρος της, δημοσιευόταν στο αριστερό πολιτικό και σατιρικό περιοδικό “Γαλέρα” (το οποίο δεν κυκλοφορεί πλέον) και κατάφερε να εξοργίσει τους αναγνώστες τόσο στα αριστερά όσο και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, σατιρίζοντας τις ιδεοληψίες και τα κολλήματα των Ελλήνων ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης.
Έχοντας πλέον ερευνήσει την περίοδο του Μεσοπολέμου για τη δημιουργία του “Dryland”, ο Κον επιβεβαίωσε την πεποίθησή του ότι ο πολιτικός δογματισμός είναι ένα είδος βλακείας που έχει μολύνει τους Έλληνες. “Το αξιοσηµείωτο είναι ότι ερεύνησα αυτές τις ιστορίες αφότου είχα δηµιουργήσει το Giant-Size Fascists, που διαπραγµατεύεται το σύγχρονο παράλογο των ελληνικών ιδεολογιών και της σχιζοφρενικής ιστορίας τους” τονίζει.
“Ο Μεσοπόλεµος έχει ενδιαφέρον γιατί η ιδεολογική αποβλάκωση της περιόδου έχει αντίκτυπο στην εποχή που ζούµε. Αν µη τι άλλο, δεν θα ορφάνευαν δυο πολυµελείς και ήδη πάµπτωχες οικογένειες, αν δεν δολοφονούσαν εν ψυχρώ τις πατριαρχικές φιγούρες των οικογενειών αυτών στρατιώτες που δρούσαν στο όνοµα της πολιτικής ιδεολογίας τους. Οι συνέπειες ήταν πολλές και µια εξ αυτών ήταν η µετανάστευση των γονιών µου στην Αυστραλία, όπου και γνωρίστηκαν και γεννήθηκα”.
ΕΝΑΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
“Γεννήθηκα σε ένα χωριό στην µέση του πουθενά, στη Βικτώρια της Αυστραλίας, από γονείς ελλαδικής καταγωγής και αργότερα µετακοµίσαµε στη Μελβούρνη” θυμάται ο Κoν. “Από τα µέσα του ’80 πηγαινοερχόµασταν Μελβούρνη-Ελλάδα. Η τελευταία φορά που ήµουν στην Αυστραλία ήταν στα 20 µου. Οι αγαπηµένες µου αναµνήσεις από τη Μελβούρνη αφορούν σχολείο, φίλους, πάρτι, αλλά και τις πρώτες µου προσπάθειες να αυτοεκδόσω το κόμικ µου, με τίτλο “Clans” το 1996, τρία τεύχη του οποίου διένειμα στην πόλη κατά το 1996-97.
Στη Μελβούρνη λάτρευα τον ποταµό Yarra, αλλά δεν µου άρεσε το αχαλίνωτο χτίσιµο ουρανοξυστών στο κέντρο της πόλης” λέει. Έκτοτε, οι γονείς και ο αδελφός του με την δική του οικογένεια, έχουν επιστρέψει στη Μελβούρνη, λόγω της κρίσης στην Ελλάδα, ο ίδιος όμως δεν το σκέφτεται: “Θα επέστρεφα στη Μελβούρνη για να τούς επισκεφτώ και να δω τα ανίψια µου, αλλά δεν θα έµενα για πολύ. Κάτι µε δένει µε τη γηραιά ήπειρο” λέει.
Ο ίδιος έζησε δέκα χρόνια στο κέντρο της Αθήνας, κάνοντας κόμικ και εικονογραφήσεις και παίζοντας μουσική με το συγκρότημα Autodivine, αλλά κουράστηκε να αλλάζει αδιάφορες δουλειές για να βγάζει τα προς το ζην, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσει και την μικρόνοια και τις προκαταλήψεις που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος των Ελλήνων.
Έτσι, μετοίκησε ξανά το 2001, αυτήν τη φορά για το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές. Τώρα ζει στο Brighton (“µου αρέσει η άµεση πρόσβαση στη θάλασσα”, λέει, “αλλά όχι το τεράστιο κόστος επιβίωσης”), εργάζεται στο Design Museum του Λονδίνου, παίζει μουσική σε ένα συγκρότημα ‘concept art’, τους “Ghosts of Future Past” και συνεχίζει να δουλεύει στα κόμικ και τα εικονογραφήματά του.
Ένα από αυτά έχει ήδη κερδίσει τα εύσημα μιας από τις πλέον αναμενόμενες κυκλοφορίες για το 2016. Ο λόγος για το βιβλίο “Tales of the Smiths”, το οποίο δημοσιευόταν επίσης στην ιστοσελίδα SoComic.gr, σε ημερήσιες συνέχειες, επί τρία χρόνια. Είναι η εικονογραφημένη βιογραφία του Morryssey, του Johnny Marr και των άλλων μελών του συγκροτήματος The Smiths, περιγράφοντας τα χρόνια πριν σχηματιστεί η μπάντα, μία από τις πιο αγαπημένες και επιδραστικές στην ιστορία της ποπ. “Ξεκίνησε ως µια αγανακτισµένη προσπάθεια να µάθω πώς σµιλευτήκαν οι προσωπικότητές τους. Μετά από την ανεύρεση ελαχίστων πληροφοριών από σχετικές βιογραφίες, κατάφερα να ξεψαχνίσω άπειρα διαµάντια και πληροφορίες από σπάνιες συνεντεύξεις τους, παλιά αλληλογραφία, δηµοσιεύµατα στον τύπο κ.ο.κ. και αποφάσισα ότι θα ήταν ένα ενδιαφέρον κόμικ” λέει ο Κoν και δεν έχει άδικο. Το αποτέλεσμα είναι μία συναρπαστική και εντυπωσιακά λεπτομερής αφήγηση της ζωής των μελών του σχήματος από το 1959 μέχρι το 1982, έτος δημιουργίας των Smiths. Λίγο μετά το τέλος της ηλεκτρονικής δημοσίευσης της σειράς στο SoComic.gr, ο Κον υπέγραψε συμβόλαιο με την Omnibus Press, μία εκδοτική εταιρεία που ειδικεύεται στην έκδοση μουσικών βιογραφιών, για τη δημοσίευση της ιστορίας σε έναν τόμο 450 σελίδων. Καθόλου άσχημη εξέλιξη για έναν καλλιτέχνη που πασχίζει για τον επιούσιο και νιώθει ότι τον συνδέει το ίδιο κοινωνικό υπόβαθρο με τους Smiths.
“O Morrissey, o Marr, o Rourke και o Joyce γεννήθηκαν σε αγγλοσαξονική χώρα από µετανάστες της εργατικής τάξης και προσπάθησαν να επιβιώσουν δηµιουργώντας. Ταυτίζω τη ζωή µου µαζί τους σε αρκετά σηµεία και δεν γίνεται να το αγνοήσω αυτό” λέει ο Κoν.
“Υπήρξα µετανάστης σε ολόκληρη τη ζωή µου: παιδί οικονοµικών µεταναστών στην Αυστραλία, οµογενής µετανάστης στην Ελλάδα και τώρα οικονοµικός µετανάστης στην Αγγλία”.
Τώρα τουλάχιστον, τού δίνεται η ευκαιρία να αφηγηθεί την ιστορία της οικογένειάς του σε ένα διεθνές αναγνωστικό κοινό, το οποίο μαθαίνει έτσι για τις σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας. “Οι αναγνώστες που δεν διαµένουν στην Ελλάδα ενδιαφέρονται πολύ για τον Μεσοπόλεµο στην Ελλάδα γιατί δεν έχουν ιδέα τι ακριβώς συνέβαινε εκεί” εξηγεί ο δημιουργός. “Για τους περισσότερους, µε τους οποίους έχω επικοινωνήσει, η σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας µοιάζει πολύ µε αυτή των Μεσανατολικών χωρών, όπου ο ένας δικτάτορας ανατρέπει τον άλλο και οι κάτοικοι σφάζονται µεταξύ τους για χάρη των προεστών. Εδώ που τα λέµε δεν έχουν και πολύ άδικο”.