Εάν καλοπροσέξουμε τη λέξη μας ανίχνευση, θα πρέπει να πούμε ότι είναι μία πολύ καλά συναρμολογημένη λέξη. Η μουσικότητα, το περιεχόμενο και η σημασία της, αλλά και η ακουστική της, με σχεδόν όλα μας τα φωνήεντα με πολλή τάξη βαλμένα, την κάνουν εύηχη με κάθε αρμονική καλλιέπεια.
Αυτή την ανίχνευση κάνουν όλοι οι φιλόλογοι ως καλλιεργημένα μέλη ενός πολιτισμού. Και τι είναι ο φιλόλογος; Οι αρχαίοι μας έδιναν τον εξής ορισμό: Φιλόλογος = Ο φιλών λόγους και σπουδάζων περί παιδείας. Φιλολογία είναι η έκφραση κάθε ανώτερου πολιτισμού. Δεν υπάρχει πολιτισμός χωρίς καλλιεργημένη γλώσσα, που είναι η βάση της παιδείας!
Με αυτές τις σκέψεις, ας γίνουμε σήμερα φιλόλογοι και ας ανιχνεύσουμε μερικές μόνο λέξεις μας, που περιπλανήθηκαν ως μετανάστες στα πέρατα του κόσμου, αλλά στο τέλος επανήλθαν στον Ελληνισμό του Παρθενώνα, που, μάλλον, καταχρηστικά τούς έδωσε το «παρατσούκλι» ως Αντιδάνεια. Η ελληνικότητά τους, όμως, δεν χάθηκε ποτέ με την αλλοίωση της προφοράς, αν και πολλές φορές δόθηκε μία νέα προώθηση στην έννοιά τους. Η ανίχνευσή μας γίνεται με όλες μας τις αισθήσεις -και ως φιλόλογοι- νιώθουμε την ανείπωτη χαρά να τις καλωσορίσουμε στη γλωσσική μας οικογένεια και να τις σφίξουμε στην αγκαλιά μας ως άκρως δικές μας.
Να σημειώσουμε, επίσης, εδώ, ότι Ανίχνευση σημαίνει «φέρνω πάνω το ίχνος, τη ρίζα». Ανά + ίχνος = Ανίχνευση. Το ίδιο ακριβώς που γίνεται και στην Ανάγνωση: Ανά + γνώση, δηλ. φέρνω πάνω τη γνώση. Να, λοιπόν, που η ίδια η γλώσσα μάς διδάσκει!
ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ
Από έναν κατάλογο εκατοντάδων αντιδανείων, διάλεξα μόνο 40 -μάλλον τις πιο εντυπωσιακές- για μία κάποια μελέτη, γιατί όλες έχουν ένα ειδικό βάρος στις ξένες γλώσσες. Εξάλλου, γι’ αυτό το λόγο τις διάλεξαν και τις συμπεριέλαβαν στα γλωσσικά τους οπλοστάσια.
Τις σημερινές επιλογές θα τις βάλουμε όλες σε αλφαβητική σειρά και τέλος, μία θερμή παράκληση, να γράψετε εσείς το σημερινό Επιμύθιο. Τι θα λέγατε;
«ΑΝΤΙΔΑΝΕΙΑ»
Άρια < ιταλ. aria < λατ. aera < αήρ/αέρας
Γάμπα < ιταλ. gamba < μτγν. λατ. camba, gamba < αρχ. καμπή
Γκάμα < ιταλ. gamma < αρχ. γάμμα
Γκλάμουρ <αγγλ. glamour<σκοτσέζικο glammar<αγγλ. grammar< Γραμματική, αίγλη από την κατάκτηση της γραμματικής γνώσης.
Ελιξίριο <γαλλ. elixir < αραβ. al + iksir < μτγν. < ξηρίον (σκόνη για την επούλωση τραυμάτων) < αρχ. ξηρός
Κάλμα < ιταλ. calma < αρχ. καύμα «ζέστη»
Καλούπι < μσν. καλούπιν < τουρκ. kalip < αρχ. καλόπους / καλό πόδι
Κάμερα < αγγλ. camera < αρχ. ελληνικό καμάρα
Καναπές <γαλλ. canapé < μσν. λατ. conopeum < μτγν. κωνώπιον «ντιβάνι με κουνουπιέρα» < αρχ. κώνωψ
Κανόνι < βεν. canon < λατ. canna < μτγν. κάννη
Καρέκλα < βεν. < charegla < cadegla < cadegra < λατ. cathedra < αρχ. καθέδρα
Κομεντί < γαλλ. comedie < αρχ. κωμωδία
Κορδέλα/Κορδόνι < μσν. < βεν. cordela, λατ. c(h)orda < αρχ. χορδή
Λάμπα <γαλλ. lamp(e) -α < λατ. lampada < αρχ. λαμπάς
Μαρμελάδα < γαλλ. marmelade < λατ. melimelum «γλυκό μήλο»< μτγν. μελίμηλον < αρχ. μέλι + μήλο
Μπάζα < ιταλ. basa < λατ. basis < αρχ. βάσις
Μπάλος < ιταλ. ballo «χορός» < ballare «χορεύω» < αρχ. βαλλάζω
Μπάνιο < ιταλ. bagnoλατ. balneum < ballineum < αρχ. βαλανείον
Μπαρούτι < τουρκ. barut < μτγν. πυρίτις
Μπόρα < βεν. bora < λατ. boreas < αρχ. βορράς
Μπουντρούμι < τουρκ. bodrum < αρχ. ιππόδρομος
Μπράτσο < μσν. < βεν. brazzo < λατ. bracchium < αρχ. βραχίων
Παρλάρω < ιταλ. parlare «μιλώ,» < λατ.parabola < αρχ. παραβολή
Πάστα < λατ. pasta < μτγν. πάστη «ζύμη» < αρχ. παστός
Πέναλτι < αγγλ. penalty < λατ. poena «ποινή» < αρχ. ποινή
Πιάτσα/Πιάτο < ιταλ. piazza < λατ. platea < αρχ. πλατεία < πλατύς
Πιλότος < παλ. ιταλ. βεν. piloto -ς < μσν. πηδώτης < αρχ. πηδ(όν) «πηδάλιο»
Πλαζ < γαλλ. plage < λατ. plagia «επικλινές έδαφος» < θηλ. του αρχ. πλάγιος
Πόζα < ιταλ. posa < λατ. pausa <ελληνικό παύση
Σενάριο < ιταλ. scenario < λατ. scenarium, υποκορ. του scena < αρχ. σκηνή
Σκίτσο < ιταλ. schizzo < λατ. schedium < αρχ. σχέδιον
Σπάτουλα < βεν. spatola < λατ. spatoula, υποκορ. του spatha < αρχ. σπάθη
Τεφτέρι < τουρκ. tefter, defter -ι < αραβ. diftar < αρχ. διφθέρα
Τζίρος < ιταλ. giro < λατ. gyrus < μτγν. γύρος
Τόνος < ιταλ. tonno -ς < λατ. Tunnus, αγγλ. tuna< αρχ. θύννος
Τούμπα < μσν. τούμβα < λατ. tumba < αρχ. τύμβος
Τσιρότο < ιταλ. cerotto < μτγν. κηρωτόν <κηρωτός/κερί» <αρχ. κηρός
Φαντεζί < γαλλ. fantaisie < αρχ. φαντασία
Φιντάνι < τουρκ. fidan < μτγν. φυτάνη <αρχ. φύω + -άνη
Χαρτόνι/Κάρτα < βεν. carton < λατ. charta < αρχ. χάρτης
