Οι ταξιδιωτικοί προορισμοί επιλέγονται από τον κόσμο για διάφορους λόγους. Ωστόσο, ορισμένα μέρη αξίζει οπωσδήποτε να τα επισκεφθείς όταν βιώνουν μια ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία Η αυτοανακυρηγμένη χώρα της Σομαλιλάνδης που βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής, είναι ένας από αυτούς τους προορισμούς και η ώρα να την επισκεφθεί κάποιος είναι τώρα, που διανύει μια φιλόδοξη διαδικασία οικοδόμησης του έθνους και αγωνίζεται για επίσημη ανεξαρτησία.

Σήμερα, όταν η πιο μικρή αναφορά στη λέξη Σομαλία, φέρνει στο νου εικόνες πολέμου και καταστροφής, είναι αισιόδοξο το να βλέπεις αυτήν την αυτοαποκαλούμενη αυτόνομη χώρα να προσφέρει μια εναλλακτική αφήγηση.

Εν συντομία, η Σομαλιλάνδη αποτελεί το λειτουργικό κομμάτι της διεθνώς αναγνωρισμένης Σομαλίας. Εδαφικά είναι η πρώην αποικιοκρατούμενη Βρετανική Σομαλιλάνδη, το βόρειο τμήμα της Σομαλίας. Το 1991 η Σομαλιλάνδη απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Σομαλία, αλλά κανένα κράτος δεν την έχει αναγνωρίσει επίσημα. Έχει χαράξει ένα δικό της αναπτυξιακό δρόμο, έχει εκδόσει το δικό της εθνικό νόμισμα και έχει ακολουθήσει μια αυτόνομη πορεία, μακριά από την κεντρική διοίκηση της Μογκαντίσου, η οποία έχει στιγματιστεί για την επίδειξη ολιγωρίας και κατάχρησης εξουσίας.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να φτάσεις στη Σομαλιλάνδη. Οι περισσότεροι έρχονται αεροπορικώς από την Αντίς Αμπέμπα ή το Ντουμπάι, ενώ οι πιο θαρραλέοι έρχονται διά ξηράς, περνώντας τα σύνορα του Wajalee, κοντά στην Αιθιοπική πόλη Jijiga. Πολλοί προτιμούν να κάνουν μια στάση στην Αιθιοπική πρωτεύουσα, διότι τούς δίνεται η δυνατότητα να πάρουν βίζα από το γραφείο της αντιπροσωπίας της Σομαλιλάνδης η οποία εκδίδεται την ίδια μέρα. Επίσης, μπορεί κάποιος να πάρει βίζα στο αεροδρόμιο της Σομαλιλάνδης εάν το ξενοδοχείο του έχει υποβάλει την αίτησή του στο Υπουργείο Εξωτερικών.

Η πρώτη στάση των ταξιδιωτών είναι η πρωτεύουσα Χαργκέισα. Αυτή η άναρχα απλωμένη πόλη, του ενός εκατομμυρίου και άνω κατοίκων, έχει προφανώς αναπτυχθεί με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Κυριαρχούν οι χαλικόδρομοι και η έλλειψη υποδομής. Γαϊδούρια και 4×4 μοιράζονται τους ίδιους δρόμους. Το χαώδες κέντρο της πόλης έχει τα αξιοθέατά του.

Πρώτα-πρώτα, έχει πιο πολλά παπουτσάδικα από την οδό Chapel του Prahran. Μετά υπάρχει αφθονία ανθρώπων που ανταλλάσσουν συνάλλαγμα με τις στοίβες χαρτονομισμάτων που κοντεύουν το ένα μέτρο σε ύψος. Κάποιος μπορεί να γίνει σχεδόν εκατομμυριούχος στο τοπικό νόμισμα εξαργυρώνοντας εκατό δολάρια ΗΠΑ ή Ευρώ. Η κουζίνα των πολυάριθμων εστιατορίων έχει επηρεαστεί από τα φαγητά της γειτονικής Αιθιοπίας.

Ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσει κάποιος την ημέρα του είναι τρώγοντας μπεWiρ, μια πρωινή λιχουδιά. Το μπεΐρ προετοιμάζεται από ψιλοκομμένο συκώτι κατσικιού ή αρνιού τηγανισμένο με πιπεριές και κρεμμύδια. Είναι ένα γεύμα για αυτούς που λατρεύουν τα πικάντικα.

Υπάρχουν πολλοί Σομαλιλανδοί της Διασποράς που επαναπατρίζονται. Συνάντησα τον 30χρονο Αχμέντ από το Λονδίνο, που βρισκόταν τρεις μήνες στην Χαργκέισα. Γεννήθηκε εκεί αλλά οι γονείς του έφυγαν για την Αγγλία όταν ήταν μόλις δυο ετών.

Το περίφημο Khat

«Παραιτήθηκα από τη δουλειά σε ένα γραφείο στο Λονδίνο. Κάθε μέρα που έμπαινα στο μετρό, έβλεπα μουτρωμένα πρόσωπα. Τον χειμώνα από τις τρεις το απόγευμα νύχτωνε. Μ’ έπιανε κατάθλιψη. Εδώ στη Σομαλιλάνδη έχουμε λιακάδα δώδεκα μήνες το χρόνο και μου δίνεται η ευκαιρία να ξανασυνδεθώ με τις ρίζες μου και την οικογένειά μου».

Είναι αδύνατο να αποφύγεις την πανταχού παρούσα χρήση του κχατ. Το κχατ είναι ένας θάμνος που καλλιεργείται σε χώρες του Κέρατος της Αφρικής. Οι άνθρωποι μασούν τα φύλλα του και έρχονται σε μια κατάσταση ευφορίας και διέγερσης. Χρησιμοποιείται ως τονωτικό από την πλειοψηφία του πληθυσμού, σε μια κοινωνία που δεν επιτρέπεται το αλκοόλ, με τραγικές συνέπειες. Είναι τεράστια τα προβλήματα της ψυχικής υγείας σε αυτήν την νέα χώρα και ακόμα μεγαλύτερες οι προκλήσεις όταν υπάρχουν μόνο δυο ψυχίατροι ανάμεσα σε πληθυσμό τρεισήμισι εκατομμυρίων.

Στην Χαργκέισα με σύστησαν στα μέλη του πανεπιστημιακού συμβουλίου. Μου έκανε εντύπωση πόσο νέοι ήταν οι καθηγητές και η διοίκηση. Η πλειοψηφία είχαν σπουδάσει στο εξωτερικό και είχαν επιστρέψει για να προσφέρουν στην οικοδόμηση της χώρας τους, πιστεύοντας ότι η παιδεία είχε ένα πολύ καθοριστικό ρόλο να παίξει. Μια νέα καθηγήτρια με λονδρέζικη προφορά με χαιρέτισε. Ήταν η υποπρύτανης των τμημάτων μαιευτικής και νοσηλευτικής.

«Άκουσα ότι ήρθες από την Αυστραλία. Δεν είναι όλοι οι Αυστραλοί ξανθοί, γαλανομάτηδες, αθλητικοί και μένουν κοντά στη θάλασσα;». Εκτός από τα ξανθά μαλλιά, θέλω να πιστεύω ότι κάπως ταίριαζα μ’ αυτή την εικόνα. Φαντάζομαι ότι τέτοιες εντυπώσεις αποκτά κάποιος που έχει δει αρκετά επεισόδια από την αυστραλέζικη τηλεοπτική σειρά «Neighbours» όπου για ένα διάστημα παιζόταν τρεις φορές την ημέρα στην Αγγλία.

Έξω από την πρωτεύουσα υπάρχουν δυο σημαντικά αξιοθέατα που αξίζουν να τα επισκεφθείς. Οι καλοδιατηρημένες Νεολιθικές βραχογραφίες σε σπήλαια στο Las Geel και το λιμάνι της Μπερμπέρα. Για να ταξιδέψεις έξω από την πρωτεύουσα, οι Αρχές συνιστούν να πάρεις ένα αυτοκίνητο 4×4, οδηγό, ξεναγό και έναν οπλισμένο σωματοφύλακα. Οι βραχογραφίες που αναπαριστούν ανθρώπους, ζώα και την καθημερινή ζωή της εποχής σίγουρα θα είχαν την προστασία της UNESCO εάν η Σομαλιλάνδη ήταν αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη. Οι διακοσμημένοι τοίχοι αυτών των πέτρινων καταφυγίων έχουν διατηρήσει τα έντονα χρώματα παρά τις καιρικές συνθήκες επί αιώνες.

Το λιμάνι της Μπερμπέρας είναι λίγο παραπάνω από μιας ώρας διαδρομή με αυτοκίνητο από το Las Geel. Προσφέρει την ευκαιρία κολύμβησης στα θερμά Σομαλικά ωκεάνια νερά και την απόλαυση φρεσκοπιασμένων ψαρών. Το αναπόφευκτο θέαμα κατεστραμμένων κτιρίων είναι ένδειξη ότι η πόλη έχει γνωρίσει πιο ένδοξες εποχές. Οι λιμενικές εγκαταστάσεις και ο Σοβιετικής κατασκευής αεροδιάδρομος, από τους μακρύτερους στην Αφρική, γνώρισαν μεγάλη δραστηριότητα στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Σήμερα η Μπερμπέρα και το εξίσου ετοιμόρροπο Ερυθραίο λιμάνι της Μασσάουα, χάνουν σημαντικά από την οικονομική δραστηριότητα που εκπέμπει η περίκλειστη από ξηρά Αιθιοπία. Παραπάνω από 90% των εξαγωγών και εισαγωγών της Αιθιοπίας διακινούνται από το λιμάνι του Τζιμπουτί της Ερυθράς Θάλασσας. Αυτή η κυριαρχία θα συνεχιστεί διότι σύντομα θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία η Κινεζικής κατασκευής σιδηροδρομική γραμμή Αντίς Αμπέμπα-Τζιμπουτί, μήκους 756 χιλιομέτρων.

Νεολιθική τέχνη σε σπηλιά στο Las Geel

Το ταξίδι στη Σομαλιλάνδη δεν είναι για τους λιγόψυχους, αλλά για τους τολμηρούς και τους περιπετειώδεις, που θα εντυπωσιαστούν με αυτά που έχει να τους προσφέρει.

Ορισμένες ιστορικές αναφορές παρουσιάζουν τη Σομαλιλάνδη ως την περιοχή που βρισκόταν το αρχαίο βασίλειο του Πουντ, το οποίο εμπορευόταν εξωτικά προϊόντα με τους αρχαίους Αιγυπτίους. Ίσως ήρθε η ώρα για τον σύγχρονο ταξιδιώτη να εξετάσει αυτήν τη θεωρία.