Τι ήταν αυτό που σε επηρέασε και σε έκανε να ασχοληθείς με τη μουσική;
Πιθανότατα η δισκοθήκη του πατέρα μου. Σαν οικογένεια, δεν είχαμε ποτέ ιδιαίτερη οικονομική άνεση, όμως ο ζωγράφος πατέρας μου φρόντιζε να μη λείπουν ποτέ από το σπίτι οι δίσκοι και τα βιβλία. Αυτά υπήρξαν το πρώτο μου σχολείο.
Τα πρώτα σου βήματα στην σκηνή τα έκανες ως ηθοποιός; Κοιτάζοντας πίσω, σε τι πιστεύεις πως συνέβαλε αυτή σου η εμπειρία;
Ως ηθοποιός, πήρα μια σφαιρική μόρφωση. Έμαθα να συνεργάζομαι και να αντιλαμβάνομαι πως το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα έρχεται ως επιβεβαίωση της ουσιαστικής συνύπαρξης πολλών ανθρώπων. Αυτό το κράτησα και στη μουσική. Ακόμη και όταν παίζω solo, με την κιθάρα μου, χωρίς άλλους μουσικούς επί σκηνής, ξέρω πως το αποτέλεσμα προκύπτει από την αλήθεια της συνύπαρξής μου με το υλικό που εκφράζω και με τους ακροατές.
Τι σε εμπνέει σήμερα; Αισθάνεσαι πως εκτός της καλλιτεχνικής ωρίμανσης, έχεις αλλάξει σαν δημιουργός;
Πάντοτε είχα τη μεγάλη ανάγκη να ενώσω, μέσα από τα τραγούδια μου, αυτό που συμβαίνει εντός μου με όσα συμβαίνουν γύρω μου. Να ενώσω το μέσα με το έξω, την επιφάνεια με το βάθος, το εγώ με το εμείς, το εδώ με το παντού. Αυτό δεν ωριμάζει.
Έχεις χαρακτηριστεί ως αντισυμβατικός/ εναλλακτικός καλλιτέχνης. Συμφωνείς με την κατηγοριοποίηση αυτή; Γιατί επέλεξες αυτό το είδος μουσικής;
Δεν νομίζω πως είμαι αντισυμβατικός ή εναλλακτικός. Δεν επέλεξα κανένα είδος μουσικής. Η πορεία του κάθε καλλιτέχνη είναι μοναδική. Εμείς που την παρακολουθούμε, οι ακροατές, προσπαθούμε συνήθως να την εντάξουμε σε μια κατηγορία, σε ένα είδος, να την ταξινομήσουμε στο μυαλό μας για να την καταλάβουμε. Οι εταιρείες, το κάνουν για να διαφημίσουν σε συγκεκριμμένο target-group.
Περίμενες ποτέ το μέγεθος της επιτυχίας που είχε η μουσική σου;
Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν περίμενα τη μαζική επιτυχία που ήρθε ξαφνικά, με τον πρώτο μου δίσκο. Έκτοτε παλεύω να μικρύνω το κοινό μου, και σε κάποιο βαθμό νομίζω πως το έχω καταφέρει.
Είσαι από τους μουσικούς που ελάχιστες φορές απασχόλησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Πώς κατάφερες να κρατήσεις τη ζωή σου μακριά από αυτά;
Έχω δώσει πολλές συνεντεύξεις στη ζωή μου, έχω τραγουδήσει στην τηλεόραση αρκετές φορές. Αυτό δεν το θεωρώ κακό, αν και, για να πω την αλήθεια, το να δίνεις συνέντευξη προϋποθέτει πως μιλάς για τον εαυτό σου. Και, όταν μιλάς επί μία ώρα για τον εαυτό σου, μάλλον κάποιο πρόβλημα έχεις. Με την προσωπική μου ζωή, τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν ελάχιστες φορές. Μάλλον κατάλαβαν νωρίς πως δεν θα βρουν κάτι το ιδιαίτερα ενδιαφέρον, και με άφησαν στην ησυχία μου.
Ακόμη και σήμερα δεν έχεις έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δεν βρήκα ποτέ χρόνο να τα μάθω. Δεν μπήκα ποτέ στο Facebook, ούτε και ξέρω πώς λειτουργεί. Είμαι καλός με την τεχνολογία, χειρίζομαι περίπλοκα προγράμματα ηχογράφησης και επεξεργασίας ήχου, μελετώ θεωρία της ηλεκτρονικής μουσικής, μπορώ να σας πω τι κάνει κάθε ένα από τα χιλιάδες κουμπάκια ενός στούντιο ηχογράφησης. Ως εκεί…
Τι να περιμένουμε από την aυστραλιανή σου περιοδεία; Παλιό, νέο υλικό;
Πάνε αρκετά χρόνια από τότε που σας επισκέφθηκα τελευταία φορά. Θέλω να μοιραστώ μαζί σας όσα περισσότερα τραγούδια μπορώ. Οπότε, θα ακούσετε πολλά από τους παλαιότερους δίσκους και κάποια καινούργια. Και μαζί, κάποιες διασκευές.
Η νοσταλγία είναι μεγάλη δύναμη. Είναι δημιουργική, όσο και να τρώει αυτόν που την αισθάνεται. Θαυμάζω τους ανθρώπους που νοστάλγησαν πολύ. Είμαι κι εγώ άνθρωπος της νοσταλγίας. Γι’ αυτό συγκινούμαι όποτε βρεθώ με τους Έλληνες του εξωτερικού, γιατί νιώθω σαν να είμαι επιτέλους στον τόπο μου.
Η τελευταία σου δουλειά, φέρει τον τίτλο «μικρή βαλίτσα». «Ο δίσκος αφιερώνεται σε όσους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και σε όσους εγκαταλείπονται από αυτόν», λες. Τι χωράει μέσα της αυτή η μικρή βαλίτσα;
Χωράει όσα θα έπαιρνα μαζί αν αναγκαζόμουν να φύγω. Τα «απαραίτητα». Την αγάπη, την ψυχή, τη μνήμη, το όνειρο, την πίστη, την αντοχή. Χωράει όσα θα μπορούσαν να με κάνουν να συνεχίσω να βλέπω το δικό μου πρόσωπο, σε ξένο καθρέφτη.
Σε δηλώσεις σου έχεις αναφέρει, επίσης, ότι σού δόθηκαν περισσότερες από μία ευκαιρίες να μεταναστεύσεις με την οικογένειά σου στο εξωτερικό και παρ’ ότι το θέλησες, δεν συνέβη. Τι σε κρατάει στην Ελλάδα;
Οι άνθρωποι. Και η αίσθηση πως δεν έχω το δικαίωμα να φύγω. Αναγνωρίζω αυτό το δικαίωμα στον κάθε άνθρωπο που δεν έχει μέλλον στον τόπο του. Το αναγνωρίζω σε εκείνον που ο τόπος του δεν θέλει να πάρει τα όσα έχει να προσφέρει. Σε όποιον μένει αναξιοποίητος, να μαραζώνει και να μαραίνεται αντί να ανθίζει, επειδή ο ίδιος του ο τόπος τον αφήνει να ξεραθεί. Το αναγνωρίζω επίσης στον κάθε άνθρωπο που θέλει να ταξιδέψει και να ζήσει αλλού, ακόμη και αν αυτό δεν του επιβάλλεται από κάποια ανάγκη επιβίωσης αλλά από το όνειρο της περιπέτειας και του ταξιδιού. Σε εμένα όμως ειδικά, που σε εποχές καλύτερες πήρα τόσα δώρα από τον τόπο μου, που δέχτηκα τόση αγάπη από τους ακροατές εδώ, που τα όσα είχα να δώσω έγιναν δεκτά με αγάπη, δυσκολεύτηκα να αναγνωρίσω το δικαίωμα να φύγω, και μάλιστα στην πιο δύσκολη εποχή για τον τόπο και για τους συμπολίτες μου. Όχι γιατί προσφέρω κάτι με την παρουσία μου εδώ, αλλά γιατί η παρουσία μου εδώ με κάνει να αισθάνομαι πιο συνεπής με τον εαυτό μου.
Κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί κείμενά σου τα οποία αναφέρονται στα εκάστοτε γεγονότα που επηρεάζουν την ελληνική πραγματικότητα. Θεωρείς τον εαυτό σου πολιτικοποιημένο καλλιτέχνη; Ακόμη και στον τελευταίο σου δίσκο υπάρχει κομμάτι με τίτλο «πολιτική τοποθέτηση».
Όλοι είμαστε πολιτικοποιημένοι. Όταν συμβαίνουν τόσο μεγάλα πράγματα δίπλα και μέσα σου, και μιλάς για αυτά, είσαι πολιτικοποιημένος. Όταν κάνεις πως δεν τα βλέπεις και τραγουδάς περί ανέμων και υδάτων, αυτό αποτελεί και πάλι μια πολιτική στάση. Ακόμα και όταν σιωπάς, παίρνεις μια σαφέστατη πολιτική θέση. Το τραγούδι στο οποίο αναφέρεστε, είναι σατυρικό και αυτοσαρκαστικό. Δεν κυριολεκτεί ο τίτλος, αλλά φανερώνει ένα μέρος της σύγχυσης και του αδιεξόδου που αισθανόμαστε αρκετοί άνθρωποι που, είτε θέλουμε να ονομαζόμαστε «προοδευτικοί», είτε έτσι αρέσει στους υπόλοιπους να μας αποκαλούν. Ποτέ δεν υπήρξα κομματικοποιημένος. Έχω μια μόνιμη καχυποψία και μια εγγενή αποστροφή προς τα κόμματα. Είμαι όμως πολιτικοποιημένος, αν αυτό σημαίνει πως ενδιαφέρομαι για το τι συμβαίνει στη ζωή μου και στη ζωή των ανθρώπων γύρω μου.
Ήσουν ένας από τους πιο αισιόδοξους σχολιαστές της εκλογής του ΣΥΡΙΖΑ την 25/1/2015. Διατηρείς τα ίδια συναισθήματα;
Νομίζω πως ούτε καν ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διατηρεί τα ίδια συναισθήματα. Πώς να διατηρήσει κανείς τα ίδια συναισθήματα μέσα σε όλο αυτό που ακολούθησε; Δεν θα αφήσω όμως την ελπίδα και την πίστη μου σε έναν καλύτερο κόσμο να πεθάνει, επειδή ένα κόμμα, σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, δεν κατάφερε να κάνει πράξη αυτά που υποσχέθηκε. Θα ήταν υπερβολικά ρεαλιστικό για μένα αν απελπιζόμουν. Συχνά μας κατηγορούν, τους καλλιτέχνες, για έλλειψη ρεαλισμού. Αν θέλουν ρεαλισμό, ας πάνε στους στατιστικολόγους, στους παρουσιαστές των ειδήσεων και στους πολιτικούς. Είδα τον ρεαλισμό τους. Δεν μου κάνει!
Τι γνώμη έχεις για όλη αυτή την μηντιακή «αισιοδοξία» σχετικά με τις τελευταίες συζητήσεις προς την επίλυση του Κυπριακού;
Υπάρχει βαθιά μέσα μου ένας διακαής πόθος να λήξει αυτή η τραγωδία, να φύγει ο τουρκικός στρατός που παράνομα κατέχει τη μισή Κύπρο από το 1974 και να μπορέσουμε, όλοι οι κάτοικοι του νησιού, να ζήσουμε μαζί. Πιστεύω πως οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα μπορούσαμε να χτίσουμε κάτι από κοινού, έχοντας ένα κοινό όραμα. Όλο αυτό μπορεί μόνο να στηριχθεί στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, την οποία θα πρέπει να διαφυλάξουμε πάση θυσία. Όσο όμως υπάρχουν τρίτες χώρες που είναι έτοιμες να υπονομεύσουν αυτή την εμπιστοσύνη και να θυσιάσουν ξανά τους κατοίκους του νησιού, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα, τα πράγματα παραμένουν επικίνδυνα. Η Ελλάδα, ως κράτος, είναι σε εξαιρετικά αδύναμη θέση. Αυτό, στην περίπτωση, ίσως να μην είναι τόσο μεγάλο σαν πρόβλημα, αφού τις λίγες φορές που η Ελλάδα αισθάνθηκε δυνατή, την πληρώσαμε ακριβά, τόσο ο εντός όσο και ο εκτός Ελλάδας Ελληνισμός. Το λέω χαριτολογώντας αυτό, έχει όμως δυστυχώς μια δόση αλήθειας. Το μεγάλο πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, είναι η Τουρκία. Μια χώρα επεκτατική και απρόβλεπτη, μια τοπική υπερδύναμη που παίζει με τη φωτιά σε μια περιοχή ιδιαίτερα ασταθή και εκρηκτική. Ενώ παράνομα κατέχει στρατιωτικά ένα ανεξάρτητο κράτος, την Κύπρο, προσπαθεί να μας πείσει πως δεν είναι μέρος του προβλήματος αλλά μέρος της λύσης. Είμαι βέβαιος πως η Τουρκία δεν θα υπογράψει ποτέ μια συμφωνία που θα της κλείνει την πόρτα σε μεταγενέστερες επεκτατικές ενέργειες. Και φοβάμαι πως οι υπόλοιποι θα υπογράψουμε ξανά κάτι που θα διασφαλίζει ένα τέτοιο δικαίωμα στην Τουρκία, προαναγγέλλοντας μια νέα, μελλοντική τραγωδία τόσο για τους Ελληνοκύπριους όσο και για τους Τουρκοκύπριους. Αν, μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, βάλεις και τους «δικούς μας» εθνικιστές, των οποίων οι ενέργειες πάντοτε υπήρξαν καταστροφικές για τον τόπο, όλα μοιάζουν ακόμα πιο δύσκολα. Εύχομαι από τα βάθη της καρδιάς μου να βρεθεί μια λύση που θα διασφαλίσει επί μακρόν την ειρήνη και την ευημερία όλων των Κυπρίων. Εύχομαι να υπάρξει μια αδελφοσύνη που να εγγυάται ένα μέλλον μακριά από τα λάθη του παρελθόντος. Το εύχομαι όσο τίποτα άλλο στη ζωή μου. Μου είναι όμως αδύνατον να μην ανησυχώ.
Θα ήθελες να κάνεις ένα σχόλιο σχετικά με την πρόσφατη προσφυγική κρίση;
Όταν θέλεις να είσαι άνθρωπος, είσαι άνθρωπος όλες τις ώρες. Και ειδικά την πιο δύσκολη ώρα, αυτή που ο άλλος παλεύει με τα κύματα, διωγμένος από τον τόπο του, με ένα παιδί στην αγκαλιά. Εκείνη την ώρα, απλώνεις το χέρι και ανοίγεις το σπίτι σου. Αυτό κάνουν οι Έλληνες νησιώτες μήνες τώρα, κάθε μέρα και κάθε νύχτα. Το τι θα στοιχίσει αργότερα, στον κάθε έναν από εμάς και στη χώρα μας, η υποδοχή του τεράστιου αριθμού των προσφύγων, είναι μια άλλη ιστορία, με την οποία θα πρέπει να ασχοληθούμε πολύ σοβαρά και το ίδιο ανθρώπινα. Τη στιγμή όμως που ένας άνθρωπος σου απλώνει το χέρι για να μην πνιγεί, αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, μπαίνεις στα παγωμένα νερά και τον τραβάς στη στεριά σου. Αλλιώς δεν είσαι άνθρωπος.
Το βιογραφικό σου είναι το πιο σύντομο που έχουμε δει ποτέ. «Γεννήθηκε, ζει, θα πεθάνει». Είσαι ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους;
Η πορεία του καθενός, η κάθε ανάσα, η κάθε σκέψη, η κάθε πράξη, το κάθε άγγιγμα, είναι όλα ξεχωριστά και ανεπανάληπτα. Η διαδρομή μας στον χάρτη είναι μοναδική. Μέσα στη μοναδικότητά μας όμως, είναι καλό να θυμόμαστε πάντοτε πως η αφετηρία και ο προορισμός είναι ίδιος για όλους. Στον δύσβατο δρόμο που μεσολαβεί ανάμεσα στα δύο αυτά σημεία, η αίσθηση πως, στην ουσία μας, είμαστε ενωμένοι με τους συνανθρώπους, μπορεί να μας σώσει από πολλά στραβοπατήματα. Σε μεγάλη συντομία, το βιογραφικό όλων των ανθρώπων που πατούν αυτή τη γη, είναι ακριβώς ίδιο.
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης θα βρίσκεται στη Μελβούρνη (The Lonsdale St Greek Festival) στις 27 και στο Σίδνεϊ (The Sydney Festival at Darling Harbour) στις 28 Φεβρουαρίου 2016, στo πλαίσιo του Ελληνικού Φεστιβάλ. Για περισσότερες πληροφορίες, www.greekcentre.com.au/lonsdalestreetfestival και www.greekfestivalofsydney.com.au/festival15 αντίστοιχα.