Φέτος έχουμε τις Προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής που – ειδικά για το 2016 -θα γίνουν τη δεύτερη Τρίτη, 8 Νοεμβρίου. Επίσημη ημερομηνία διεξαγωγής τους είναι πάντα η πρώτη Τρίτη Νοεμβρίου, που συμπίπτει με το δικό μας εδώ Melbourne Cup Day.Είναι η διαδικασία, με την οποία οι πολίτες των ΗΠΑ θα αποφασίσουν ποιος θα είναι ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της χώρας τους για την τετραετία 2017-2020. Οι νικητές θα αναλάβουν τα καθήκοντά τους στις 20 Ιανουαρίου 2017.
Η προεδρική εκλογή των Ηνωμένων Πολιτειών σηματοδοτεί ένα άκρως πολιτικοποημένο έτος στο οποίο ακριβώς βρισκόμαστε τώρα. Θα μπορέσει το Ρεπουμπλικανικό κόμμα να επανέλθει στο Λευκό Οίκο μετά από 8 χρόνια διακυβέρνησης του Δημοκρατικού Κόμματος;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
Λόγω του προεδροκεντρικού χαρακτήρα του αμερικανικού πολιτεύματος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι μόνο ο «πρώτος πολίτης» της χώρας και ο «εγγυητής του πολιτεύματος», αλλά και ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας. Είναι ο βασικός υπεύθυνος για τη διακυβέρνηση του κράτους.
΄Εχει υπερβολικές εξουσίες του χαρακτηρίζονται ως ίδιες με τον παλαιό αρχιμονάρχη, με τη διαφορά ότι εκλέγεται από το λαό και κυβερνά για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Επίσης, λόγω της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ στον παγκόσμιο οικονομικό, στρατιωτικό και διπλωματικό συσχετισμό, συχνά τον πρόεδρο της Αμερικής στα Ελληνικά τον ονομάσαμε και Πλανητάρχη.
Λόγω αυτών των ιδιοτήτων και εξουσιών, οι προκριματικές εκλογές που γίνονται τώρα στις ΗΠΑ αποκτούν ιδιαίτερο παγκόσμιο ενδιαφέρον και όπως θα διαπιστώνετε όλοι σας, μονοπωλούν τις παγκόσμιες ειδήσεις.
ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΑ
Υποψηφιότητα για πρόεδρο μπορεί να θέσει οποιοσδήποτε πολίτης των ΗΠΑ. Οι κυριότερες προϋποθέσεις είναι: να είναι άνω των 35 ετών, να έχει γεννηθεί σε έδαφος των ΗΠΑ.
Τα μεγαλύτερα κόμματα είναι το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό και λόγω του παγιωμένου αμερικανικού εκλογικού συστήματος μόνο αυτά εκλέγουν τον πρόεδρο. Τρίτο κόμμα δεν έχει κατορθώσει μέχρι σήμερα να εκλέξει πρόεδρο. Οι υποψήφιοι επιλέγονται μέσω των προκριματικών εκλογών ανά πολιτεία. Ηδιαδικασία διαρκεί έξι μήνες.
Επειδή τυπικά στις προκριματικές εκλογές δεν αποφασίζεται ποιος θα στηριχθεί ως υποψήφιος πρόεδρος, αλλά ποιοι θα σταλούν ως αντιπρόσωποι της περιοχής στην ειδική προεκλογική συνδιάσκεψη. Οι υποψήφιοι που βλέπουν πως αδυνατούν να ανταγωνιστούν στις προκριματικές εκλογές, καθ’ οδόν αποσύρονται, πολλοί μάλιστα θεαματικά! Τέλος – μετά από μία μακρόχρονη διαδικασία να βρεθεί ο καλύτερος υποψήφιος – το χρίσμα δίνεται στους δύο πιο δημοφιλείς, οι οποίοι διεκδικούν το αξίωμα που Προέδρου των ΗΠΑ.
ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μία από τις ιδιαιτερότητες του αμερικανικού εκλογικού συστήματος είναι ότι δεν αρκεί η πλήρωση των τυπικών προσόντων ή η υποστήριξη κάποιου κόμματος, ώστε να αναγράφεται κάποιος στα ψηφοδέλτια. Αφού ανακηρυχθούν οι προεδρικές υποψηφιότητες, κάθε πολιτεία μπορεί να θέσει δικά της επιμέρους κριτήρια – για παράδειγμα έναν ορισμένο αριθμό υπογραφών υποστήριξης από ντόπιους, κατάθεση χρηματικού ποσού και η έγγραφη υποστήριξη από τοπικούς βουλευτές. Αυτό είναι εύκολο για όσους υποψηφίους στηρίζονται από μεγάλα κόμματα, αποτελεί όμως συχνά ανυπέρβλητο εμπόδιο για τους υπόλοιπους. Οι τελικοί υποψήφιοι πρέπει να καλύψουν τα κριτήρια συμμετοχής σε όλες τις πολιτείες.
Η συμμετοχή στην ψηφοφορία είναι προαιρετική. Για να μπορεί κάποιος να ψηφίσει, πρέπει να είναι άνω των 18 ετών.΄Οποιος ψηφίζει για πρώτη φορά, πρέπει πρώτα να δηλωθεί στους εκλογικούς καταλόγους της πολιτείας του. Η συμμετοχή νέων ψηφοφόρων είναι υψηλότερη κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα σε κοινωνικές ομάδες όπως οι έγχρωμοι και οι ισπανόφωνοι, πολλοί εκ των οποίων στο παρελθόν ήταν αδιάφοροι για τιςεκλογές.
Για την εκλογή του προέδρου δεν παίζει ρόλο το παναμερικανικό ποσοστό ενός υποψηφίου, αλλά ο αριθμός εκλεκτόρων που συγκεντρώνει. Πιο συγκεκριμένα, κάθε πολιτεία (ανάλογα με τον πληθυσμό της) διορίζει έναν αριθμό εκλεκτόρων στο παναμερικανικό «Εκλεκτορικό Κολλέγιο», ένα όργανο που συγκαλείται μόνο μια φορά ανά τετραετία και είναι τυπικά το μόνο αρμόδιο για να εκλέξει τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Η κατανομή εκλεκτόρων γίνεται με όρους απόλυτου πλειοψηφικού συστήματος, δηλαδή: «ο πρώτος τα παίρνει όλα». Στην πραγματικότητα ο λαός δεν ψηφίζει άμεσα για πρόεδρο, αλλά για εκλέκτορες που θα σταλούν στο Κολλέγιο.
Δεδομένου ότι ο συνολικός αριθμός μελών του Κολλεγίου είναι σταθερός, πρόεδρος αναδεικνύεται αυτός που θα νικήσει στις περισσότερεςπολιτείες και θα εξασφαλίσει τους περισσότερους εκλέκτορες.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Τα τελευταία οκτώ χρόνια είχαμε – για πρώτη φορά – έγχρωμο πρόεδρο στις ΗΠΑ.
Μέχρι σήμερα οι προκριματικές εκλογές δεν έχουν αναδείξει ακόμη τους προσοντούχους υποψηφίους για το χρίσμα του Προέδρου. Πολλοί, επίδοξοι και καλοκαταρτισμένοι είναι όλοι οι υποψήφιοι του «Αμερικανικού Ονείρου» και η Υπέρτατη Τρίτη (Super Tuesday) – την 1/3/2016 – μάλλον θα κρίνει ποιοι θα πάρουν το χρίσμα.
Θα είναι το 2016 το έτος που οι Αμερικανοί θα εκλέξουν – για πρώτη φορά – μια γυναίκα για πρόεδρο των ΗΠΑ, ή θα εκλέξουν «τον καλύτερο πρόεδρο που δημιούργησε ο Θεός»; Οψόμεθα!
