Η μεγαλύτερη δοκιμασία των ηγετικών ικανοτήτων του Malcolm Turnbull ήλθε από εκεί που δεν το περίμενε κανείς: από τις τάξεις του Εργατικού Κόμματος. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατάφερε στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές να επουλώσει πολλά από τα τραύματα που είχαν οδηγήσει στην εκλογική πανωλεθρία του 2013, όταν τα «συντροφικά μαχαιρώματα» είχαν ως αποτέλεσμα την εναλλαγή στην εξουσία του Kevin Rudd με την Julia Gillard και τούμπαλιν. Βγάζοντας προς τα έξω μία εικόνα ομόνοιας, το Εργατικό Κόμμα όχι μόνο κέρδισε πολύ από το χαμένο έδαφος στις εκλογές, αλλά στη συνέχεια κατάφερε να σταθεί ενωμένο πίσω από την υποψηφιότητα του πρώην αρχηγού και πρώην πρωθυπουργού, Kevin Rudd, γι’ αυτό που είναι το ανώτατο διπλωματικό αξίωμα: τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία χηρεύει φέτος, καθώς τον Δεκέμβριο ολοκληρώνεται η θητεία του Μπαν Κι-Μουν.
O πρώην πρωθυπουργός δεν έχει κρύψει τις βλέψεις του για τον ρόλο, αλλά η μέχρι στιγμής εκστρατεία του έχει υπάρξει διακριτική -ίσως γιατί η οποιαδήποτε πιθανότητα επιτυχίας της- και ανάδειξης για πρώτη φορά Αυστραλού στη θέση είναι στην ευχέρεια της κυβέρνησης. Τα όνειρά του, όμως, τσακίστηκαν την Παρασκευή, όταν ο πρωθυπουργός Malcolm Turnbull, απόκλεισε επισήμως την πιθανότητα να υποστηρίξει η αυστραλιανή κυβέρνηση την υποψηφιότητά του, παρά το ότι τις προηγούμενες ημέρες η υπουργός Εξωτερικών είχε εκφραστεί θετικά για το ενδεχόμενο.
Η Julie Bishop είχε επιχειρηματολογήσει υπέρ της υποστήριξης λέγοντας ότι είναι καλό η χώρα να εμφανίζεται ενωμένη πίσω από έναν πρώην πρωθυπουργό, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα πλήρη υποστήριξη της Πολιτείας του. Αντιθέτως, σε διαφορετικό μήκος κύματος βρίσκονταν οι εκπρόσωποι της πιο συντηρητικής πτέρυγας της κυβέρνησης, όπως ο ο Scott Morrison, o Greg Hunt και ο Peter Dutton, καθώς και βουλευτές γνωστοί για την αντιπαλότητά τους με τον πρώην πρωθυπουργό, όπως ο Cory Berardi.
Εν μέσω δύο αντίρροπων απόψεων για το θέμα, ο πρωθυπουργός προσπάθησε για ένα διάστημα να αποφύγει την τοποθέτησή του επί του ζητήματος, λέγοντας ότι «δεν πρόκειται για το σημαντικότερο από τα θέματα που απασχολούν την κυβέρνηση», χρειάστηκε όμως να ξεκαθαρίσει την στάση του, όταν τα υπόλοιπα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου επέρριψαν στον ίδιο την ευθύνη της απόφασης.
«ΚΑΤ’ ΟΝΟΜΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ»
«Δεν θέλω να προσθέσω στην απογοήτευσή του, αλλά το βασικό κριτήριο για να προτείνει η Αυστραλιανή Κυβέρνηση κάποιον για μία θέση, είναι αν αυτός έχει τα προσόντα γι’ αυτήν», δήλωσε ο πρωθυπουργός στην συνέντευξη τύπου που παραχώρησε για το θέμα, λέγοντας ότι δεν πιστεύει ότι ο Kevin Rudd πληροί τα κριτήρια, χωρίς να επεκταθεί. Η απόφαση αυτή έδωσε το έναυσμα στους επικριτές του Malcolm Turnbull να ασκήσουν κριτική στο ηγετικό του προφίλ, λέγοντας ότι ο πρωθυπουργός είναι έρμαιο των συντηρητικών και ακροδεξιών στελεχών του Κόμματός του, βάζοντας τις εσωκομματικές ισορροπίες πάνω από το καλό της χώρας. Ο ίδιος ο Malcolm Turnbull απέρριψε τις αιτιάσεις αυτές, όμως η απόφαση αυτή αμαύρωσε την εικόνα του αποφασιστικού ηγέτη που διαφάνηκε με την άμεση παρέμβασή του στο ζήτημα της καταπίεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αναμορφωτήριο Ανηλίκων Don Dale στην Βόρεια Περιοχή.
Έτσι, κατάφερε να γίνει εύκολος στόχος για την αντιπολίτευση που δεν έχασε την ευκαιρία να τού επιτεθεί. Ο μεν Anthony Albanese τον αποκάλεσε «αξιοθρήνητο», με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ σε κοινή τους ανακοίνωση, η Υπαρχηγός του Κόμματος, Tanya Plibersek και η σκιώδης Υπουργός Εξωτερικών Penny Wong χαρακτήρισαν την στάση της κυβέρνησης «μικροπρεπή», τονίζοντας ότι «επιβεβαιώνει την θέση πως ο Malcolm Turnbull είναι μόνο κατ’ όνομα πρωθυπουργός». Όσο για τον αρχηγό του Εργατικού Κόμματος, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι έβαλε τα προσωπικά του συμφέροντα πάνω από αυτά της χώρας.
Ο ίδιος ο Kevin Rudd εξέφρασε την απογοήτευσή του για αυτήν την εξέλιξη που τερματίζει την κούρσα της διεκδίκησης προτού καν αυτή ξεκινήσει. «Θα ήταν η πρώτη φορά στην 70ετή ιστορία του ΟΗΕ που η Αυστραλία θα έθετε υποψηφιότητα για την θέση του γενικού γραμματέα» δήλωσε, τονίζοντας ότι αυτό το ενδεχόμενο θα ενίσχυε τον γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας, δείχνοντας αυτό που μπορεί να προσφέρει η Αυστραλία στον κόσμο, ως χώρα που διατηρεί καλές σχέσεις με όλα τα κράτη, «ιδιαίτερα δε με αναπτυσσόμενες χώρες, με μικρότερα έθνη, με την Κοινοπολιτεία, με τους φίλους μας στα νησιά του Ειρηνικού και φυσικά τους συνεταίρους μας στην Ασία».
Στη δήλωσή του, ο Kevin Rudd -ο οποίος είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Asia Society Policy, με έδρα την Νέα Υόρκη- παρέθεσε και περιπτώσεις που οι προηγούμενες κυβερνήσεις ξεπέρασαν τα κομματικά στεγανά δείχνοντας ενιαίο πρόσωπο σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως όταν η κυβέρνηση Hawke υποστήριξε την υποψηφιότητα του Malcolm Fraser για την θέση του γ.γ. της Κοινοπολιτείας ή όταν η κυβέρνηση Howard υποστήριξε τον Gareth Evans για την θέση του επικεφαλής της UNESCΟ.
Δεν είχαν όλοι την ίδια άποψη, βέβαια. Ο Kim Beazley πρώην αρχηγός του Εργατικού Κόμματος και πρέσβης της Αυστραλίας στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι ο πρωθυπουργός πήρε την σωστή απόφαση και τόνισε ότι έχει έρθει η στιγμή για να αναδειχθεί μία γυναίκα στο τιμόνι του ΟΗΕ, καλώντας την κυβέρνηση
να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας, Helen Clark, η οποία ήδη διεκδικεί την ίδια θέση. Tην υποψηφιότητά της στηρίζουν ήδη αρκετοί Αυστραλοί πολιτικοί όπως ο Tony Abbott. Παρά το ότι προέρχεται από το Εργατικό Κόμμα της Νέας Ζηλανδίας, η πρώην πρωθυπουργός απολαμβάνει της πλήρους στήριξης από τον Συντηρητικό πρωθυπουργό John Key και η υποψηφιότητά της φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα ισχυρή, αν και το φαβορί είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Antonio Guterres. Οι διαδικασίες για την πλήρωση της θέσης ξεκινούν τον επόμενο μήνα, καθώς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα εξετάσει τις υποψηφιότητες προτού καταλήξει σ’ εκείνην που θα παρουσιάσει ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης.
Ακόμη κι αν ο Kevin Rudd κατάφερνε να αποσπάσει την στήριξη της κυβέρνησης, αυτό δεν θα σήμαινε και πολλά, καθώς η διαδικασία είναι σχετικά περίπλοκη και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Κατά κανόνα, κάθε υποψήφιος προτείνεται από την κυβέρνηση της χώρας του και στην συνέχεια το Συμβούλιο Ασφαλείας συσκέπτεται και εξετάζει όλες τις υποψηφιότητες, με τα μόνιμα μέλη -ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία, Κίνα και Γαλλία- να μπορούν να θέσουν βέτο σε οποιαδήποτε υποψηφιότητα. Παρά το ότι ο κανονισμός δεν απαγορεύει στο Συμβούλιο Ασφαλείας να θέσει ενώπιον της γενικής συνέλευσης πολλές υποψηφιότητες, συνήθως επιλέγεται ένα πρόσωπο προς ψηφοφορία.
Στην πράξη, η επιλογή του γ.γ. του οργανισμού είναι αποτέλεσμα παρασκηνιακής διπλωματίας τόσο από την μεριά του ψηφοφόρου, όσο και της χώρας του.
Κατά κανόνα επίσης, η θέση πηγαίνει σε μία περιοχή του κόσμου εκ περιτροπής. Μέχρι στιγμής τον ρόλο έχουν αναλάβει προσωπικότητες από την Κορέα, την Γκάνα, την Αίγυπτο, το Περού, την Αυστρία, την Μιανμάρ, την Σουηδία και την Νορβηγία. Για τον γ.γ. που θα προκύψει την 1η Ιανουαρίου, οι διεθνείς αναλυτές θεωρούν ότι έχει έρθει ξανά η ώρα της Ευρώπης, και δη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης – οι υποψηφιότητες που έχουν πέσει στο τραπέζι περιλαμβάνουν την Κροατία το Μαυροβούνιο, την Σλοβενία, την Βουλγαρία, την Μολδαβία, την Σερβία, την Σλοβακία και την ΠΓΔΜ. Ιδιαίτερα αυξημένες είναι οι διπλωματικές πιέσεις από τον ΟΗΕ στα κράτη-μέλη, να υποβάλλουν υποψηφιότητες γυναικών, κάτι που ευνοεί την υποψηφιότητα της Helen Clark. Όσο για την Αυστραλία, η οποία μπορεί να υπερηφανεύεται για την μέχρι στιγμής υποδειγματική της παρουσία στον οργανισμό – και ιδίως για την εξαιρετικά επιτυχημένη πρόσφατη θητείας της στο Συμβούλιο Ασφαλείας, την διετία 2013-2014, η ώρα της αργεί να έρθει, ύστερα από τις τελευταίες εξελίξεις.
