Σημαντικοί φόβοι εγείρονται τελευταία όσον αφορά την ικανότητα των μαθητών όλων σχεδόν των τάξεων και βαθμίδων να διαβάσουν και να εκφραστούν.
Τα πρόσφατα αποτελέσματα στο πλαίσιο του NAPLAN (National Assessment Program – Literacy and Numeracy), φαίνεται ότι είναι απογοητευτικά, κυρίως όσον αφορά τις τάξεις (Years) 7 και 9. Ειδικά, οι δείκτες γραφής στις δύο αυτές τάξεις έχουν πέσει σημαντικά από το 2011 και συνεχίζουν να βρίσκονται σε καθοδική πορεία.
Βέβαια, υφίσταται το παρήγορο ότι οι ανάλογοι δείκτες για τις τάξεις 3 και 5, σημειώνουν κάποια σχετική πρόοδο από την εισαγωγή του NAPLAN το 2008 έως σήμερα, ωστόσο, η γενικότερη κατάσταση όχι μόνο χωλαίνει αλλά και σημειώνει καθοδική τροχιά σε ανησυχητικά επίπεδα.
Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός, ότι η ακριβής αναλογία των μαθητών οι οποίοι αποτυγχάνουν να επιτύχουν το στάνταρντ -National Minimum Standard (ή NMS) όπως ονομάζεται-, κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά σε σχέση με τα διεθνή στάνταρτ (Progress in Reading Literacy Study – PIRLS).
Σύμφωνα με την Jennifer Buckingham, η οποία είναι επικεφαλής ερευνήτρια του Centre for Independent Studies και διευθύντρια του FIVE Reading Project, όλα αυτά σημαίνουν ότι το NAPLAN, ως πρόγραμμα, δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής κυρίως από τους εκπαιδευτικούς, συχνά μη λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τον υψηλό αριθμό των μαθητών εκείνων που δεν μπορούν να διαβάσουν ικανοποιητικά. Νέα στοιχεία NMS, που αφορούν τις επιδόσεις των μαθητών κατά το τρέχον έτος, αναμένεται, λέει η κ. Buckingham, να δώσουν μια ακόμα απόδειξη της οικτρής κατάστασης που επικρατεί στο όλο ζήτημα.
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που δαπανώνται σε ετήσια βάση δισεκατομμύρια δολάρια που αφορούν έκτακτες επιχορηγήσεις σχολείων κατά τα τελευταία χρόνια, με αιχμή του δόρατος την εισαγωγή του προγράμματος Gonski. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι δεν δίνεται ακόμα η απαιτούμενη προσοχή στο πώς εκπονείται και εφαρμόζεται η πλέον βασική, στοιχειώδης εργασία στα σχολεία, που αφορά τη ανάγνωση, τη γραφή καθώς και τα απλά μαθηματικά. Αυτό συμβαίνει γιατί οι έκτακτες επιχορηγήσεις δεν βρίσκουν την αντανάκλασή τους στον κάθε μαθητή εάν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί δεν είναι ικανοί να χρησιμοποιήσουν την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική μέθοδος στην τάξη όπου οι μαθητές περνούν τον πιο πολύ χρόνο τους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ως κραυγαλέο παράδειγμα αυτών των ισχυρισμών φέρεται η κατάσταση σε σχολεία της Νέας Νότιας Ουαλίας όπου η πολιτειακή κυβέρνηση εισήγαγε, δοκιμαστικά στην αρχή, το Early Action for Sucess Program -γνωστό και ως L3-, το οποίο εισήχθη σε 400 σχολεία της Πολιτείας, όμως λανθασμένοι χειρισμοί και έλλειψη συστηματικής χρήσης του, είχαν ως αποτέλεσμα την μη ικανοποιητική εφαρμογή του.
Επίσης, σύμφωνα με την κ. Buckingham, το NAPLAN είναι ένα εργαλείο που είναι σχεδιασμένο για να βοηθήσει τον μαθητή εκείνο που αντιμετωπίζει προβλήματα εκμάθησης, όχι όμως και να εντοπίσει ή προσεγγίσει τις αιτίες γι’ αυτό.
Το Year 1 Phonics Screening Check (PSC), το οποίο έχει προταθεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση νωρίτερα αυτό το χρόνο, αποτελεί ένα επιπρόσθετο εργαλείο/μέθοδο, η εφαρμογή και χρήση του οποίου αναμένεται να βελτιώσει δραστικά την παρούσα κατάσταση. Στατιστικές λένε ότι από τότε που το συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμόστηκε στα σχολεία της Αγγλίας, το 2012, η κατάσταση όσον αφορά την ικανότητα ανάγνωσης και γραφής των μαθητών εκεί βελτιώθηκε κατά 30%.