Ανάμεικτα εμφανίζονται τα αποτελέσματα πρόσφατης επιστημονικής έρευνας σχετικά με τα υπέρ και τα κατά του «ευρωπαϊκού μοντέλου», σύμφωνα με το οποίο οι γονείς είναι πιο ελαστικοί με την κατανάλωση αλκοόλ από εφήβους.

Και αν ο τίτλος «ευρωπαϊκό μοντέλο» ακούγεται κάπως βαρύγδουπος πρόκειται για μια συνήθεια με την οποία οι περισσότεροι από εμάς είμαστε λίγο ή πολύ εξοικειωμένοι. Αρκεί να θυμηθούμε το περιστασιακό ποτηράκι –ή έστω μια γουλιά– κρασιού, μπύρας ή ούζου, για παράδειγμα, που καταναλώναμε ήδη πριν την ενηλικίωση με την άδεια των μεγαλυτέρων σε κάποιο οικογενειακό τραπέζι.

Οι μέχρι πρότινος έρευνες σχετικά με αυτήν την πρακτική, υποστηρίζουν πως παρ’ ότι τα παιδιά εκτίθενται σε μικρότερη ηλικία στο αλκοόλ, είναι ίσως λιγότερο πιθανό να καταλήξουν σε κατάχρηση αργότερα, σε αντίθεση ίσως με τους αντίστοιχους εφήβους που «πέφτουν με τα μούτρα» στο αλκοόλ όταν τους επιτραπεί η πρόσβαση σε αυτό με την ενηλικίωση ή το βρίσκουν εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος. 

Ωστόσο, σχετική μελέτη Αυστραλών επιστημόνων που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Νέας Νότιας Ουαλίας υπό την εποπτεία του Εθνικού Ερευνητικού Κέντρου για τα Ναρκωτικά και το Αλκοόλ, υποδεικνύει ότι, τελικά, το λεγόμενο «ευρωπαϊκό μοντέλο» μπορεί να αποτελέσει δίκοπο μαχαίρι, με την μύηση σε νεαρή ηλικία να αυξάνει τις πιθανότητες εξάρτησης αργότερα.

Η τετραετής έρευνα βασίστηκε στην παρατήρηση συμπεριφορών σχετικά με τη χορήγηση και κατανάλωση αλκοόλ σε 2.000 παιδιά και τους γονείς τους.

Μάλιστα, οι 17χρονοι πλέον έφηβοι πρόκειται να συνεχίσουν να συμμετέχουν στην έρευνα ακόμη και μετά την ηλικία των 20 ετών, προκειμένου να μελετηθούν οι επιπτώσεις στις αντιλήψεις και η διαμόρφωση της συμπεριφοράς τους απέναντι στο αλκοόλ.

«Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι γονείς που παρέχουν αλκοόλ, ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, είναι πιθανό να επιταχύνουν την κατανάλωση από το παιδί τους» επισημαίνει ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Richard Mattick.

Σύμφωνα με τον ειδικό, ο μύθος του «ευρωπαϊκού μοντέλου» καταρρίπτεται δεδομένου ότι στοιχεία της προσωπικότητας, όπως η τάση για επιθετικότητα, συνδέονται με αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ με τα παιδιά να αποκτούν πρόσβαση σε ποτά χωρίς τη βοήθεια των γονέων τους και, ειδικά, όταν ο άμεσος κύκλος φίλων τους πίνει επίσης.

«Η αντίληψη ότι αν δεν τους αφήσεις να πιουν μέχρι να γίνουν 18, θα καταλήξουν ξαφνικά παθιασμένοι πότες, δεν έχει τύχει τόσο καλής υποστήριξης.

«Αν τους δώσεις αλκοόλ, φυσικά θα πιουν. Αν όμως θέλεις να προστατεύσεις τα παιδιά σου, πρέπει να καθυστερήσεις την μύηση στο ποτό» αναφέρει ο κ. Mattick.

Όπως εξηγεί, παρ’ ότι η εξοικείωση με το αλκοόλ σε μικρή ηλικία μπορεί να αποτρέψει μεγαλύτερη κατανάλωση αργότερα, το ρίσκο μετέπειτα εξάρτησης αυξάνεται με ορισμένες βλάβες να γίνονται αντιληπτές μακροπρόθεσμα, καθώς το αλκοόλ παρεμβαίνει στον εγκέφαλο που συνεχίζει να αναπτύσσεται ακόμη και μετά τα 20 έτη.

Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι ότι οι έφηβοι καταφέρνουν να έχουν πρόσβαση σε οινοπνευματώδη ακόμη και χωρίς τη γονική συναίνεση και επαφίεται στους γονείς να δώσουν τη σωστή συμβουλή στα παιδιά τους.

«Πρέπει να το προσεγγίσετε λέγοντας ‘εάν πρόκειται να πιεις θέλουμε να το κάνεις προσεκτικά και αυτοί είναι οι κανόνες που έχουμε’» προτείνει ο κ. Mattick. 

Την έρευνα έσπευσαν να επιδοκιμάσουν και άλλα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας.

Ενδεικτική είναι η δήλωση της καθηγήτριας Sandra Jones, διευθύντριας του Κέντρου Υγείας και Κοινωνικών Ερευνών του Αυστραλιανού Καθολικού Πανεπιστημίου (ACU). «Η μελέτη απευθύνεται σε ερώτημα πολλών γονέων: «δουλεύει» το ευρωπαϊκό μοντέλο χορήγησης αλκοόλ σε παιδιά; Η απάντηση είναι όχι, και δεν είναι αποτελεσματικό ούτε στην Ευρώπη».

Αξίζει, πάντως, να αναφερθεί ότι το σκηνικό εφηβικής κατανάλωσης αλκοόλ διαφέρει από χώρα σε χώρα στην Ευρώπη, ενώ επίσης η πιο πρόσφατη έρευνα ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) υπό την αιγίδα του αρμόδιου ερευνητικού κέντρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάνει λόγο για μείωση των ποσοστών κατανάλωσης αλκοόλ εφ’ όρου ζωής, παρ’ ότι τα νούμερα παραμένουν αρκετά υψηλά.

Η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των «πρωταθλητών» στην κατανάλωση οινοπνευματωδών από εφήβους σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, πάνω από το 90% των μαθητών στην Ελλάδα, την Τσεχία και τη Δανία ανέφεραν ότι έχουν εύκολη πρόσβαση σε αλκοόλ, όμως παρ’ ότι ξεκινούν την κατανάλωση αλκοόλ σε πολύ μικρή ηλικία δεν ισχύει το ίδιο για τη μέθη.