Στις 15 Φεβρουαρίου, σε κινηματογράφο της Αθήνας έγινε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ερευνών Κοινωνικής και Οικονομικής Πολιτικής (ΕΔΕΚΟΠ) η παρουσίαση μελέτης για επαναφορά της δραχμής, και την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη .
Ηγέτης της κίνησης αυτής είναι ο καθηγητής πανεπιστημίου Κώστας Λαπαβίτσας, ενώ τη μελέτη για την επαναφορά της δραχμής την έχει εκπονήσει ο συνεργάτης του Θεόδωρος Μαριόλης, Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Ο κ. Κώστας Λαπαβίτσας είναι οικονομολόγος, Καθηγητής της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Στις ελληνικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015 είχε εκλεγεί βουλευτής Ημαθίας –η καταγωγή του είναι από τη Νάουσα– με το Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά τον Αύγουστο της ίδια χρονιάς, μετά την υπογραφή νέου μνημονίου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, καταψήφισε το νέο μνημόνιο και αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Σύμφωνα με τον κ. Λαπαβίτσα, στην εν λόγω μελέτη γίνεται αναφορά για «ό,τι σοβαρότερο υπάρχει ως πρόταση/μελέτη στην Ελλάδα και Ευρώπη αυτή τη στιγμή» για το συγκεκριμένο θέμα της δραχμής.
Η μελέτη εστιάζει την προσοχή της σε δύο κύρια σημεία:
*Τα αίτια της κρίσης που αντιμετωπίζουν η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.).
*Την ανάγκη για νέα πορεία της Ελλάδας εκτός του ευρώ, που σημαίνει και αποχώρηση από την Ευρωζώνη, γιατί κατά τον κ. Λαπαβίτσα μόνο έτσι θα επιτευχθεί η τόνωση της απασχόλησης και η αύξηση του εισοδήματος, με αποτέλεσμα την οικονομική, κοινωνική και πολιτική αναμόρφωση της Ελλάδας.
Επί πλέον, στη μελέτη αναλύονται οι κυριότερες επιπτώσεις κατά τη μεταβατική περίοδο από το ευρώ στη δραχμή, όπως ο πληθωρισμός, προτείνεται μια νέα δημοσιονομική πολιτική με στόχο τη μείωση της ανεργίας, και αναλύεται η διεθνής θέση της ελληνικής οικονομίας στους τομείς των εισαγωγών και εξαγωγών.
Η μελέτη κλείνει με την υπόδειξη των αναγκαίων μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την ελαχιστοποίηση του κόστους για την ανάκτηση της εθνικής νομισματικής κυριαρχίας έξω από τους κόλπους της Ευρωζώνης.
Στην εκδήλωση για την παρουσίαση της εν λόγω μελέτης ο κ. Κώστας Λαπαβίτσας εξέφρασε την άποψη πως το πόνημα αυτό ανοίγει τον δρόμο για τη διαμόρφωση της εναλλακτικής στρατηγικής που χρειάζεται η Ελλάδα.
Εισαγωγικά, ο κ. Λαπαβίτσας ανέφερε πως αρχικά η μετάβαση στο εθνικό νόμισμα θα γίνει με ισότητα μιας δραχμής με ένα ευρώ, αναγνώρισε όμως πως για να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι, τους πρώτους μήνες θα χρειασθεί να γίνει μια υποτίμηση της δραχμής γύρω στα 30% με 40%, για να αυξηθούν οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων.
Επίσης, κατά την άποψή του, η ελληνική Κυβέρνηση θα χρειασθεί να ανακοινώσει τη λήψη των ακόλουθων μέτρων:
*Αναστολή εξωτερικών πληρωμών του χρέους.
*Η Τράπεζας της Ελλάδος θα τεθεί υπό κυβερνητικό έλεγχο και όλες οι τραπεζικές εργασίες και οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα παραμείνουν κλειστές για λίγες ημέρες.
*Θα ορισθεί δημόσιος επίτροπος για όλες τις ιδιωτικές και δημόσιες τράπεζες με ευρύτατη πληρεξουσιότητα.
*Το σύστημα ελέγχου κεφαλαιακών ροών και τραπεζικών πράξεων, που ισχύει από το 2015, θα προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και θα συνεχιστεί για ένα επιπλέον χρονικό διάστημα.
* Οι καταθέσεις και τα χρέη ατόμων και επιχειρήσεων που εμπίπτουν στην ελληνική νομοθεσία θα μετατραπούν από το ευρώ στη δραχμή με ισοτιμία 1:1.
* Η κυβέρνηση θα δεσμευθεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς όλους τους παράγοντες της εγχώριας οικονομίας.
Σύμφωνα με τον κ. Λαπαβίτσα ο κύριος στόχος για την επαναφορά της δραχμής είναι η τόνωση της ζήτησης και η ενίσχυση της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής. Επίσης τόνισε πως υποτίμηση της δραχμής κατά 30% με 40% δεν σημαίνει ότι θα υποτιμηθούν και οι μισθοί και οι καταθέσεις σε τράπεζες και άλλους οργανισμούς. Απλώς, ανέφερε, πως με την υποτίμηση θα αλλάξει η σχέση της δραχμής με το ευρώ. Παράλληλα αναγνώρισε πως, για να μην υπάρξει έλλειψη διαφόρων προϊόντων κατά τη μεταβατική περίοδο, θα χρειασθεί να δημιουργηθεί ένα απόθεμα 10 – 12 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις εισαγωγές των τριών πρώτων μηνών. Για το πώς όμως θα δημιουργηθεί απόθεμα του ύψους αυτού δεν έκανε συγκεκριμένες υποδείξεις.
ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ
Ενδιαφέρουσα είναι η ακόλουθη άποψη που εκφράζει ο κ. Σεραφείμ Κωνσταντινίδης, Διευθυντής του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της εταιρείας Marfin Financial Group, στο άρθρο του με τίτλο «Το κρυφό όραμα ολοκληρωτισμού», Καθημερινή, 18/2/17: «Η αλλαγή νομίσματος για όλους αυτούς δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε έχει οικονομική και αναπτυξιακή στόχευση όπως υποστηρίζουν. Είναι ένα ακόμα στάδιο για την επιβολή κομματικού ελέγχου στο κράτος, στην κοινωνία, στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων. Γι’ αυτό δεν θέλουν εξομάλυνση. Τα σημερινά προβλήματα τα βλέπουν ως ευκαιρία, γιατί δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την εκπλήρωση δυσδιάκριτων επιλογών».
Η πρόταση του καθηγητή Κώστα Λαπαβίτσα δεν περιορίζεται στην επαναφορά της δραχμής, αλλά υποδεικνύει και την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, πιθανώς και από την Ε.Ε.
Σε μια τέτοια περίπτωση, παράλληλα με τις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις που θα υποστεί, η Ελλάδα θα αποτελέσει ένα περιθωριοποιημένο κράτος της Ευρώπης, με όλες τις συνέπειες ασφάλειας που προκύπτουν από μια τέτοια απομόνωση, ενόψει των επανειλημμένων προκλήσεων από την Τουρκία.
Μετά από τη συμβολή της Ευρώπης στην επιτυχή έκβαση της Επανάστασης του 1821, και τη σύσταση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, η Ελλάδα συνειδητοποίησε πως η Ευρώπη ήταν ο φυσικός της χώρος, και έκτοτε συνδέθηκε με την πορεία της.
Η έξοδος από το ευρώ, και η συνακόλουθη αποξένωση από τους Ευρωπαίους συμμάχους, εκτός από έλλειψη πρόσβασης σε χρηματοδότηση, θα θέσουν σε κίνδυνο και την εθνική ασφάλεια της χώρας, καθώς η συμμετοχή της στη ζώνη του ευρώ και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας.
Επιπλέον, η αποχώρηση από την Ε.Ε. θα σήμαινε την εγκατάλειψη πόρων ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. διαμέσου διαφόρων προγραμμάτων.
Σε ραδιοφωνική συζήτηση με τον κ. Κ. Λαπαβίτσα, ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας, Καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έκανε την ακόλουθη παρατήρηση: «Από την αρχή μέχρι το τέλος είναι λανθασμένη επιλογή η έξοδος από το ευρώ. Η ιστορία των δανείων της χώρας έχει δείξει ότι όταν η Ελλάδα έκανε παύση πληρωμών από το 1828 μέχρι το 1843, το 1897, και το 1932, για ένα μεγάλο διάστημα οι διεθνείς χρηματαγορές ήταν κλειστές για την Ελλάδα. Η χώρα δεν μπορούσε να δανειστεί απολύτως τίποτα… Το πρόβλημα ποιο είναι; Εμείς χρειαζόμαστε συνάλλαγμα, το οποίο δεν το έχουμε και το ευρώ είναι συνάλλαγμα, είναι μέσο διεθνών πληρωμών. Άρα, έτσι μπορούμε να κάνουμε τις εισαγωγές μας».
Σε δημοσίευμά της με τίτλο «14 Έλληνες οικονομολόγοι: το Grexit παραμένει καταστροφικό για την Ελλάδα», η αθηναϊκή εφημερίδα Καθημερινή (20/2/17) αναφέρεται στις απόψεις 14 Ελλήνων οικονομολόγων, 13 από τους οποίους διδάσκουν σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και ένας σε πανεπιστήμιο της Ελβετίας. Ακολουθούν αποσπάσματα από το εν λόγω δημοσίευμα:
{…} Η κυβέρνηση ξανάνοιξε τη συζήτηση ευρώ ή δραχμή. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «ευρώ ή επιστροφή στη δραχμή», αλλά «ευρώ ή Grexit». Και Grexit με νέα δραχμή δεν είναι λύση, είναι καταστροφή.
Κατ’ αρχάς, η ανάμνηση καλών εποχών με τη δραχμή δεν σημαίνει ότι οι εποχές ήταν καλές εξαιτίας της δραχμής, ούτε ότι θα επανέλθουν με Grexit και νέα δραχμή, ενώ οι εταίροι μας παραμένουν στο ευρώ. Οι δραχμιστές υπόσχονται λαγούς με πετραχήλια: σβήσιμο του δημοσίου χρέους, σβήσιμο των ιδιωτικών χρεών και ισοτιμία 1:1 νέας δραχμής με ευρώ. Τέτοιες υποσχέσεις είτε είναι εσκεμμένα παραπλανητικές, είτε προδίδουν μια βαθιά άγνοια της οικονομικής πραγματικότητας.
{…} Οι συνέπειες του Grexit θα είναι καταστροφικές για την Ελλάδα, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας της χώρας θα επιφέρει γρήγορα βαθιά υποτίμηση της νέας δραχμής σε σχέση με το ευρώ, και η αγοραστική δύναμη των μισθωτών και των συνταξιούχων θα συρρικνωθεί δραματικά. Το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος σε ευρώ θα γίνει πολύ μεγαλύτερο σε νέες δραχμές και πολύ πιο δυσβάσταχτο. Οι καταθέσεις θα μετατραπούν υποχρεωτικά σε νέες δραχμές, με μείωση της αξίας τους τουλάχιστον στο μισό».
Κατά την άποψή μου, από τα παραπάνω σχόλια προκύπτει το συμπέρασμα πως η εισήγηση του καθηγητή Κώστα Λαπαβίτσα για την επιστροφή στη δραχμή, παράλληλα με τα ερωτηματικά για την αντικειμενικότητά της, είναι και απορριπτέα γιατί αντιβαίνει στα συμφέροντα της Ελλάδας, οικονομικά, κοινωνικά και εθνικά.
