Η εθνική διαμάχη για την κρίση στην αγορά ακινήτων περνά σε νέα φάση, καθώς ο πολιτικός κόσμος είναι διχασμένος σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης της αύξησης των τιμών που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την είσοδο νέων αγοραστών. Πλήθος προτάσεων έχουν πέσει μέχρι στιγμής στο τραπέζι και ένα από τα μέτρα που σκέφτεται να υιοθετήσει η κυβέρνηση είναι η κατάργηση του δυσβάστακτου φόρου χαρτοσήμου (stamp duty) τον οποίο καλούνται να καταβάλουν όλοι οι αγοραστές κατά την αγορά, και ο οποίος ανεβάζει σημαντικά το συνολικό κόστος της αγοράς ακινήτου, και την αντικατάστασή του από έναν ευρύτερο φόρο ακίνητης περιουσίας, ο οποίος θα αφορά όλους και θα καταβάλλεται ετησίως. Για τον σκοπό αυτό, το γραφείο προϋπολογισμού της Ομοσπονδιακής Βουλής κλήθηκε να κοστολογήσει την πρόταση, ύστερα από υπόδειξη του αρχηγού των Πράσινων, Richard Di Natale. Η πρόταση που υπέβαλαν οι Πράσινοι προβλέπει την δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους των επί μέρους Πολιτειών από την Κοινοπολιτεία, ώστε να καλυφθεί το κόστος της μεταβίβασης από τον ένα φόρο στον άλλο, αλλά οι πολιτείες θα μπορούν να αποπληρώσουν τον δανεισμό μέχρι το 2030, χάρη στην αύξηση εσόδων από την ετήσια φορολογία ακινήτων. 

Επιπλέον, η φορολόγηση ακινήτων θεωρείται γενικώς ένα από τα πιο αποτελεσματικά και δίκαια είδη φορολογίας, καθώς η αποφυγή του είναι δύσκολη, στοχεύει περισσότερο στους πλούσιους από ό,τι στους φτωχούς και, ,κυρίως, δεν λειτουργεί αποτρεπτικά για τους αγοραστές, όπως κάνει ο Φόρος Αγαθών και Υπηρεσιών (GST), προσφέροντας ταυτόχρονα ώθηση στην οικονομία και τον προϋπολογισμό. 

ΜΕΤΡΟ ΜΕ ΔΙΠΛΟ ΟΦΕΛΟΣ

Σύμφωνα με την συγκεκριμένη πρόταση, το κόστος της κατάργησης του χαρτοσήμου (που αποφέρει στην κυβέρνηση περί τα 19 δισ. δολάρια ετησίως), θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από την αύξηση της φορολογίας ακινήτων. Όπως τονίζουν οι ειδικοί οικονομολόγοι της αγοράς ακινήτων, αν μειωθεί ο φόρος χαρτοσήμου, χωρίς να ληφθούν άλλα μέτρα, τότε οι τιμές των ακινήτων θα αυξηθούν (καθώς οι αγοραστές θα αξιοποιήσουν το ‘κέρδος’ για να πλειοδοτήσουν σε δημοπρασίες), κάτι που ωφελεί μόνο όσους είναι ήδη ιδιοκτήτες. Αν αυξηθούν απλώς οι φόροι ακίνητης περιουσίας, τότε η τιμή των ακινήτων θα πέσει, κάτι που θα αποβεί εις βάρος των ιδιοκτητών. 

Ο συνδυασμός των δύο μέτρων, αντισταθμίζει τις επιπτώσεις στους ιδιοκτήτες, ενώ λύνει και τα χέρια των πιο ηλικιωμένων ιδιοκτητών, οι οποίοι συχνά βρίσκονται να κατοικούν σε σπίτια μεγαλύτερα από τις ανάγκες τους, αλλά αποφεύγουν να μετακομίσουν, καθώς ο φόρος χαρτοσήμου λειτουργεί αποθαρρυντικά. Η εφαρμογή του μέτρου προβλέπεται να ανακουφίσει τους αγοραστές που αποθαρρύνονται από αυτό το πρόσθετο κόστος, ενώ η θέσπιση ετήσιου φόρου ακινήτων για κάθε νέα αγορά κατοικίας θα αποφέρει σημαντικά έσοδα στο κράτος. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ένας ιδιοκτήτης κατοικίας στην Μελβούρνη, όπου η μέση τιμή είναι γύρω στα 800-900 χιλιάδες δολάρια, θα κληθεί να πληρώσει 2700 σε φόρο ακινήτων. Αντιστοίχως, για την αγορά ενός σπιτιού αξίας 1 εκατομμυρίου, καλείται να καταβάλει χαρτόσημο 55 χιλιάδες δολαρίων. 

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Η ιδέα της μεταρρύθμισης του φόρου χαρτοσήμου, ήταν ένα από τα θέματα που συζήτησαν οι πολιτειακοί πρωθυπουργοί στην ετήσια συνάντηση του Συμβουλίου Αυστραλιανών Κυβερνήσεων, στα τέλη του 2016. Ήδη, η Βικτώρια άνοιξε τον δρόμο, καταργώντας το χαρτόσημο για την αγορά πρώτης κατοικίας, αξίας κάτω των 600 χιλιάδων δολαρίων. Ωστόσο, κάτι τέτοιο φαίνεται δύσκολο να επιβληθεί στην Δυτική Αυστραλία και το Κουίνσλαντ, πολιτείες που εισπράττουν σημαντικά ποσά από το χαρτόσημο. 

Μία αντίστοιχη πρόταση είχε υποβληθεί στην Τασμανία από το τοπικό παράρτημα του Πράσινου Κόμματος, για να συναντήσει την αντίδραση της τότε κυβέρνησης του Εργατικού Κόμματος. Ως εκ τούτου, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι ίσως σταθεί δύσκολο, από άποψης πολιτικού κόστους, να περάσει η πρόταση.

Σχολιάζοντας την πρόταση από την πλευρά του Εργατικού Κόμματος, ο σκιώδης Υφυπουργός Οικονομικών Andrew Leigh τόνισε πως η πρόταση είναι αξιόλογη, αλλά χρειάζονται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα. «Ξέρουμε ότι από την άποψη της επίπτωσης στην οικονομία, ο φόρος χαρτοσήμου είναι ένας από τους χειρότερους στην Αυστραλία», τόνισε, προσθέτοντας ότι, αντιθέτως «ο φόρος ακίνητης περιουσίας είναι από αυτούς που επιβαρύνουν λιγότερο την οικονομία. Αν η Κυβέρνηση εννοεί όσα λέει για την δημιουργία κινήτρων για την αγορά κατοικίας, τότε θα πρέπει να υιοθετήσουν την πρόταση που κάνουν όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι και να αντιμετωπίσουν τις υπερβολές της φοροαπαλλαγής εξαιτίας επενδυτικής ζημιάς (negative gearing) και υπεραξιών». 

Από την μεριά του, ο Υπουργός Οικονομικών Scott Morrison αρνήθηκε να σχολιάσει την πρόταση, λέγοντας ότι η Κυβέρνηση δεν πρόκειται να παρασυρθεί σε εκτιμήσεις προϋπολογισμού. 

Ωστόσο, η διαδικασία της κοστολόγησης από το Γραφείο Προϋπολογισμού σημαίνει ότι το θέμα θα απασχολήσει το Κοινοβούλιο όταν ξεκινήσουν ξανά οι εργασίες του την επόμενη εβδομάδα, εν όψει και της κατάθεσης του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού σε λιγότερο από δύο μήνες.