Εάν υπάρχει ένα πράγμα που γνωρίζω για το stand up comedy, είναι ότι το πρώτο “άβολο” λεπτό είναι και το πιο κρίσιμο. Εάν ο κωμικός καταφέρει να αποσπάσει από νωρίς το αυθεντικό γέλιο του κοινού, καταλαβαίνω ότι η παράσταση θα είναι καλή.

Αυτό ακριβώς συνέβη όταν παρακολούθησα τον Γιάννη Αγησιλάου στο φετινό Comedy Festival της Μελβούρνης.

Στο στόχαστρο του σόου βρίσκονται οι παραδοσιακοί ρόλοι που αποδίδονται στα δύο φύλα και παρουσιάζονται ως κάτι φυσικό και αναπόφευκτο, οι προκαταλήψεις και οι κυρίαρχες ιδέες για το τι σημαίνει να είναι κανείς άνδρας ή γυναίκα.

Και ενώ όλα αυτά ακούγονται –και είναι– ζητήματα με σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή μας, το πιο πιθανό είναι να μη σταματήσετε να γελάτε ακούγοντας τον καλλιτέχνη να τα αναλύει.

Η παράσταση ονομάζεται “The Un-Pinchable Pink Pen”, τίτλος εμπνευσμένος από μια ιστορία που αποδεικνύει ότι η αποφυγή του ροζ από τους άνδρες μπορεί να λειτουργήσει ως αντικλεπτικός μηχανισμός!

Ο λόγος για μια φίλη του καλλιτέχνη που ξεκίνησε να χρησιμοποιεί στυλούς αποκλειστικά χρώματος ροζ στο χώρο εργασίας της, καθώς είχε βαρεθεί να παρατηρεί να “εξαφανίζονται” από άνδρες συναδέλφους και πίστευε ότι το χρώμα ως “φυσικά” γυναικείο θα τους απέτρεπε.

Το πείραμα πέτυχε και έκτοτε οι στυλοί από ανάρπαστοι έγιναν… ανέγγιχτοι!

Παίρνοντας αφορμή από φαινομενικά αθώες απορίες όπως γιατί το ροζ θεωρείται σήμερα θηλυκό χρώμα, γιατί τα γυναικεία ρούχα έχουν διακοσμητικές τσέπες που δεν εξυπηρετούν κανένα πρακτικό σκοπό ή γιατί οι άνδρες πρέπει να είναι οπαδοί της μπύρας και να συγκρατούν τα δάκρυά τους, η παράσταση ‘The Un-Pinchable Pink Pen” “αιχμαλωτίζει” το κοινό σε μια ώρα αστείρευτου γέλιου.

Το σόου κέρδισε ήδη τις καρδιές του κοινού στο Περθ και την Αδελαΐδα, ενώ μετά το Comedy Festival της Μελβούρνης πρόκειται να προβληθεί στο αντίστοιχο του Σίδνεϊ τον επόμενο μήνα και τον Αύγουστο θα περιοδεύσει στο Εδιμβούργο.

Στη συνέντευξή του στο “Νέο Κόσμο”, ο Γιάννης Αγησιλάου αφήνει κατά μέρος τον ρόλο του κωμικού και μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις του για το θέμα των φυλετικών ρόλων και τον ρόλο του stand up comedy.

ΤΑ ΦΥΛΕΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΩΜΙΚΟΥ

Αφορμή για μια παράσταση επικεντρωμένη στους φυλετικούς ρόλους και τα σεξιστικά στερεότυπα υπήρξε ένα προσωπικό περιστατικό που βίωσε με την κοπέλα του.

Βρίκονταν σε ένα μπαρ με έναν κοινό γνωστό τους, ιδιοκτήτη ενός μικρού ζυθοποιείου με τη συζήτηση να καταλήγει αναπόφευκτα στην παρασκευή μπύρας. Σε αντίθεση με τον Γιάννη, η κοπέλα του είχε αρκετή γνώση και εμπειρία για το θέμα και ουσιαστικά ήταν η μόνη που συμμετείχε ενεργά στην κουβέντα. Παρ’ όλα αυτά, ο φίλος επέμενε να απευθύνεται αποκλειστικά στον Γιάννη, ως τον άνδρα της παρέας βασιζόμενος στο στερεότυπο ότι η μπύρα είναι ‘ανδρική υπόθεση’.

Φεύγοντας από το μπαρ, ο Γιάννης έκπληκτος ρώτησε την κοπέλα του αν παρατήρησε ότι η συμπεριφορά του φίλου τους παραπέμπει σε στερεοτυπικές αντιλήψεις για τους γυναικείους και τους ανδρικούς ρόλους.

Η απάντησή της ήταν ότι πρόκειται για κάτι που αντιμετωπίζει καθημερινά φέρνοντας ως παράδειγμα ένα συμβάν που προηγήθηκε την ίδια μέρα. Το ζευγάρι βρισκόταν στο αυτοκίνητο και ενώ η ίδια οδηγώντας σταμάτησε έναν περαστικό ζητώντας οδηγίες, ο περαστικός απευθυνόταν αποκλειστικά στον άνδρα συνοδηγό παρά αυτήν που ήταν στο τιμόνι.

Έχοντας ξεκινήσει να γράφει το σενάριο για τη συγκεκριμένη παράσταση, πολλοί φίλοι και γνωστοί προσέγγιζαν τον Γιάννη και μοιράζονταν τις προσωπικές τους εμπειρίες.

“Οι στερεοτυπικοί ρόλοι των φύλων είναι ένα από τα θέματα που αφορά όλους γιατί επηρεάζονται από αυτούς με τον ένα ή τον άλλον τρόπο.

Ο τρόπος που αναπαράγονται [στα παιδιά] είναι ανάλογος με τα μηνύματα που λαμβάνουν. Και η πρόκληση σε αυτό είναι ότι μπορεί να είσαι ο πιο προοδευτικός γονιός αλλά δεν μπορείς να προφυλάξεις τα παιδιά σου από τα μηνύματα που συνεχώς δέχονται από τον υπόλοιπο κόσμο. Για παράδειγμα, στον μικρό γιο ενός φίλου μου άρεσε πολύ να φοράει ροζ ρούχα και μια μέρα πήγε στο νηπιαγωγείο και τον κορόιδεψαν τόσο πολύ που τώρα μισεί το χρώμα. Είναι πραγματικά λυπηρό γιατί κάπως έτσι διαιωνίζονται στερεοτυπικές αντιλήψεις”.

“Δεν υπάρχει εύκολη λύση σε αυτό το ζήτημα. Σκέφτηκα ότι μέσω της παράστασης μπορώ σε ένα μικρό βαθμό να ευαισθητοποιήσω το κοινό. Αν οι θεατές φύγουν έχοντας σκεφτεί κάτι που δεν είχαν σκεφτεί προηγουμένως και αμφισβητώντας ορισμένα από τα πράγματα που θεωρούσαν δεδομένα, τότε αυτό είναι κιόλας ένα βήμα προς την κατεύθυνση ενός κόσμου που οι άνθρωποι μπορούν να επιλέγουν τι θέλουν να κάνουν και ποιοι να είναι”.

Σύμφωνα με τον Γιάννη, ο ρόλος του κωμικού και του καλλιτέχνη γενικότερα δεν είναι να δίνει έτοιμες απαντήσεις, αλλά να κάνει το κοινό να αναρωτηθεί για τα κακώς κείμενα, ώστε εάν επιχειρήσουν μία αλλαγή αυτή να είναι συνειδητή και αυθεντική, μια επιλογή εκ των έσω.

“Για παράδειγμα, εγώ δεν είχα ιδιαίτερα αυστηρούς γονείς, αλλά στο ελληνικό οικογενειακό μου περιβάλλον έβλεπα τα ξαδέλφια μου με πολύ αυστηρούς γονείς να τους λένε ‘μην κάνεις αυτό’, ‘αυτό είναι το σωστό και αυτό το λάθος’ προκαλώντας πάντοτε την αντίδρασή τους γιατί αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν επιβάλεις στους ανθρώπους έναν τρόπο σκέψης.

“Ακόμη κι αν τελικώς το ακολουθήσουν δεν θα είναι δική τους επιλογή.[…] Αν αυτό που παρουσιάζεις σε κάποιον είναι μια αλήθεια, το άτομο αυτό θα έρθει τελικώς στο ίδιο συμπέρασμα με εσένα γιατί θα δει τα στοιχεία που το αποδεικνύουν μπροστά του, στη ζωή του” υποστηρίζει.

Διευκρινίζει, ωστόσο, σχετικά με την σάτιρα, ότι ο ρόλος της δεν είναι αναγκαστικά να περάσει κάποιο κοινωνικό μήνυμα, αλλά ενίοτε αποσκοπεί απλώς να διασκεδάσει και αυτό έχει εξίσου σημαντική αξία.

Όταν, όμως, ο καλλιτέχνης κινείται προς την κατεύθυνση της κοινωνικής κριτικής, έχει στα χέρια του μια μοναδική ευκαιρία ως εξωτερικός παρατηρητής.

“Βλέπεις πολλούς κωμικούς να βρίσκονται στη θέση του ‘outsider’. Αυτό τους δίνει μια διαφορετική ματιά που ξεχωρίζει από τη συμβατική επικρατούσα κοινωνική οπτική”.

Την ίδια στιγμή, ο ρόλος ενός εξωτερικού παρατηρητή ενέχει κινδύνους σε θέματα αντιπροσώπευσης και ‘κατασκευής’ ταυτοτήτων από κάποιον που δεν έχει τις ίδιες εμπειρίες. Γι’ αυτό ο Γιάννης μας εξηγεί ότι στην παράστασή του μιλάει από τη θέση ενός ετεροφυλόφιλου άνδρα και αποφεύγει να μιλήσει εκ μέρους άλλων κοινωνικών συνόλων στα οποία δεν ανήκει.

Τα συμπεράσματα που παρουσιάζει για το άλλο φύλο προέρχονται από τις αφηγήσεις φίλων γυναικών ή της μητέρας του, ενώ για τις εμπειρίες ομοφυλόφιλων ανδρών μιλάει με βάση τα βιώματα του αδελφού του που αυτοπροσδιορίζεται ως ομοφυλόφιλος.

ΓΙΑΤΙ STAND UP COMEDY;

Θα έλεγε κανείς ότι ο Γιάννης δεν ακολούθησε τη συμβατική πορεία ενός καλλιτέχνη καθώς ξεκίνησε ως… νομικός!

Στα φοιτητικά του χρόνια άρχισε να συμμετέχει σε μικρές ομάδες και ερασιτεχνικά σόου. Μετά το πέρας των σπουδών του, μετακόμισε στη Μεγάλη Βρετανία, όπου δοκίμασε για ένα διάστημα την τύχη του στο stand up comedy και επιστρέφοντας στην Αυστραλία βρήκε δουλειά σε ένα δικηγορικό γραφείο. Από εκείνο το σημείο και έπειτα τα πράγματα κύλησαν φυσικά.

“Γύρισα για να δουλέψω ως δικηγόρος, αλλά πάντοτε υπήρχε μια φωνή στο μυαλό μου που έλεγε ‘νομίζω ότι δεν θέλω να γίνω δικηγόρος αλλά κωμικός, νομίζω ότι αυτό είναι το πάθος μου’ […]

Θυμάμαι όταν ξεκίνησα τη δουλειά τον Μάρτιο την επόμενη εβδομάδα άρχιζε το Comedy Festival όπου παρουσίαζα ένα σόου. Δεν ξέρω πώς είναι κάποιος που είναι αφοσιωμένος στο να γίνει δικηγόρος, αλλά είμαι σίγουρος πως δεν ρωτάει [όπως εγώ] αν μπορεί να φύγει στις 5.30 μμ. από το γραφείο για να δώσει μια παράσταση στο Comedy Festival!” λέει γελώντας.

Πλέον βρίσκεται στο χώρο εδώ και 17 χρόνια και σε αυτή την επιλογή σημαντική υπήρξε η υποστήριξη του οικογενειακού του περιβάλλοντος.

“Ο αδελφός μου λατρεύει το σόου και η μητέρα μου επίσης. Με στηρίζουν πολύ σε αυτό που κάνω. Ξέρω ότι εύκολα θα υπέθετε κανείς ότι οι στερεοτυπικοί Έλληνες γονείς θα έλεγαν ‘Αφήνεις τη νομική για να γίνεις κλόουν;'” σχολιάζει χαριτολογώντας και προσθέτει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην περίπτωσή του.

Ερωτώμενος για την Ελλάδα, υποστηρίζει ότι η τέχνη του stand up comedy γνωρίζει άνθιση τα τελευταία χρόνια και αναφέρει ως παράδειγμα την Κατερίνα Βρανά που πολλοί θα θυμούνται και από τις περιοδείες της στην Αυστραλία.

“Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς έχουν stand up comedy εδώ και 30-40 χρόνια, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αυτή η τέχνη ξεκίνησε περίπου δέκα χρόνια πριν και παίρνει όλο και μεγαλύτερη έκταση, γεγονός που θεωρώ θετικό καθώς ντόπιοι μιλούν για τα πράγματα που αφορούν τον τόπο τους” λέει, αναφερόμενος σε πολιτικοκοινωνικά θέματα, όπως η διαφθορά που οι κάτοικοι μιας χώρας γνωρίζουν από πρώτο χέρι.

Πέρα από το ‘The Un-Pinchable Pink Pen’ ο Γιάννης παρουσιάζει ακόμη μία παράσταση στο φετινό comedy Festival με τίτλο ‘Comedians against Humanity’.

Σε ρόλο οικοδεσπότη, καλεί κάθε βραδιά τρεις διαφορετικούς κωμικούς στη σκηνή για να αυτοσχεδιάσουν και να σκαρφιστούν ατάκες ανάλογα με το θέμα που ζητάει το κοινό.

Το διαδραστικό σόου έχει επίσης δοκιμαστεί επιτυχώς στο παρελθόν στη Μελβούρνη, το Σίδνεϊ, το Περθ και το Εδιμβούργο, με τα εισιτήρια να εξαντλούνται εντός ολίγων ημερών.

Εάν λοιπόν προτιμάτε αυτοσχέδια αστεία και θέλετε να πάρετε ενεργά μέρος ως θεατές στην παράσταση, αυτή είναι η ευκαιρία σας!

* Για κρατήσεις εισιτηρίων στις παραστάσεις ‘The Un-Pinchable Pink Pen’ και ‘Comedians Against Humanity’ επισκεφθείτε αντίστοιχα τις ιστοσελίδες

https://www.comedyfestival.com.au/2017/shows/yianni-agisilaou-the-un-pinchable-pink-pen#date-41-0

και

https://www.comedyfestival.com.au/2017/shows/comedians-against-humanity-hosted-by-yianni-agisilaou