Όλοι θυμόμαστε το πρόσφατο αντιμεταναστευτικό διάταγμα Τραμπ που διόλου τυχαίως προκάλεσε την αντίδραση του ΟΗΕ.

Απαγορεύοντας ή στην καλύτερη αναστέλλοντας την είσοδο μεταξύ άλλων σε πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων στέλνοντάς τους πίσω στις πατρίδες τους σε επισφαλείς συνθήκες πολέμου και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η κίνηση του Αμερικανού προέδρου μπορεί να σόκαρε πολλούς από τους πολίτες της Αυστραλίας όπως και άλλων χωρών. Κατά πόσο, όμως, διαφέρει στην πραγματικότητα η μεταχείριση της αυστραλιανής κυβέρνησης;

Το ολοένα σκληρότερο πρόσωπό της απέναντι σε όσους διεκδικούν το νόμιμο δικαίωμά τους για προστασία το έδειξε πιο πρόσφατα με τη μορφή… τελεσιγράφου.

Από το μήνα Φεβρουάριο, το Υπουργείο Μετανάστευσης έχει στείλει επιστολές σε άτομα που βρίσκονται σε αναμονή εδώ και χρόνια δίνοντας περιθώριο 60, 30 ή και 14 μόλις ημερών για να υποβάλουν την αίτησή τους για άσυλο, προειδοποιώντας, μάλιστα, ότι αν δεν καταφέρουν να τηρήσουν την προθεσμία κινδυνεύουν να χάσουν το επίδομα πρόνοιας, την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας ή ακόμη και το δικαίωμα αίτησης για διεθνή προστασία (άσυλο).

ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ

Πρόκειται για άτομα που εμπίπτουν στην κατηγορία Fast Track, με πολλούς να βρίσκονται σε αναμονή τα τελευταία 4-5 χρόνια, χωρίς τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση για προστασία και προσπαθώντας απλώς να επιβιώσουν καθώς για μεγάλο διάστημα δεν τους παραχωρούνταν δικαιώματα εργασίας. Το σύστημα Fast Track τέθηκε σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2014 για την διαδικασία καθορισμού του καθεστώτος του πρόσφυγα σε όσους έφτασαν στην Αυστραλία με πλοίο την περίοδο μεταξύ Αυγούστου 2012 και Δεκεμβρίου 2013.

Συγκριτικά με άλλες αφίξεις, οι ρυθμίσεις του συστήματος Fast Track προβλέπουν δυσμενέστερη μεταχείριση, στερώντας τους αιτούντες άσυλο μεταξύ άλλων από δικαιώματα επανεξέτασης της υπόθεσής τους και αποτρέποντας την προσθήκη στοιχείων στην αίτηση όταν αυτή έχει ήδη υποβληθεί ακόμη κι αν οι προσωπικές περιστάσεις κάποιου ατόμου αλλάξουν.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο μηχανισμός προωθήθηκε για το σκοπό της γρηγορότερης επεξεργασίας των αιτήσεων και την αποτροπή εκμετάλλευσης του συστήματος, όμως πολλοί είναι αυτοί που κατακρίνουν την κίνηση ως μια επιτηδευμένη στρατηγική που οδηγεί σε απόρριψη κατά τα άλλα βάσιμων αιτήσεων.

Πράγματι, αφότου τέθηκε σε εφαρμογή το σύστημα, ο αριθμός όσων καταφθάνουν στην Αυστραλία μέσω θάλασσας και αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες μειώθηκε από 90% σε 70%, παρότι εξακολουθούν να προέρχονται από χώρες με συνθήκες πολέμου και κατάφωρων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων αντιμετωπίζοντας δίωξη για λόγους που δικαιολογούν τη χορήγηση διεθνούς προστασίας.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις εμπνεύστηκαν από το ομώνυμο σύστημα της Μεγάλης Βρετανίας Detained Fast-Track. το οποίο τόσο το Ανώτατο όσο και το Εφετείο της χώρας έκριναν ότι παραβιάζει την αρχή της ισότητας και δίκαιης μεταχείρισης.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Η αίτηση ασύλου που το Υπουργείο Μετανάστευσης απαιτεί να συμπληρωθεί εντός ολίγων ημερών είναι ένα 60σέλιδο έγγραφο με λεπτομερείς και σύνθετες ερωτήσεις γραμμένο φυσικά στην Αγγλική.

Σε συνδυασμό, μάλιστα, με το γεγονός ότι το μέλλον αυτών των ανθρώπων κρέμεται στην κυριολεξία από την έκβαση της αίτησης και ότι δεν έχουν δυνατότητα να μεταβάλλουν οποιοδήποτε στοιχείο μετά την υποβολή, η παροχή νομικής βοήθειας για την συμπλήρωσή της είναι όχι απλώς βασικό δικαίωμα, αλλά μάλλον απαραίτητη.

Λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές κρατικές περικοπές στον τομέα επιχορήγησης των κοινοτικών νομικών υπηρεσιών, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τα δικαιώματα των προσφύγων ανά την χώρα δίνουν μάχη με το χρόνο προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις προθεσμίες και να βοηθήσουν όσους έχουν καταφύγει σε αυτές για νομική βοήθεια να συμπληρώσουν τις αιτήσεις τους για άσυλο.

Μιλώντας στο “Νέο Κόσμο” ο Κον Καραπαναγιωτίδης, γενικός διευθυντής του Asylum Seeker Resource Centre, Μη Κυβερνητική Οργάνωση για τους αιτούντες άσυλο με έδρα τη Μελβούρνη, προσφέρει μια εκ των έσω ματιά στο προσφυγικό και την άτεγκτη στάση της Αυστραλίας.

Ποια είναι είναι η πολιτική που ακολουθεί η Αυστραλία για τους πρόσφυγες;

Η Αυστραλία πρωτοστατεί σήμερα σε αυτό που θα χαρακτήριζα από τις σκληρότερες και πιο αδίστακτες πολιτικές των βιομηχανικών χωρών απέναντι στους πρόσφυγες. Από αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει σε αναλγησία είναι ότι πρόκειται για τη μόνη χώρα στον κόσμο που έχει καθιερώσει ένα σύστημα φυλάκισης σε απομακρυσμένα κέντρα κράτησης επ’ αόριστον, πολιτική στην οποία εμπίπτουν παιδιά. Είναι μία από τις λίγες χώρες από όσα γνωρίζω που παράνομα επιδιώκει να αποτρέψει ανθρώπους να αιτηθούν ασύλου, αναβάλλοντας την εφαρμογή της διαδικασίας καθορισμού του καθεστώτος πρόσφυγα, μεταβάλλοντας τον ορισμό του πρόσφυγα σε αντίθεση με τα κριτήρια υπαγωγής της Σύμβασης του 1951 για τους Πρόσφυγες.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περίπου 30.000 άτομα στην Αυστραλία που αποζητούν άσυλο, και γύρω στους 2.200 στα νησιά Μάνους και Ναουρού που βρίσκονται μετέωροι και τους αρνούνται τα δικαιώματα σε δίκαιη και ισότιμη μεταχείριση και προστασία σύμφωνα με το Προσφυγικό Δίκαιο […]

Όσοι έρχονται με βάρκες είναι τρεις φορές πιο πιθανό να βρεθούν πρόσφυγες σε σύγκριση με τις αφίξεις μέσω πτήσεων. Στην ουσία καταφθάνουν μέσω θαλάσσης επειδή δεν έχουν καμία άλλη ασφαλή δίοδο διαφυγής. Εάν έρθεις λοιπόν μέσω θαλάσσης [μετά τις 19 Ιουλίου 2013] υποβάλλεσαι σε υποχρεωτική κράτηση επ’ αορίστου σε απομακρυσμένα κέντρα, όπου τα τελευταία 4,5 χρόνια κρατούνται περίπου 2.200 άτομα χωρίς να επεξεργάζονται οι αιτήσεις τους και χωρίς να μετακινούνται σε ασφαλές μέρος.

Στο επίπεδο της διεθνούς κοινότητας, η Αυστραλία έχει δεχθεί επανειλημμένως κριτικές, ενώ πιστεύω ότι το κοινό της Αυστραλίας είναι σοκαρισμένο και αδυνατεί να πιστέψει πώς φτάσαμε σε τέτοιο σημείο όπου η χώρα παραβιάζει τα δικαιώματα των προσφύγων. Από τη μία βλέπουμε με αποτροπιασμό τις κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ με το χτίσιμο του τοίχου και την επαναπροώθηση των προσφύγων στις χώρες προέλευσής τους και από την άλλη αντιλαμβανόμαστε ότι η Αυστραλία κάνει ήδη ακριβώς το ίδιο […]

Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις στο προσφυγικό;

Οι πιο πρόσφατες αλλαγές αφορούν άτομα που καταφθάνουν μέσω θάλασσας. Με περικοπές της τάξεως του 90% [η κυβέρνηση] έχει στερήσει την πρόσβαση σε νομική βοήθεια από άτομα των οποίων οι ζωές εξαρτώνται από την αίτηση ασύλου. Έχει προβεί σε αλλαγές που καθιστούν πιο δύσκολη την αναγνώριση κάποιου ως πρόσφυγα, εισήγαγε βίζες προσωρινής αντί για μόνιμης προστασίας και τελευταία αφότου έχει κάνει ανθρώπους να περιμένουν σχεδόν τέσσερα χρόνια για να υποβάλουν αίτηση τους στέλνει απειλητικά γράμματα δίνοντας προθεσμίες ολίγων ημερών που αν δεν [τις τηρήσουν] κινδυνεύουν να χάσουν δικαιώματα εργασίας, την πρόσβαση στο Medicare, το επίδομα πρόνοιας και δυνητικά ακόμη και το δικαίωμα αίτησης για προστασία.

Πώς μάθατε για τις νέες προθεσμίες του συστήματος Fast Track; 

Μπροστά σε αυτή την ξαφνική αλλαγή από την αναμονή χρόνων στις προθεσμίες 30 παραδείγματος χάριν ημερών, η κυβέρνηση δεν συμβουλεύτηκε κανέναν από το χώρο για τα δικαιώματα των προσφύγων, δεν προειδοποίησε κανέναν. Το μάθαμε ουσιαστικά τυχαία όταν άρχισαν να επικοινωνούν μαζί μας άνθρωποι που είχαν λάβει τα γράμματα. Ήταν σαν να ήθελαν να μας πιάσουν επιτηδευμένα εξ απήνης, για να υποστηρίξουν ένα σύστημα που οδηγεί στην απόρριψη των αιτήσεων και αυτό είναι πραγματικά αποκρουστικό.

Πώς ανταποκριθήκατε ως ΜΚΟ;

Είχαμε 1.150 άτομα στη λίστα αναμονής μας με περίπου 30 ημέρες για να υποβάλουν τις αιτήσεις τους για άσυλο. Εν μέσω αυτής της κατάστασης κρίσης, χρειάστηκε να κάνουμε επείγουσα έκκληση για το νομικό μας τμήμα προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε $400.000 μέσα σε 14 ημέρες για να προσλάβουμε τέσσερις επιπλέον δικηγόρους . Η ανταπόκριση των Αυστραλών πολιτών ήταν απίστευτη και παραδειγματική, πηγή έμπνευσης για όλους μας καθώς καταφέραμε να συγκεντρώσουμε το ποσό σε διάστημα πέντε ημερών.

Πρωταρχικό μέλημά μας είναι η έγκαιρη υποβολή όλων των εκκρεμών αιτήσεων ατόμων που βρίσκονται στη λίστα αναμονής μας, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι σε κανέναν δεν θα αφαιρεθεί το επίδομα πρόνοιας ή το δικαίωμα εργασίας. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο “βυθίζονται” σε ακόμη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση και εκτός από τις νομικές τους ανάγκες βρίσκονται χωρίς φαγητό ή χωρίς στέγη. Την ίδια στιγμή θα συνεχίσουμε να ασκούμε πίεση στην κυβέρνηση για την επανεισαγωγή χρηματοδότησης νομικής βοήθειας για αιτούντες άσυλο, γιατί είναι πραγματικά απάνθρωπο να τους στερείς το δικαίωμα νομικής βοήθειας αφήνοντάς τους μετέωρους, καθώς και για την προώθηση του δικαιώματός τους για προστασία.

Τι μπορούμε να κάνουμε ως πολίτες;

Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για το κοινό να μη διστάζει να μιλήσει, παροτρύνω τον κόσμο να ασκεί πίεση στα μέλη του Κοινοβουλίου απαιτώντας καλύτερη μεταχείριση των προσφύγων και αλλαγή στην κυβερνητική πολιτική, να συμμετέχει σε ειρηνικές διαδηλώσεις και να ενημερώνεται για τα γεγονότα, να προσφέρει ό,τι μπορεί ο καθένας· χρόνο, δωρεές, καλή διάθεση σε φιλανθρωπικά ιδρύματα που βοηθούν πρόσφυγες, το σημαντικό είναι να μην μένουμε απαθείς.

Έχει να κάνει με τις αξίες μας ως κοινωνία, με τη στάση μας απέναντι στους πιο ευάλωτους, την υπεράσπιση της πολυπολιτισμικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την πίστη στο να καλωσορίζουμε ανθρώπους που διαφεύγουν για να σώσουν τις ζωές τους και έχουν ανάγκη προστασίας. Μιλάμε στο κάτω-κάτω για ανθρώπους που απλώς ασκούν το νόμιμο δικαίωμά τους για προστασία.

*Η οργάνωση Asylum Seeker Resource Centre έχει ξεκινήσει μια νέα εκστρατεία για την ενημέρωση και κινητοποίηση μελών της κοινότητας σχετικά με το προσφυγικό στην Αυστραλία. 

Τα σεμινάρια της εκστρατείας Right Track αποσκοπούν μεταξύ άλλων στην ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά καταρρίπτοντας κοινούς μύθους και ανακρίβειες, παρουσιάζουν πώς η μετάβαση σε μία δίκαιη και ανθρώπινη πολιτική μεταχείρισης των προσφύγων μπορεί να επέλθει μέσα από μία θετική συζήτηση σχετικά με τις αξίες μας ως κοινωνία και το δικαίωμα όλων των ανθρώπων σε ασφάλεια και αξιοπρέπεια.

Τα σεμινάρια διοργανώνονται σε διάφορα σημεία της Μελβούρνης και της επαρχιακής Βικτώριας και η είσοδος είναι δωρεάν.

**Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://www.asrc.org.au/campaigns/righttrack/ ή να καλέσετε σε ένα από τα γραφεία της οργάνωσης στη Μελβούρνη 03 9326 6066 και 03 8772 1380.