«Μου άνοιξε τους ορίζοντες. Ταξιδεύω, μαθαίνω, επικοινωνώ με πολύ μεγαλύτερη ευκολία» λέει η κ. Τζένη Τουλούπα, περιγράφοντας πώς ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής και η γνώση της ψηφιακής τεχνολογίας που απέκτησε πρόσφατα, έχει εμπλουτίσει την καθημερινότητά της.

Η κ. Τζένη, που ζει στα νοτιοανατολικά προάστια της Μελβούρνης και διανύει την έκτη δεκαετία της ζωής της, συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα εκμάθησης ηλεκτρονικού υπολογιστή που έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία της Telstra στην ελληνική γλώσσα σε δημοτικές βιβλιοθήκες κάποιων προαστίων της Μελβούρνης.

Η εμπειρία της, αλλά και οι λόγοι που την ώθησαν στο να συμμετάσχει σ’ αυτό το πρόγραμμα, είναι πολύτιμη για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Βλέπετε, η κ. Τζένη και οι εννέα συμμαθητές της, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα, γίνονται εξ ορισμού η «εξαίρεση του κανόνα».

Ο κανόνας αυτός, που τον επιβεβαιώνουν τα στατιστικά στοιχεία, είναι ότι η πλειοψηφία των ατόμων τρίτης ηλικίας ακόμα και στις δυτικές κοινωνίες είναι ψηφιακά αναλφάβητοι, γεγονός που οδηγεί, σύμφωνα με τους επιστήμονες, στην κοινωνική τους απομόνωση, την έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης καθώς και την μειωμένη συμμετοχή τους στα κοινά.

Αυτό είναι κάτι που το ζουν επί καθημερινής βάσης οι ηλικιωμένοι μας, όπως μας επιβεβαιώνει η κ. Τουλούπα που, εκτός των άλλων, είναι και ηγετικό μέλος συλλόγου ηλικιωμένων στην περιοχή που ζει.

«Ακούω πολύ συχνά από μέλη του συλλόγου μας και άλλους γνωστούς τα παράπονα τους για τις ουρές στις τράπεζες και άλλα προβλήματα, αλλά την ίδια στιγμή βλέπω ότι δεν έχουν και τη διάθεση να μάθουν να χρησιμοποιούν τα ΑΤΜ. Τα βλέπουν με καχυποψία και τα φοβούνται» προσθέτει όταν την ρωτάω για τα όσα λέγονται μεταξύ των ηλικιωμένων μας.

Η καθημερινή εμπειρία της κ. Τζένης έχει επιστημονική βάση.

Έρευνες που έχουν γίνει κατά καιρούς δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι χρειάζεται να καταβάλλουν διπλάσια προσπάθεια και τριπλάσιο χρόνο, σε σύγκριση με τα παιδιά ή τα εγγόνια τους, μέχρι να εξοικειωθούν με τους υπολογιστές και τα προγράμματά τους ώστε να νοιώσουν ικανοί να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία με αυτοπεποίθηση, εξ’ ου βέβαια και το ότι έχουν ήδη αναπτυχθεί ειδικά προγράμματα εκμάθησης ηλεκτρονικών υπολογιστών για ηλικιωμένους.

Η διείσδυση της ψηφιακής τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή, γίνεται μέρα με τη μέρα όλο και πιο έντονη. Οι ταμιακές μηχανές ανάληψης χρημάτων, τα αυτόματα ταμεία των σουπερμάρκετ, η όλο και αυξανόμενη πρακτική της διαδικτυακής εξυπηρέτησης πελατών από κοινωνικές υπηρεσίες και άλλους κρατικούς φορείς, η ηλεκτρονική έκδοση εισιτηρίων και γενικότερα η αύξηση της χρήσης ψηφιακών εργαλείων σε διαφορετικούς τομείς της καθημερινής μας ζωής, είναι παντού. Αυτό για τον ηλικιωμένο που δεν έχει καταφέρει να μάθει πως λειτουργούν όλα αυτά τα ψηφιακά εργαλεία, δεν είναι απλή άγνοια αλλά απροσπέλαστο εμπόδιο για την καθημερινότητα του και για την εκπλήρωση κάποιων αναγκών του.

Δεν είναι μάλιστα λίγοι εκείνοι που λόγω του ψηφιακού τους αναλφαβητισμού, όπως μας επιβεβαιώνει και η κ. Τζένη, αλλά και, όπως ίσως γνωρίζετε και εσείς πολύ καλά, καταφεύγουν σε παιδιά και εγγόνια για να τους βοηθήσουν ακόμα και όταν θέλουν να στείλουν ένα γραπτό μήνυμα με το κινητό τους. Και κάποιοι από αυτούς όταν το κάνουν αυτό νοιώθουν ότι γίνονται βάρος στα νεώτερα μέλη της οικογένειας.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ευτυχώς, οι παραπάνω λόγοι λειτουργούν ως κίνητρο ώστε η γιαγιά μας η καλή να θέλει να μάθει να «παίζει με τον υπολογιστή.

ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Ας δούμε, λοιπόν, γιατί η κ. Τζένη και οι συμπάροικοι συμμαθητές της που, σημειωτέον κάποιοι από αυτούς είναι 80 χρόνων-, αποφάσισαν να αψηφήσουν την δυσκολία και να μπουν στον κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας;

«Ήθελα να ξέρω τη βάση, να μπορώ να γράφω ένα γράμμα και να το τυπώνω, να στέλνω ηλεκτρονικά μηνύματα σε συγγενείς, σε φίλους και επειδή είμαι σε κάποιον σύλλογο και στέλνουμε επιστολές στο δημαρχείο και σε άλλες υπηρεσίες ήθελα να είμαι σε θέση να το κάνω. Με πείραζε πολύ που δεν ήμουν σε θέση να κάνω αυτά τα απλά πράγματα. Έβλεπα την τεχνολογία να προχωρά και δεν ήθελα να μείνω πίσω. Εκείνο που κατάλαβα ότι ώθησε και τους υπόλοιπους στην τάξη μου να μάθουν υπολογιστή είναι ότι έχουν παιδιά και εγγόνια που τους πιέζουν. Έχουν βαρεθεί να ακούν ‘γιαγιά δεν ξέρεις εσύ, μαμά δεν ξέρεις εσύ’. Σχεδόν όλοι έχουν ipad στο σπίτι επειδή κάποιος τους το έκανε δώρο και πήραν την απόφαση να μάθουν για να μπορούν να χρησιμοποιούν το internet, το facebook και να μπορούν να μπαίνουν μόνοι τους χωρίς να ζητούν την βοήθεια των παιδιών ή των εγγονιών. Αυτό που εγώ έχω καταλάβει είναι ότι αρκετοί ηλικιωμένοι το θέλουμε αλλά δεν υπάρχουν πολλές τάξεις για να πάμε να μάθουμε. Αυτό που κάνει η Telstra είναι καλό αλλά χρειάζονται περισσότερες τάξεις» λέει η κ. Τζένη.

Η πρώτη επαφή των συμμαθητών της με τον κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας ήταν μία ενδιαφέρουσα περιπέτεια από πολλές απόψεις…

Όλοι έδειχναν τεράστιο ενδιαφέρον, το φοβόντουσαν λίγο, πατούσε κάποιος ένα κουμπί και νόμιζε ότι ερχόταν το τέλος του κόσμου, που λέει ο λόγος, αλλά εκείνο που επικρατούσε στην αίθουσα, όπως μας είπε η κ. Τζένη, ήταν ο ενθουσιασμός.

Όσο γι’ αυτούς που δεν θέλουν να μπουν στην διαδικασία η κ. Τουλούπα πιστεύει ότι ο λόγος δεν είναι μόνο η καχυποψία ή η έλλειψη διάθεσης εκ μέρους τους αλλά και η έλλειψη χρόνου.

«Ίσως να μην το καταλαβαίνουν πολλοί, αλλά υπάρχουν ηλικιωμένοι που επειδή έχουν κάποιο άρρωστο άνθρωπο στην οικογένεια, δεν έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν με αυτά» λέει και επισημαίνει παράλληλα ότι, ναι μεν, η εκμάθηση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι κάπως δύσκολη και θέλει τόλμη, αλλά όσοι τολμούν δεν βγαίνουν χαμένοι.

«Πέρα από αυτά τα βασικά που είπα ότι καταφέρνω πλέον να κάνω έμαθα και να χρησιμοποιώ το internet. Άρχισα να … γκουγκλάρω και να μαθαίνω για διαφορετικά μέρη του κόσμου, να βλέπω τα μέρη μου στην Ελλάδα, να διαβάζω ειδήσεις από όλο τον κόσμο, να εμπλουτίζω το λεξιλόγιό μου. Διάβαζα και ιατρικά θέματα αλλά τα παιδιά μου, μου είπαν μακριά από αυτά γιατί σε πολλές περιπτώσεις είναι παραπληροφόρηση. Μαθαίνω πράγματα που δεν ήξερα και μου αρέσει».

ΚΑΛΑ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΑΡΚΕΤΑ

Τα προγράμματα εκμάθησης ηλεκτρονικών υπολογιστών στην ελληνική γλώσσα «Τech Savvy Seniors» γίνονται σε 16 συνολικά Δημοτικές Βιβλιοθήκες της Μελβούρνης. Οι Βιβλιοθήκες που αυτήν τη στιγμή παραδίδουν μαθήματα είναι αυτές του Clayton, Mount Waverley, Oakleigh, Glen Waverley, Mulgrave, Wheelers Hill, Diamond Valley, Eltham, Ivanhoe, Lalor, Mill Park, Rosanna, Thomastown, Watsonia και Whittlesea.

Tο πρόγραμμα διαρκεί έξι εβδομάδες και απευθύνεται σε όλους αλλά, κυρίως, σε αρχάριους.

«Είναι μία αρχή, μία καλή αρχή, αλλά δεν είναι αρκετό. Νομίζω ότι χρειάζονται περισσότερα τέτοια προγράμματα για να δοθεί η ευκαιρία σε όσο το δυνατό περισσότερους. Είπες ότι πολλοί ηλικιωμένοι δεν καταλαβαίνουν από τεχνολογία αλλά αν δεν τους δοθεί η ευκαιρία να μάθουν πώς να την καταλάβουν» λέει χαρακτηριστικά η κ. Τζένη.

Έρευνες που έχουν γίνει δείχνουν ότι η συχνή χρήση του Διαδικτύου μειώνει έως και 40% τον κίνδυνο εμφάνισης των συμπτωμάτων της «γεροντικής» άνοιας. Αν η επιστήμη έχει δίκιο λοιπόν -και συνήθως έχει-, ο ψηφιακός αναλφαβητισμός και η τεχνοφοβία στα άτομα τρίτης ηλικίας δεν έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική τους ζωή αλλά και στην υγεία τους, γι’ αυτό… Εσείς οι νεώτεροι βοηθείστε την γιαγιά και τον παππού σας να καταλάβει και να μάθει και οι γηραιότεροι προσπαθήστε! Δεν έχετε τίποτα να χάσετε.