Πάνω από 220 χωριά και οικισμοί της Αρκαδίας έστειλαν μετανάστες τα παιδιά τους στην Αυστραλία στην περίοδο 1953-1975. Περίπου 65.000 Αρκάδες μετανάστες με τα παιδιά τους εγκαταστάθηκαν σε όλες τις γειτονιές της Αυστραλίας, κυρίως στις νοτιοανατολικές Πολιτείες. Μαζί με τους Φλωρινιώτες, είναι η πατριά με τους περισσότερους οργανωμένους συλλόγους: μία Παγκόσμια Συνομοσπονδία, τρεις Ομοσπονδίες, τρία Παναρκαδικά σωματεία, πέντε περιφερειακά-συλλογικά μορφώματα και 46 Αδελφότητες, ολοκληρώνουν την κοινωνική και πολιτική τους οργάνωση στο διάστημα της παρουσίας τους.
Η εκπληκτική διαδικτύωση και ωρίμανση των αρκαδικών συλλόγων και η ανάπτυξη του αρκαδικού στοιχείου στην Αυστραλία σε βάθος τουλάχιστον τριών γενεών (1952-2017) παρουσιάζει χαρακτηριστικά γνωρίσματα μοναδικά στην παγκόσμια ιστορία του Ελληνισμού της Διασποράς. Ας εξηγηθούμε:
1) Οι Αρκάδες είναι, παγκοσμίως, η μοναδική περιφερειακή πατριά του Ελληνισμού, που είναι διαρθρωμένη οργανωτικά σε όλες τις εκφάνσεις της λεγόμενης «οριζόντιας» οργάνωσης μιας κοινότητας από το 1988, ήτοι διαθέτουν ως μηχανισμούς και όργανα το Παγκόσμιο Παναρκαδικό Συμβούλιο/Συνέδριο, συνεργαζόμενο και εξαρτώμενο από τέσσερις Συνομοσπονδίες κατά Ηπείρους, που τις αποτελούν οι Ομοσπονδίες κατά Πολιτείες, τις οποίες Ομοσπονδίες εκλέγουν οι αντιπρόσωποι οργανισμών-μελών (Αδελφότητες και Σύλλογοι). Το Παγκόσμιο Παναρκαδικό Συνέδριο/Συμβούλιο, η διοίκηση του οποίου περνά εκ περιτροπής στην ηγεσία των τεσσάρων Συνομοσπονδιών (Αυστραλίας, Καναδά, ΗΠΑ και Ελλάδας), συγκαλεί παγκόσμια σύσκεψη κάθε τέσσερα χρόνια στην Τρίπολη, σχεδόν ανελλιπώς από τον Ιούλιο του 1988 μέχρι τον Ιούλιο του 2018, που είναι το επόμενο.
2) Οι εκπατρισμένοι Αρκάδες αποτελούν τη μοναδική πατριά του Ελληνισμού, η οποία με δαπάνες και χορηγίες της ανήγειρε Νοσοκομείο όλων των ειδικοτήτων και βαθμίδων στην Τρίπολη, το Παναρκαδικό Γενικό Νοσοκομείο Τριπόλεως «Η Ευαγγελίστρια», το οποίο ανελλιπώς συντηρεί και φροντίζει εδώ και εξήντα χρόνια. Η ίδια πατριά μετά την κατάργηση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Τρίπολης το 1988, ενήργησε και το 2000 ψηφίστηκε Προεδρικό Διάταγμα για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με έδρα την Τρίπολη.
3) Οι εκπατρισμένοι Αρκάδες διατηρούν το μοναδικό χωριό που κτίσθηκε και λειτουργεί στην Ελλάδα με στόχο να ενώνει τους εκπατρισμένους Αρκάδες με τον γενέθλιο τόπο, αλλά και να εξοικειώνει τα παιδιά τους με τον ελληνικό πολιτισμό. Το Αρκαδικό Χωριό, παρά τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του, είναι μοναδικό μοντέλο σχέσεων Μητρόπολης-Διασποράς.
4) Οι Αρκάδες ευτύχησαν να έχουν συνετούς και καλοπροαίρετους ηγέτες, αφοσιωμένους πατριώτες και συνεπείς μπροστάρηδες. Σε όλους τους αγώνες του Ελληνισμού, από το ΣΑΕ μέχρι και εθνικά θέματα και από τη στήριξη των Εδρών Ελληνικών Σπουδών μέχρι τη στήριξη των ασθενών και των ανέργων συμπατριωτών τους, οι οργανωμένοι Αρκάδες εισήγαγαν επιδόματα ανεργίας σε περιόδους οικονομικής κρίσης, εξέδωσαν πιστοποιητικά δωρεάν περίθαλψης ασθενών στην Ελλάδα και πρώτευσαν στη συγκέντρωση του μεγαλύτερου ποσού για τη δημιουργία Λεκτοράτου Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μελβούρνης το 1972, καθώς και στην ετήσια στήριξη των Πανεπιστημίων Macquarie και NSW του Σίδνεϊ.
5) Συλλογική και μαζική υπήρξε και η αφοσίωση των μελών προς τα σωματεία τους. Για παράδειγμα, σε 2.462 ανέρχονται τα άτομα που συνδέθηκαν ως μέλη, με τον Παναρκαδικό Σύλλογο Μελβούρνης και Βικτωρίας «Ο Κολοκοτρώνης» κατά την περίοδο 1959-2017. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αριθμό μελών σε περιφερειακό ελληνικό σύλλογο παγκοσμίως, εξ όσων γνωρίζω.
6) Ο ίδιος αυτός σύλλογος διατηρεί και εκδίδει για λογαριασμό των Αρκάδων της Αυστραλίας τη μακροβιότερη, συνεπέστερη και διαρκώς βελτιούμενη σωματειακή εφημερίδα στην Ελληνική Διασπορά, τη «Φωνή των Αρκάδων», που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1960 μέχρι και τις ημέρες μας.
7) «Ο Κολοκοτρώνης» της Μελβούρνης, που διοικείται πλέον από άτομα που γεννήθηκαν και σπούδασαν στην Αυστραλία όπως κι αυτός του Σίδνεϊ, οργάνωσε στις εγκαταστάσεις του, την περίοδο 2016-2017, ένα από τα πλέον άρτια αρχειακά κέντρα, αφού πρώτα οι ειδικοί ταξινόμησαν, τεκμηρίωσαν και καταλογοποίησαν χιλιάδες έγγραφα, των σωματείων της Μελβούρνης, του Σίδνεϊ και της Αδελαΐδας. Τα Αρκαδικά Αρχεία βρίσκονται σε ειδικούς μεταλλικούς αρχειακούς φορεαμούς, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν και από ερευνητές του μέλλοντος.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥΣ
Το ιστορικό της εγκατάστασης των πρωτοπόρων Αρκάδων από το 1907 στο Σίδνεϊ και τη Μελβούρνη από το 1927, το οδοιπορικό της εξόδου χιλιάδων Αρκάδων μεταναστών από τις πατρογονικές τους εστίες από το 1953, ο τρόπος που περιέγραφαν τα αρκαδικά φύλλα της εποχής την έξοδο των Αρκάδων προς την Αυστραλία, τα πρώτα δύσκολα χρόνια του εποικισμού στις πρωτεύουσες των Πολιτειών της Κοινοπολιτείας, τα χρόνια της επιβίωσης, τα επαγγέλματα που άσκησαν, τις δυσκολίες που γνώρισαν, την περιπετειώδη και σημαντικότατη για την ιστορία τους κοινωνική και σωματειακή τους οργάνωση, τα χρόνια της έντασης και του ανταγωνισμού, τα χρόνια της συμφιλίωσης και του συναγωνισμού, τα επιτεύγματα και τα παθήματά τους, την καταξίωση των παιδιών τους, τις σχέσεις τους με τον γενέθλιο τόπο και την Ελλάδα, τις σχέσεις τους με τα υπόλοιπα σωματεία του Ελληνισμού, τους αγώνες τους για τα εθνικά μας θέματα, τις προσδοκίες τους για τους γεννημένους στην Αυστραλία διαδόχους τους, την ιστορία των σωματείων και των Ομοσπονδιών τους, τις πολιτιστικές τους εκδηλώσεις, την αγάπη τους για τον γενέθλιο τόπο, το έργο τους, την επιστήμη και τις τέχνες τους με τα οποία συνέβαλαν στην πολιτιστική ανέλιξη του Ελληνισμού της Αυστραλίας, την τεράστια προσφορά της Αρκάδισσας γυναίκας που εργαζόμενη μέσα από τα συλλογικά όργανα μπόρεσε να αναδείξει οικονομικά και φιλανθρωπικά τα σωματεία των Αρκάδων, είναι μερικοί από τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται η αφήγηση της ιστορίας τους.
Το κύριο σώμα της ιστορίας -το οποίο αναλύεται σε 550 σελίδες από το σύνολο των 680 σελίδων του βιβλίου-, περιλαμβάνει επίσης τα πρόσωπα εκείνα που με τη δράση και την προσφορά τους και άλλα άτομα που με τη γενναιοδωρία και τη στοργή τους ανέδειξαν το αρκαδικό στοιχείο. Επίσης περιγράφει τα γεγονότα και τις αποφάσεις, που αποτέλεσαν σταθμό και σημάδεψαν την παρουσία τους στην Αυστραλία και την Ελλάδα. Το κύριο μέρος της ιστορίας περιγράφει επίσης και παρουσιάζει τη «Φωνή των Αρκάδων», το μνημειώδες αυτό δημοσιογραφικό όργανο των Αρκάδων. Το κύριο σώμα της ιστορίας περιλαμβάνει και 425 ανέκδοτες, πρωτότυπες φωτογραφίες της μεταναστευτικής εμπειρίας τους, προσωπικά στιγμιότυπα, οικογενειακά, επαγγελματικά, σωματειακά, όπου αναδεικνύονται τα εργοστάσια όπου εργάστηκαν, οι επαγγελματικοί τους χώροι, οι εκδρομές και τα πανηγύρια τους, οι συνελεύσεις, οι κοινωνικές τους συναντήσεις, οι γάμοι και τα βαπτίσια των παιδιών τους, οι αγώνες τους για τα θέματα που αφορούν τον Ελληνισμό.
Το βιβλίο, το οποίο αναμένεται να παραδοθεί προς έκδοση τον ερχόμενο Μάρτιο, με τίτλο The Children of Pan: Arcadians in Australia έχει πέρα από το κύριο σώμα του, και τρία σημαντικότατα Παραρτήματα, που καλύπτουν συνολικά άλλες 130 σελίδες του βιβλίου. Το Πρώτο Παράρτημα καταγράφει και φωτίζει και διατηρεί στην αιωνιότητα τις οικογένειες εκείνες και τα μέλη τους, που συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια, που έδωσαν συνεντεύξεις, που πήραν μέρος στη μελέτη, που αφιέρωσαν χρόνο δίδοντας πληροφορίες. Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2017, συνολικά 487 οικογένειες (και συγκεκριμένα 5.120 άτομα- παιδιά και εγγόνια) πήραν μέρος και ζήτησαν συμμετοχή στο βιβλίο από όλη την Αυστραλία. Για κάθε οικογένεια υπάρχει ειδικό εργοβιογραφικό των γονέων, παιδιών και εγγονών, τα χρόνια της επιβίωσης, επαγγέλματα που άσκησαν, οικογενειακή κατάσταση, τι πέτυχαν στην Αυστραλία, προάστεια που έζησαν, τα επιτεύγματα τους, η συμμετοχή τους στα κοινά. Το Πρώτο Παράρτημα θα συμπληρώνεται μέχρι και τις 15 Δεκεμβρίου 2017. Δυστυχώς, οικογένειες και άτομα που θα προσέλθουν μετά την ημερομηνία αυτή δεν θα μπορέσουν να συμπεριληφθούν στο βιβλίο.
Το Δεύτερο Παράρτημα καταγράφει και αναδεικνύει τα 2.426 μέλη που έγιναν μέλη του Παναρκαδικού Συλλόγου Μελβούρνης «Ο Κολοκοτρώνης», ενώ στο κύριο σώμα, σε ειδικές υποσημειώσεις, καταγράφονται και τα ονόματα όλων των συλλόγων και σωματείων που έλαβαν μέρος στην έρευνα αυτή στη Μελβούρνη, Αδελαΐδα και Σίδνεϊ, συνολικά πάνω από 3.800 άτομα-μέλη. Αναφορικά με τα 2.426 μέλη του «Κολοκοτρώνη» δίδονται, όπου είναι δυνατό, ημερομηνία γέννησης και θανάτου (όπου ισχύει), ημερομηνία άφιξης στην Αυστραλία, το όνομα του πλοίου, ο τόπος εγκατάστασης και μετοίκησης, τα επαγγέλματα που άσκησε και η χρονιά που έγινε μέλος.
Το Τρίτο Παράρτημα αναφέρεται στα 223 χωριά της Αρκαδίας που έστειλαν τα παιδιά τους μετανάστες στην Αυστραλία.
Στην εισαγωγή του βιβλίου περιγράφονται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε το θεωρητικό επιστημονικό πλαίσιο της εργασίας, η δομή και οι παράμετροι του πεδίου έρευνας στην Αυστραλία και στην Αρκαδία (συνολικά έγινε επιτόπια έρευνα σε 38 χωριά της Αρκαδίας) και δίδονται οι περιορισμοί της έρευνας, δηλαδή ό,τι δεν μπόρεσε ο συγγραφέας του έργου, καθηγητής κ. Αναστάσιος Τάμης και οι συνεργάτες του να ολοκληρώσει ή να διαπραγματευθεί. Εδώ θα γίνει αναφορά στις δυσκολίες που συνάντησε η έρευνα, η άρνηση ορισμένων οργανισμών και ατόμων να συμμετάσχουν στο έργο, οι χρονικοί και οικονομικοί περιορισμοί.
« Η μελέτη αυτή και το διακήδευμά της, το βιβλίο αυτό για τους Αρκάδες της Αυστραλίας, δεν είναι εξαντλητική. Αφήνουμε και στους ερευνητές του μέλλοντος να συμπληρώσουν το οδοιπορικό αυτό των Αρκάδων. Σίγουρα υπάρχουν σημεία που δεν μπορέσαμε να θίξουμε, είτε από δικές μας αδυναμίες, είτε από περιορισμούς της έρευνας, είτε ακόμη από απαγορευτικές γραμμές που έθεσαν κάποιοι για δικούς τους λόγους. Πάντως ο Φορέας Υλοποίησης του έργου, δηλαδή ο Παναρκαδικός Σύλλογος Μελβούρνης, έκανε ό,τι μπορούσε, προκειμένου να ενθαρρύνει όλους τους αρκαδικούς οργανισμούς να συμμετάσχουν, προέβηκε σε οικονομικές θυσίες, ώστε να μην μείνει ουδείς εκτός του έργου αυτού από δική του υπαιτιότητα ή ευθύνη. Οι αναγνώστες του βιβλίου, εάν ύστερα από μερικά χρόνια δεν θα μπορέσουν να εντοπίσουν τα ονόματα και την προσφορά κάποιων δικών τους ανθρώπων, δεν θα πρέπει να κακίσουν τον «Κολοκοτρώνη» της Μελβούρνης, αλλά τα άτομα εκείνα, μέσα στους συλλόγους όπου εργάστηκαν, και που αποφάσισαν, μονομερώς και ερήμην τους, να απόσχουν και έτσι με τον τρόπο αυτό, για δικούς τους λόγους και αιτιάσεις, τους απέκλεισαν τελικά από το φως της ιστορίας. Συστήνω σε όλους εκείνους τους Αρκάδες που το επιθυμούν να μπουν στον κόπο και να αγκαλιάσουν το έργο. Να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια ή να προσέλθουν και να μάς δώσουν τη δική τους ιστορία. Εμείς θα τους περιμένουμε. Θα το κάνουν για τα πρόσωπα που αγαπούν, τους κληρονόμους της ζωής τους και της ιστορίας τους, τα εγγόνια τους» δήλωσε ο κ. Τάμης.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΚΚΛΗΣΗ
Στο πλαίσιο της οργάνωσης των Αρκαδικών Αρχείων σε ειδική αίθουσα του Παναρκαδικού Μελβούρνης, δόθηκε ιδιαίτερη μέριμνα στη συγκέντρωση όλων των φύλλων της εφημερίδας «Φωνή των Αρκάδων» από το 1960 μέχρι και το 2017. Ύστερα από μεγάλη προσπάθεια σχηματίσθηκαν δέκα τόμοι με όσα φύλλα ήταν δυνατόν να συγκεντρωθούν.
Σκοπός της προσπάθειας είναι να συγκεντρωθούν όλοι οι τόμοι, να ολοκληρωθεί η σειρά τους, να ψηφιοποιηθούν και να περαστούν σε ειδικό δίσκο ακτίνας. Βρέθηκε ότι λείπουν ορισμένες εκδόσεις, ιδιαίτερα από την πρώτη έκδοση μέχρι και την 60ή. Κάνουμε ιδιαίτερη έκκληση σε όλους τους Αρκάδες της Αυστραλίας, εάν έχουν φυλάξει στα προσωπικά τους αρχεία κάποιες εκδόσεις να τις δωρίσουν στα Αρκαδικά Αρχεία, ώστε να σχηματισθούν τουλάχιστον πέντε ολοκληρωμένες σειρές. Επίσης, εάν υπάρχουν προσωπικές συλλογές σε σπίτια Αρκάδων με αρχειακό υλικό, έγγραφα, εφημερίδες, φωτογραφίες κ.λπ., να τηλεφωνήσουν την Επιτροπή Αρχείων ή να απευθυνθούν στην ηλεκτρονική διεύθυνση anastasios.tamis@aims.edu.au