Ημερίδα της Πρόνοιας για την πρόληψη της παιδικής κακοποίησης

Ο Νοέμβριος είναι μήνας αφιερωμένος στις οικογενειακές σχέσεις και την εξάλειψη της βίας στα ζευγάρια και τις οικογένειες. Η Πρόνοια παρέχει προγράμματα στήριξης σε άτομα και ζευγάρια ή οικογένειες που έχουν επηρεαστεί από διαμάχες (συγκρούσεις ζευγαριού, σχέσεις γονέων-παιδιών, χωρισμός/διαζύγιο, σχέσεις παππούδων με τα εγγόνια) ενδοοικογενειακή βία, κακοποίηση κ.ά. Την Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου, ώρα 5–6 το απόγευμα, οι υπεύθυνοι του Προγράμματος για την Οικογένεια και τις Σχέσεις διοργανώνουν ημερίδα ενημέρωσης με θέμα την πρόληψη της παιδικής κακοποίησης, στον Παιδικό Σταθμό/Νηπιαγωγείο “Άλφα”, στο 8 Corsair Street, Richmond. Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι. Κλείστε απαραίτητα θέση τηλεφωνώντας στο 9388 9998.

Η ημερίδα θα καλύψει τι είναι κακοποίηση, τις διάφορες μορφές που παίρνει, βασικές οδηγίες για γονείς/παππούδες και γιαγιάδες/κηδεμόνες και φροντιστές παιδιών, συμβουλές για το πώς να κρατήσουμε τα παιδιά ασφαλή, κοινότυπες απόψεις γύρω από την κακοποίηση που δεν ευσταθούν, τι λέει η νομοθεσία στην Αυστραλία και πώς ωφελείται το παιδί από την συμμετοχή σε προγράμματα που παρέχουν οι παιδικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία.

Η παιδική κακοποίηση είναι έγκλημα/ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση. Η νομοθεσία για την κακοποίηση αναφέρει:

“Να κακοποιείς κάποιο άτομο είναι να το πληγώνεις ή να το τραυματίζεις σκόπιμα ή αθέλητα, σωματικά/συναισθηματικά, ή σεξουαλικά, με σκοπό να εκφοβίσεις, να υπερισχύσεις, να ελέγξεις και/ή να ασκήσεις εξουσία.

Η κακοποίηση μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό ή επαναλαμβανόμενο, προμελετημένη ή στιγμιαία. Αυτός που προκαλεί την κακοποίηση τυπικά αποκαλείται θύτης και αυτός που κακοποιείται τυπικά αποκαλείται θύμα.’

Η κακοποίηση παίρνει πολλές μορφές. Στη σωματική κακοποίηση συμπεριλαμβάνονται ενέργειες που προκαλούν εξευτελισμό, σωματικό πόνο ή τραυματισμό, π.χ. κλωτσιές, σπρωξίματα ή γρονθοκοπήματα. Στην ψυχολογική ή συναισθηματική κακοποίηση περιλαμβάνονται οι ενέργειες εκείνες που προκαλούν απώλεια αυτοσεβασμού ή απώλεια αυτοδιάθεσης, π.χ. βρισιές, απομόνωση ή επικρίσεις. Η σεξουαλική κακοποίηση έχει άμεση σχέση με πράξεις σεξουαλικής φύσης που είναι ανεπιθύμητες, δυσάρεστες (χάιδεμα, υπονοούμενα, έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, αισχρά αστεία/ανέκδοτα, κ.λπ.) και γίνονται κάτω από πίεση, συμπεριλαμβανομένου και του βιασμού. Επίσης, η παραμέληση ανηλίκου. Αυτό συμπεριλαμβάνει τη μη κάλυψη των βασικών αναγκών του παιδιού όπως είναι το φαγητό, το ρουχισμό και την εγκατάλειψή του.

Η κακοποίηση είναι μια οδυνηρή και τραυματική εμπειρία. Αν ένα παιδί σας εκμυστηρευτεί ότι έχει πέσει θύμα κακοποίησης πρέπει να το ακούσετε προσεκτικά και να αποφύγετε εκφράσεις όπως τις παρακάτω:

-«Μήπως το φαντάστηκες;»

– «Γιατί το λες σε μένα;»

– «Είσαι βέβαιος/η; Πιθανόν να είναι όλα μια παρεξήγηση».

-«Ο καθένας πέφτει θύμα κάποιου είδους κακοποίησης, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του».

– «Τι ακριβώς έκανες και προκάλεσες την κακοποίηση; Κάτι πρέπει να έκανες».

– «Έλα, δεν είναι τίποτε. Θα το ξεπεράσεις».

-«Μη μιλήσεις γι’ αυτό σε κανέναν. Είναι μεγάλη ντροπή».

– «Δεν έχω ακούσει ποτέ για κάποιον άλλο που έχει πέσει θύμα κακοποίησης».

– «Έχω τη βεβαιότητα ότι αυτός/αυτή δεν είχε σκοπό να σε βλάψει».

– «Μην αισθάνεσαι στενοχώρια ή πικρία, προσπάθησε να το ξεχάσεις. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι στοργικοί και ευτυχισμένοι».

Αντίθετα, χρησιμοποιήστε παρηγορητικές φράσεις όπως αυτές:

-«Λυπάμαι τόσο που πέρασες όλα αυτά. Κανείς δεν πρέπει να υποφέρει».

– «Σ’ ευχαριστώ που μ’ εμπιστεύθηκες. Μαζί μπορούμε να βρούμε βοήθεια για σένα».

– «Σε πιστεύω και ξέρω ότι μου λες αλήθεια».

– «Είμαι εδώ για σένα όποτε αισθάνεσαι την ανάγκη να μοιραστείς κάτι μαζί μου».

– «Μπορείς να κλάψεις. Δεν είναι κακό».

– «Έχεις το δικαίωμα να αισθάνεσαι έτσι».

– «Δεν φταις εσύ. Δεν έκανες κανένα κακό για να αξίζεις κάτι τέτοιο».

ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

– Δικτυωθείτε με τους φίλους των παιδιών σας και με τους γονείς τους.

– Εξηγήστε στα παιδιά σας ότι δεν πρέπει να εμπιστεύονται τους ανθρώπους οι οποίοι ζητούν από αυτά να έχουν μυστικά από τους γονείς τους ακόμα και αν είναι συγγενείς, φίλοι ή γνωστοί της οικογένειας.

– Ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας μιλούν όταν κάτι τα τρομάζει ή τα προβληματίζει.

– Διδάξτε τα πάντοτε να σας ρωτούν, πριν δεχθούν οποιοδήποτε δώρο από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων χρημάτων ή γλυκών.

– Πείτε στα παιδιά σας να ενημερώνουν πάντοτε εσάς ή το άτομο που είναι υπεύθυνο για εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, πριν πάνε οπουδήποτε, ακόμη και αν είναι με κάποιο γνωστό τους. Πρέπει να σας δηλώσουν την ακριβή τοποθεσία, ποιος θα είναι μαζί τους και πότε θα επιστρέψουν. Ζητήστε από αυτά κάποιο τηλέφωνο επικοινωνίας, αν το κρίνετε απαραίτητο.

– Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να λένε «όχι» σε οποιονδήποτε προσπαθήσει να τα αγγίξει με τέτοιο τρόπο, που να τα κάνει να μην αισθάνονται άνετα.

– Βοηθήστε τα να καταλάβουν ότι κανείς δε θα πρέπει να βλέπει ή να αγγίζει τα ιδιαίτερα σημεία του σώματός τους, ζητήστε να κάνουν και αυτά το ίδιο, και εκπαιδεύστε τα να μην κυκλοφορούν γυμνά.

– Διδάξτε τα να μην ανοίγουν ποτέ την πόρτα όταν είναι μόνα στο σπίτι.

– Δείξτε τα πώς να τηλεφωνούν σε υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Εφοδιάστε τα με τα σημαντικά τηλέφωνα, (συμπεριλαμβανομένων και των έμπιστων γειτόνων), για να τηλεφωνήσουν αν βρεθούν σε δύσκολη κατάσταση.

– Διδάξτε στα παιδιά ότι υπάρχει προστασία στους αριθμούς των τηλεφώνων αυτών.

– Προβληματισθείτε για τα κίνητρα των ενηλίκων ή των μεγαλύτερων παιδιών που συνεχώς θέλουν να περνούν χρόνο μόνοι με τα παιδιά σας.

– Προσπαθήστε να μάθετε, αν αυτό συμβαίνει, γιατί τα παιδιά σας προτιμούν να περνούν ένα μεγάλο μέρος από τον ελεύθερο χρόνο τους στο σπίτι του γείτονα ή του φίλου.

– Επιλέξτε πολύ προσεκτικά το άτομο που θα φυλάξει το παιδί σας κατά την απουσία σας.

– Διδάξτε στο παιδί σας τις σωστές ονομασίες των μελών του σώματός του, ώστε αν χρειασθεί, να είναι σε θέση να κοινοποιήσει ξεκάθαρα την επίθεση που του έγινε.

Αν το παιδί σας έχει κακοποιηθεί:

– Μείνετε ψύχραιμοι.

– Σεβαστείτε την ησυχία του παιδιού. Βρείτε ένα ήσυχο και άνετο μέρος, και ακούστε με προσοχή αυτά που σας λέει.

– Πιστέψτε το παιδί και πάρτε το στα σοβαρά. Τα παιδιά σπανίως λένε ψέματα πάνω στο θέμα αυτό.

– Καταγγείλετε το γεγονός στις αρμόδιες αρχές.

– Μην έρθετε σε αντιπαράθεση με το θύτη.

– Πηγαίνετε το παιδί στο γιατρό για άμεση ιατρική φροντίδα.

– Προσπαθήστε να εξηγήσετε στο παιδί ότι δεν έφταιγε αυτό για ό,τι του συνέβη.

– Απευθυνθείτε σε έναν ψυχολόγο, ειδικευμένο στην παιδική κακοποίηση.

– Μη δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε.

– Δημιουργήστε ένα δίκτυο προστασίας γύρω από το παιδί, το οποίο να συμπεριλαμβάνει επαγγελματίες, τα μέλη της οικογένειας, τους έμπιστους φίλους, ανθρώπους που θα το στηρίξουν. Και το παιδί θα νιώσει προστασία μέσα στο δίκτυ αυτό.

Αυτές οι κοινότυπες απόψεις για την κακοποίηση δεν ευσταθούν:

– Οι γονείς θα είναι σε θέση να διακρίνουν εάν το παιδί τους έχει πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης.

– Τα παιδιά χρειάζεται να φάνε ένα χέρι ξύλο, ώστε να μάθουν να σέβονται τους μεγαλύτερούς τους.

– Τα αγόρια δεν μπορούν να κακοποιηθούν σεξουαλικά.

– Το βίαιο κούνημα ενός μωρού, δεν μπορεί να του κάνει κακό ή να το σκοτώσει.

– Να παίζεις με τα γεννητικά όργανα ενός παιδιού είναι αθώο.

– Τα παιδιά δεν επηρεάζονται όταν ο ένας γονιός κακοποιεί τον άλλο.

– Μόνο άγνωστοι παρενοχλούν σεξουαλικά τα παιδιά.

– Τα παιδιά μεγαλοποιούν τις συνέπειες της κακοποίησης.

– Εάν τα παιδιά τριγυρίζουν γυμνά, επιζητούν τη σεξουαλική κακοποίηση.

– Η άρνηση φαγητού και άλλων βασικών αναγκών σε ένα παιδί δεν θεωρείται κακοποίηση.

– Εάν το σώμα του παιδιού αντιδρά στο χάιδεμα είναι επειδή το απολαμβάνει.

– Τα παιδιά λένε ψέματα ότι έχουν κακοποιηθεί για να δημιουργήσουν στους μεγαλύτερους σύγχυση.

Ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα ανθρώπων που κακοποιούν.

– Είναι κυριευμένοι από την εμμονή να αποκτήσουν τον έλεγχο ή να κερδίσουν το σεβασμό.

– Έχουν αρρωστημένο φόβο ότι θα τους επιβληθούν.

– Προέρχονται από βίαιο σπίτι.

– Μεγάλωσαν σε σπίτι όπου ήταν σύνηθες φαινόμενο η κακοποίηση.

– Χρησιμοποιούν τα ήθη και τα έθιμα ως δικαιολογία για τη συμπεριφορά τους αυτή, λέγοντας: «΄Έτσι το κάνουμε στα μέρη μας.»

– Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

– Είναι ατομιστές-κτητικοί.

– Αισθάνονται ανασφάλεια.

– Είναι εγωκεντρικοί.

– Είναι συν εξαρτώμενα πρόσωπα.

– Είναι δολοπλόκοι.

– Έχουν υπέρμετρη ζήλια.

– Κατηγορούν τους άλλους για τη δική τους συμπεριφορά.

– Είναι υπερβολικά καχύποπτοι.

– Θυμώνουν εύκολα.

– Είναι άτομα συναισθηματικά ανώριμα και ανισόρροπα.

– Φοβούνται μήπως μείνουν μόνοι αν το θύμα τούς εγκαταλείψει.

– Πιστεύουν ότι οι βίαιες συμπεριφορές δε θα έχουν και συνέπειες.

– Έχουν διχασμένη προσωπικότητα. Μπορεί να είναι τρυφεροί τη μια στιγμή και βίαιοι την άλλη.

– Είναι άκαμπτοι, αδιάλλακτοι, και θεωρούν πως όλα πρέπει να γίνονται όπως αυτοί κρίνουν.

– Αρνούνται ότι η κακοποίηση είναι πρόβλημα.

Η Συμβουλευτική υπηρεσία της Πρόνοιας λειτουργεί στο Brunswick και το Clayton, βοηθώντας άτομα, γονείς και οικογένειες να κατανοήσουν, διαχειριστούν και ξεπεράσουν προσωπικά και συναισθηματικά προβλήματα και δυσκολίες στη σχέση τους με τα μέλη της οικογένειας. Επιμόρφωση και υποστήριξη για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών σε κάθε ηλικία και στάδιο ανάπτυξης παρέχεται από οικογενειακό σύμβουλο και κοινωνικό επιμορφωτή καθώς και υποστήριξη οικογενειών και ζευγαριών που έχουν μικτούς γάμους ή σχέσεις. Ημερίδες ενημέρωσης και εκπαιδευτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση του άγχους, διευθέτηση συγκρούσεων, βελτίωση επικοινωνίας μέσα και έξω από την οικογένεια, διαχείριση αλλαγών (στη σχέση, εργασία, οικονομική κατάσταση, υγεία), προτεραιότητες και επίτευξη στόχων παρέχονται από Κοινωνικούς λειτουργούς και εκπαιδευτικούς που παρουσιάζουν εργαστήρια για καλύτερη υγεία και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζεται βιώνει καταστάσεις βίας ή νομίζεται ότι κάτι απασχολεί ή βασανίζει ένα συνάδελφο, συγγενή, φίλο, γνωστό ή γείτονα, αρχίστε μια συζήτηση και προσπαθήστε να καταλάβετε τι του συμβαίνει. Αν δεν είναι καλά, αν περνάει δύσκολες στιγμές, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ακούσετε τι έχει να πει, και βοηθήστε τον να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει για να βοηθήσει την κατάσταση του. Μην δίνετε συμβουλές. Μην προσπαθείτε να λύσετε το πρόβλημα. Απλώς ΑΚΟΥΣΤΕ τι έχει να σας πει και ενθαρρύνετε τον να ζητήσει βοήθεια από κοινωνικό λειτουργό ή οικογενειακό σύμβουλο, τηλεφωνώντας στην ΠΡΟΝΟΙΑ στο 9388 9998.

Να θυμάστε ότι τηρούμε απόλυτη εχεμύθεια και επαγγελματισμό.

*Ο Αντώνης Μαγκλής είναι κοινωνικός επιμορφωτής της Πρόνοιας.