ΠΑΡΟΤΙ ο τίτλος άβολος, μια πονηράδα άναγνη κρύβει η λέξη «διάβολος», που σαν το χέλι ξεγλιστρά απ’ των δοντιών τον φράχτη. Και κάτι το αρρενωπό έχει αυτή η λέξη, όταν αλλάξει ο ρόλος της κι αντρίκιο ντύμα πάρει (ο Διάβολος). Ενώ η λέξη «σατανάς», με τρία άλφα ηχηρά, σαν πολυβόλο ακούγεται που το μολύβι του ξερνά σε θανατοποινίτες ή σαν σκεπάρνι ξυλουργού που με μανία το καρφί στο ξύλο μέσα χώνει (σα-τα-νας). Κι αυτή η λέξη ντύθηκε με αρσενική τραγίλα (ο Σατανάς). 

Ο Σατανάς και ο Διάβολος δεν είναι δυο, μα ένας – Σατανοδιάβολο εγώ τον έχω βαφτισμένο. Ο τραγομάσχαλος αυτός με κέρατα και με ουρά, που όπου βρει τη χώνει, έχει στη δούλεψη πολλούς αγγέλους ξεπεσμένους, που όργανα γεννητικά δεν έχουν δουλεμένα, μόνο φτερούγες, ορθοτανύπτερες, που πίσσα μαύρη στάζουν. 

Ποια τάχα είναι η φύτρα του και πώς στον κόσμο ήρθε; Και πώς με γλύκα αφεύγατη την αμαρτία ντύνει; Έτοιμη η απόκριση, πιο κάτω περιμένει. Για μένα αυτό που μένει, να ευχαριστήσω τη θεά – τη Μούσα μου – την πολυαγαπημένη. 

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΣΑΤΑΝΑ

Για την προέλευση της λέξης «σατανάς», ο άγιος Ιουστίνος ο Μάρτυρας λέει: «το γαρ σατάν τη Ιουδαίων και Σύρων φωνή αποστάτης εστί, το δε νάς όνομα εξ ού η ερμηνεία όφις εκλήθη, εξ ων αμφοτέρων των ειρημένων εν όνομα γίνεται σατανάς» («Διάλογος προς Τρύφωνα» 103.5.5). Τι μας λέει εδώ ο άγιος; Ότι με τη λέξη «σατάν» οι Εβραίοι δηλώνουν τον «αποστάτη», ενώ η λέξη «νας» σχετίζεται με το φίδι. Έτσι, κολλώντας το «σατάν» με «νας», ορθός πετιέται ο Σατανάς! 

Αλλά ποιο είναι αυτό το φίδι-αποστάτης; Σίγουρα όχι ο ελληνομαθημένος αυτοκράτορας Ιουλιανός. Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, το φίδι ήταν το πιο φρόνιμο απ’ όλα τα θηρία που έφτιαξε ο Θεός πάνω στη γη («ο δε όφις ην φρονιμώτατος πάντων των θηρίων των επί της γης, ων εποίησεν κύριος ο θεός»). Όμως, από φρόνιμο φίδι που ήταν, ξαφνικά κάτι άστραψε στη σκοτεινή του μυαλοθήκη κι αποφάσισε να γίνει ο πρώτος αποστάτης στην ιστορία της αποστασίας!

Φαίνεται πως ο δημιουργός του είχε προβλέψει μια τέτοια απότομη εξέλιξη ενός υπερφρόνιμου φιδιού. Νωρίς, στο φουσκομάγουλο κεφάλι τού φιδιού κρυβόταν ο κερασφόρος Σατανάς. Ο Θεός δεν έριξε τη θεία φτέρνα του πάνω στο κεφάλι του φιδιού να το λιώσει: το άφησε ανέγγιχτο να κάνει τη δουλειά του. Μετά ανέκρινε την Εύα. 

Η στρουμπουλή ομορφοβλέφαρη Εύα ομολόγησε ότι, εξαιτίας της γλυκιάς κουβέντας που είχε με το φίδι (στην εβραϊκή γλώσσα, φυσικά), πείστηκε από αυτό και δοκίμασε τον απαγορευμένο καρπό. Ύστερα αυτή έπεισε τον μαλακόφρονα Αδάμ, δάγκωσε κι αυτός, και ξαφνικά το ανδρόγυνο ανακάλυψε ότι ήταν θεόγυμνο! Ευτυχώς βρέθηκε μια συκιά. Πήραν λίγα φύλα, τα έραψαν κι έφτιαξαν περιζώματα (τα οποία ο Θεός αντικατέστησε με δερμάτινα). 

Σημείωση: Στις μέρες μας ο Σατανάς βοήθησε δικό μας λαοφιλή ιερέα να χτίσει καριέρα εξορκιστή. Μόνο που σε κάποιον δύσκολο εξορκισμό, ο Σατανάς, ώσπου να βγει και να σκαρφαλώσει σε παραπλήσιο δέντρο, κατάφερε να ροκανίσει μισό σταυρό! 

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΔΙΑΒΟΛΟΥ

Όταν το 280 π.Χ. οι 72 Εβραίοι λόγιοι της Αλεξάνδρειας αποφάσισαν να μεταφράσουν την Παλαιά Διαθήκη, από την εβραϊκή γλώσσα στην κοινή ελληνική, σε κάποια στιγμή σκόνταψαν πάνω στο όνομα «satan». Αποφάσισαν να το αποδώσουν στα ελληνικά ως «Σατανάς», αλλά και να το μεταφράσουν ως «Διάβολος».

Η επιλογή του ρήματος «βάλλω» ήταν καλή, μιας και αυτό επιδέχεται τις περισσότερες αρχαίες προθέσεις. Με την πρόθεση «διά» (που σημαίνει «διά μέσου», «πέρα-πέρα», «κατ’ ευθείαν» κ.ά.), το ρήμα «διαβάλλω» παίρνει και τη σημασία του «συκοφαντώ». Στην απολογία του ο Σωκράτης λέει στους δικαστές: «Μέλλω γαρ υμάς διδάξειν, όθεν μοι η διαβολή γέγονε». Δηλαδή, «σκοπεύω να σας δείξω από πού προέκυψε η διαβολή (συκοφαντία)». Άρα, ο περιώνυμος Διάβολος είναι «αυτός που διαβάλλει», που «συκοφαντεί». 

Στην Καινή Διαθήκη τα προσωπικά ονόματα Σατανάς και Διάβολος χρησιμοποιούνται σχεδόν εξίσου. Στην «Αποκάλυψή» του ο Ιωάννης λέει: «ο όφις ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και ο Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην» (12:9). Δηλαδή: «το παλιό το φίδι, που ονομάζεται Διάβολος και Σατανάς, που ξεγέλασε όλον τον κόσμο». 

Και για τα πρωτοπαλίκαρα του Διαβόλου (οι «πεσμένοι» άγγελοι), ο Ευαγγελιστής Ματθαίος παρουσιάζει τον Ιησού να λέει: «Πορεύεσθε απ’ εμού [οι] κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού»» (25:41). Δηλαδή: «Φύγετε από μένα, εσείς οι καταραμένοι, στο αιώνιο πυρ που έχει ετοιμαστεί για τον Διάβολο και τους αγγέλους του». 

ΣΧΟΛΙΟ

Θεωρώ την εφεύρεση του Σατανοδιαβόλου διαβολικά πανέξυπνη! Όπως είναι απαραίτητο το σκοτάδι για να εκτιμήσουμε την αξία του φωτός, το ίδιο απαραίτητος είναι ο Σατανοδιάβολος για να εκτιμήσουμε την αξία του ηθικού καλού. Ο Ηρακλής έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία. Χωρίς την Κακία δεν θα είχε νόημα η Αρετή. 

Δεν υπάρχει κόσμος ελεύθερος χωρίς ελευθερία επιλογής. Η παρουσία του Σατανοδιαβόλου δίνει αυτή την ελευθερία. Χωρίς τον Σατανοδιάβολο οι άνθρωποι θα ήσαν υποχρεωτικά καλοί. Αυτό δεν θα το ήθελε κανένας θεός. Ο άνθρωπος γίνεται ηθικός, μόνο όταν ελεύθερα επιλέγει να γίνει ηθικός.