Η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου δεν είναι άγνωστη στους μουσικόφιλους της ελληνικής παροικίας. Η αισθαντική τραγουδίστρια έχει βρεθεί ξανά στην Αυστραλία, περιοδεύοντας δύο φορές με ένα από τα πιο αγαπημένα σχήματα της ρεμπέτικης σκηνής της Μελβούρνης, την Απόδημη Κομπανία. Δεν θα μπορούσε, ως εκ τούτου, να λείπει από το μεγάλο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου που θα λάβει χώρα το επόμενο Σάββατο στο Melbourne Recital Centre.

Μόνο που αυτήν την φορά έρχεται με ένα άλλο σχήμα, το γυναικείο συγκρότημα Purpura. Η λέξη είναι λατινική και σημαίνει το μοβ χρώμα, το πορφυρό.

“Ψάχναμε πολύ καιρό όνομα” λέει η τραγουδίστρια, γιατί θέλαμε κάτι που να ηχεί ελληνικό, να θυμίζει μία λέξη που θα άκουγε κανείς στα χωριά μας, αλλά να μπορεί να διαβάζεται και στο εξωτερικό, γιατί από την αρχή με ενδιέφερε να παίξουμε και εκτός Ελλάδας”. Αυτό στην πράξη είναι πιο πολύπλοκο από ό,τι ακούγεται και δεν αρκεί να υπάρχει ενδιαφέρον και προσκλήσεις. Γιατί μπορεί το συγκρότημα να έρχεται στην Αυστραλία για μία περιοδεία που θα το δει να παίζει -εκτός από το Ρεμπέτικο Φεστιβάλ της Μελβούρνης- στα Ελληνικά Φεστιβάλ του Σίδνεϊ και της της Αδελαΐδας και στα φολκ φεστιβάλ της Κάμπερα και του Κομπάργκο, αλλά για να συμβεί αυτό, οι Purpura χρειάστηκε να ζητήσουν την οικονομική ενίσχυση από τους φίλους τους. “Κάναμε μία εκστρατεία οικονομικής ενίσχυσης μέσω διαδικτύου, η οποία ευτυχώς πήγε πάρα πολύ καλά” εξηγεί η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου.

“Ο κόσμος έδωσε από το υστέρημά του, γιατί σε κανέναν δεν περισσεύουν χρήματα στην Ελλάδα αυτήν την στιγμή – υπήρξε μάλιστα και άνθρωπος που έδωσε χρήματα, ενώ είναι δύο χρόνια άνεργος. Αυτό σαν κίνηση μας έδωσε φτερά. Έτσι πληρώσαμε τα εισιτήρια, γιατί αλλιώς θα ερχόμασταν για ενάμιση μήνα και τελικά θα γυρίζαμε χωρίς λεφτά. Θα ερχόμασταν μόνο για το ταξίδι και την εμπειρία, που είναι μεν πάρα πολύ σημαντικά, αλλά το να έχεις να πληρώσεις και το νοίκι σου είναι επίσης σημαντικό. Και αυτήν την στιγμή στην Ελλάδα είναι μεγάλη πολυτέλεια”. Αυτή είναι μία ακριβής περιγραφή του τι σημαίνει να είναι κανείς καλλιτέχνης αυτήν την στιμή στην Ελλάδα της Κρίσης.

“Το καλό που συνέβη με την κρίση, είναι ότι κάποιος κόσμος που είχε κάποιες ανησυχίες, αλλά σκορπιζόταν στις διάφορες μουσικές σκηνές, άρχισε να γίνεται πιο φανατικός με τα πράγματα που θεωρεί αληθινά. Έτσι κάποια σχήματα ‘παράξενα’, όπως είμαστε εμείς, αποκτήσαμε ένα πολύ φανατικό κοινό, έρχονται, φέρνουν φίλους και αυξάνονται συνεχώς”.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει τις Purpura ένα παράξενο σχήμα; Το γεγονός ότι αποτελείται από πέντε γυναίκες (το συγκρότημα συμπληρώνουν η Έφη Ζαϊτίδου στο κανονάκι, h Μαρία Πλουμή στο λαούτο, η Σοφία Σερέφογλου στο φλάουτο και η Έλσα Παπέλη στο βιολοντσέλο); Ότι τα όργανα που συνοδεύουν την φωνή της Χρυσούλας Κεχαγιόγλου είναι δύο που προέρχονται από την ελληνική παράδοση (λαούτο και κανονάκι) και δύο από την δυτική κλασική μουσική (βιολοντσέλο και φλάουτο); Το ότι το ρεπερτόριο αποτελείται από ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, αλλά και τραγούδια από όλον τον κόσμο, κέλτικα, μεσογειακά, λατινοαμερικάνικα; Είναι όλα αυτά μαζί.

“Ο πυρήνας ουσιαστικά είναι τραγούδια που μας αρέσουν” τονίζει η τραγουδίστρια. “Από εκεί και πέρα, επειδή τα όργανα είναι δύο κλασικά και δύο ανατολίτικα, η κοινή συνισταμένη είναι ακριβώς αυτά τα όργανα, ο ήχος που βγάζουν συνδέει τις διάφορες κουλτούρες, ή μπορεί να κάνουμε φωνητικά που συνδέουν το ένα με το άλλο κομμάτι. Το ζητούμενο είναι να δείξουμε πως η ελληνική μουσική μπορεί να έχει θέση δίπλα σε οποιαδήποτε άλλη, αλλά και πόσο οι μουσικές των χωρών όσο πάνε προς την παράδοση έχουν πολλά κοινά στοιχεία, στην θεματική τους. Όλοι οι λαοί περνάμε τα ίδια πράγματα και ειδικά στιχουργικά τα εκφράζουμε με παρόμοιο τρόπο, πράγμα που σημαίνει ότι τα βιώνουμε και με παρόμοιο τρόπο και είναι κρίμα που πολλές φορές αισθανόμαστε τόσο διαχωρισμένοι από όλους τους λαούς. Επίσης, αυτό που λέμε, ως συγκρότημα είναι ότι δεν υστερούμε σε τίποτα από κανέναν άλλο λαό αλλά θεωρούμε ότι δεν υπερέχουμε και σε κάτι. Είμαστε ένας λαός μέσα σε όλους τους άλλους, πολύ σπουδαίος και έχουμε να δώσουμε και να πάρουμε και να βελτιωθούμε κι εμείς. Ένας άνθρωπος που μετέχει της ελληνικής παιδείας – γιατί αυτό αποκαλούσαν Έλληνα οι αρχαίοι – είναι ανοιχτός στους άλλους λαούς και έχει να τους δώσει και ο ίδιος. Αυτό θα ήθελα να περνάει σαν μήνυμα από την μουσική μας”.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ

Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα της παρουσίας ενός τέτοιου πολυσυλλεκτικού σχήματος σε ένα Φεστιβάλ ρεμπέτικού. “Νομίζω ότι το ρεμπέτικο τραγούδι είναι λίγο παρεξηγημένο,” λέει η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου. “Θεωρείται ένα πολύ κλειστό και συγκεκριμένο είδος αλλά αυτό που ανακαλύψαμε παίζοντας αυτά τα κομμάτια είναι ότι και οι ίδιοι οι συνθέτες, παρ’ ότι δεν ήταν μορφωμένοι, δεν ήταν λόγιοι συνθέτες, είχαν πάρα πολλά ακούσματα από τις γύρω χώρες και κάποια από αυτά έχουν περάσει στα τραγούδια τους – και βεβαίως το ρεμπέτικο έχει επιρροές από την Σμύρνη που ήταν πολύ-πολιτισμική πόλη.”Η Μελβούρνη είναι επίσης μία πολυ-πολιτισμική πόλη, φυσικά και η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου το ξέρει καλά αυτό. “Με την Απόδημη κομπανία είδα πόσο μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει από τους ξένους για την ελληνική μουσική, είναι πολύ συγκινητικό” λέει.

“Είναι σημαντικό πού και πού να θυμόμαστε πόσο σημαντική είναι η παράδοσή μας και ο ξένος καμιά φορά είναι καλύτερος καθρέφτης. Όταν παίζεις ελληνική μουσική σε κάποιον που δεν έχει ξανακούσει ή δεν φαντάζεται ότι είναι τόσο πλούσια και έχει τόσα στοιχεία, είναι σαν να την βλέπεις κι εσύ μέσα από τα μάτια του, σαν κάτι καινούριο και αυτό είναι πολύ μεγάλο δώρο. Με ενδιαφέρει μέσω του τραγουδιού να ταξιδεύω και να έρχομαι σε επαφή με καινούριους ανθρώπους, με τόπους που δεν τους ξέρω και με προκαλεί πάρα πολύ το πώς η μουσική μπορεί να συνδέσει ανθρώπους που δεν γνωρίζονται καθόλου και δεν έχουν κοινά βιώματα και πόσο κοντά τους φέρνει. Όσες φορές έχουμε έρθει στην Αυστραλία, είναι συγκινητική η ανταπόκριση των Ελλήνων αλλά είναι συγκινητική και η ανταπόκριση των ανθρώπων που δεν είναι Έλληνες και οι οποίοι πολλές φορές κλαίνε στα τραγούδια χωρίς να ξέρουν τι λέει ο στίχος. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να έχεις την ίδια γλώσσα με κάποιον για να σε καταλάβει”.

Πώς εξηγεί όμως η ίδια την απήχηση που έχει η ελληνική μουσική σε ανθρώπους που δεν προέρχονται από την παράδοσή μας. “Η παραδοσιακή μουσική έχει βγει από τα σώματα των ανθρώπων, πάνω στα γλέντια και τις πιο αυθόρμητες στιγμές, κάτι που ειδικά οι Αγγλοσάξονες δεν έχουν σε τόσο μεγάλο βαθμό. Νομίζω ότι η ελληνική μουσική τους φαίνεται πιο πρωτόγονη, κι αυτήν την δόνηση την λαμβάνουν και την εκτιμούν πάρα πολύ. Πολλοί από αυτούς έχουν μεγάλη αγωνία για την Ελλάδα. Το ’13 που ήρθα για πρώτη φορά με την ‘Ομάδα Καβάφης’ της Σύρου, ήμασταν όταν έσκασε πολύ δυνατά η Κρίση και πολλοί από αυτούς καταλάβαιναν πόσο άδικα περιέγραφαν την Ελλάδα τα ξένα ΜΜΕ που σημαίνει ότι είχαν ενημερωθεί και από αλλού, είχαν άποψη για τα θέματα τα δικά μας, αυτό με έκανε να αισθανθώ πολύ ωραία στην Αυστραλία”.

*To συγκρότημα Purpura εμφανίζεται στο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου στο Melbourne Recital Centre, το Σάββατο, 10 Μαρτίου. Εισιτήρια διατίθενται στην διεύθυνση: https://e.melbournerecital.com.au/booking/production/bestavailable/13648?performance=