Αρκετές πληροφορίες, συχνά αντικρουόμενες μεταξύ τους, με ορισμένες να επισκιάζουν άλλες, διεκδικώντας το προσκήνιο, απλώνονται μπροστά μου στη συζήτηση που έχω με την Νίκη Ευφραιμίδη, υποδιευθύντρια της Πρόνοιας και υπεύθυνη για τον συντονισμό προγραμμάτων φροντίδας ηλικιωμένων. Η ίδια έχει μια πορεία άνω των δύο δεκαετιών στον εν λόγω οργανισμό.

«Το 1997 είχα την ευκαιρία και την τύχη να εργαστώ στο Τμήμα Ηλικιωμένων, ως υπεύθυνη Αξιολόγησης. Μεταξύ άλλων, επισκεπτόμουν ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρίες και τους φροντιστές τους. Εντόπιζα, με αυτόν τον τρόπο, τις ανάγκες τους, με κύριο στόχο πάντα να εξασφαλιστεί το ότι είχαν αρκετή βοήθεια ώστε να μπορέσουν να ζήσουν ανεξάρτητα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα» αναφέρει η ίδια.

Το 2000 η Νίκη Ευφραιμίδη διορίζεται συντονίστρια προγραμμάτων στα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας, ενώ το 2006 αναλαμβάνει τον συντονισμό των Πακέτων Φροντίδας στο Σπίτι. Το 2009 είναι υπεύθυνη του Τμήματος Ηλικιωμένων γενικά και το 2017, ακολουθώντας ανοδική πορεία, διορίζεται υποδιευθύντρια της Πρόνοιας. Η πείρα που αποκομίζει είναι πολύτιμη, αντικατοπτρίζει, δε, ένα τεράστιο κομμάτι της μελβουρνιώτικης ομογένειας.

«Μεταξύ 1997 και 2009 επισκέφθηκα εκατοντάδες ηλικιωμένους Έλληνες και τις οικογένειές τους. Ήταν ιδιαίτερη χαρά για μένα και ένιωθα προνομιούχα να είμαι μέρος της ζωής τους. Ένοιωθα να με συνεπαίρνουν οι αφηγήσεις τους. Ο καθένας είχε τη δική του πορεία, τις προκλήσεις της ζωής, τα προβλήματα, τις απώλειες. Πολλοί είχαν αφήσει τους δικούς τους πίσω στην Ελλάδα, άλλοι πενθούσαν το χαμό συγγενών. Όλοι γύριζαν πίσω στην εποχή που ήταν νέοι, δυνατοί και έκαναν όνειρα. Μετά, έρχονταν στη σημερινή πραγματικότητα, όντες γέροι και αδύναμοι. Μια κοινή φράση που ακουγόταν από τα χείλη όλων σχεδόν ήταν “μη με βλέπεις πώς είμαι τώρα, έπρεπε να με δεις στα νιάτα μου”. Και δεν έμεναν στα λόγια. Μου έφερναν φωτογραφίες, άλλοι όταν υπηρετούσαν με τη στρατιωτική στολή, οι γυναίκες με ωραία φορέματα και καπέλα. Έκανα τη σκέψη ότι “αυτοί οι άνθρωποι ερωτεύτηκαν, έζησαν έντονα, ένιωσαν δυνατές συγκινήσεις”. Μετάνιωσα που δεν τα κατέγραφα όλα αυτά… Μαρτυρίες απίστευτου θάρρους που με συνέπαιρναν κάθε φορά. Πώς αυτοί οι άνθρωποι ήλθαν σε μια ξένη γη, άγνωστη γη, αγράμματοι και ανειδίκευτοι στην πλειονότητά τους και με όλες τις αντιξοότητες που συνάντησαν, όχι μόνο δεν λύγισαν αλλά έπαιξαν βασικό ρόλο στο να γίνει αυτή η χώρα αυτό που είναι σήμερα».

Η Νίκη Εφραιμίδη, υποδιευθύντρια της Πρόνοιας

ΔΕΝ ΖΗΤΟΥΣΑΝ ΕΥΚΟΛΑ ΒΟΗΘΕΙΑ

Παρά τα πολλά προβλήματα που συναντούσαν, επεξηγεί η ίδια, δεν ζητούσαν τότε εύκολα βοήθεια. «Στην Πρόνοια έρχονταν όταν απολύονταν από τη δουλειά τους και, παρά τις προσπάθειες, δεν μπορούσαν να βρουν άλλη δουλειά, όταν τραυματίζονταν στα εργοστάσια, όταν είχαν προβλήματα με τα παιδιά τους που είχαν μπλεχτεί με ναρκωτικά ή όταν είχαν φύγει από το σπίτι».

Και σήμερα; Ποιο είναι το μέγιστο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν;

«Σήμερα το μέγιστο πρόβλημα είναι η περίθαλψή τους» λέει η ίδια. «Η παροικία γερνά με γρήγορους ρυθμούς. Το ίδιο και ο γενικότερος πληθυσμός της Αυστραλίας. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση. Η Πολιτεία, με τα Πακέτα Φροντίδας στο Σπίτι, προσπαθεί να κρατήσει τους ηλικιωμένους όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα στα σπίτια τους. Είναι μια λύση που ταιριάζει περισσότερο στην κουλτούρα μας. Οι Έλληνες ηλικιωμένοι το δέχονται γενικά ως μια λύση προτιμότερη αυτής του γηροκομείου».

Μια λύση επιφορτισμένη εντούτοις με τα δικά της προβλήματα, όπως προκύπτει στη συνέχεια.

TO ΒΑΡΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

«Εδώ το βάρος πέφτει στα παιδιά, ιδιαίτερα τις κόρες, να διαθέσουν όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο για τους υπερήλικες γονείς τους. Υπάρχουν περιπτώσεις που η κόρη καλείται να φροντίσει, εκτός από τη μητέρα της και την πεθερά της. Η πίεση, ιδιαίτερα για τις εργαζόμενες, είναι φοβερή.

Εκεί είναι που τείνει χέρι βοήθειας η Πρόνοια με τα Πακέτα Φροντίδας στο Σπίτι καθώς επίσης και τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας που δίνουν ανάσα στους φροντιστές ηλικιωμένων και αναπήρων. Όπως, για παράδειγμα, να πάρουν την ηλικιωμένη στο γιατρό, προκειμένου να μην αναγκαστεί να φύγει η κόρη ή ο γιος από τη δουλειά τους και την ίδια ώρα να αναπτυχθεί αυτό το τόσο απαραίτητο , σ’ αυτές τις περιπτώσεις, συναίσθημα συμπαράστασης».

Συγκινητικός ο ρόλος της τρίτης γενιάς σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αναφέρει η Νίκη Ευφραιμίδη.

«Υπάρχουν νέοι και νέες που φεύγουν από το Πανεπιστήμιο το μεσημέρι για να πάνε να δώσουν το γεύμα στη γιαγιά ή τον παππού. Ανταποδίδουν, κατά κάποιο τρόπο, αυτό που έκαναν εκείνοι για τους ίδιους όταν ήταν μικροί»!

Πρόκειται για ένα δέσιμο που πάει πολλά χρόνια πίσω…

Μια ιδιαίτερα αιχμηρή πλευρά της σημερινής κατάστασης που αναφέρει η Νίκη Ευφραιμίδη, είναι όταν χωρίζουν άτομα δεύτερης γενιάς ομογενών και οι κόρες συνήθως γυρίζουν πίσω στο πατρικό σπίτι με τα παιδιά τους. Η γιαγιά, η οποία έχει η ίδια ανάγκη περιποίησης και φροντίδας, σ’ αυτό το στάδιο της ζωής της, αναγκάζεται να πάρει τον ρόλο που είχε όταν ήταν νέα. Να μαγειρεύει, να κάνει τις δουλειές του σπιτιού και να συμβάλει μ’ όποιον τρόπο μπορεί στην ομαλή συμβίωση. Δεν είναι καθόλου εύκολο».

Ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι ομογενείς σήμερα, αναφέρει, είναι η μοναξιά.

Όταν οι απαγορευτικές αποστάσεις και οι επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις των παιδιών τους, τα κρατούν μακριά τους. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που χάνουν τον σύντροφό τους και μένουν μόνοι.

Πολύτιμος είναι εδώ ο ρόλος των εθελοντών της Πρόνοιας που επισκέπτονται και κρατούν συντροφιά σ’ αυτούς τους ανθρώπους που ζουν απομονωμένοι και συχνά ανήμποροι να βγουν οι ίδιοι έξω και να ζήσουν όπως πριν…

Θαυμάσια και τα προγράμματα ψυχαγωγίας και χαλάρωσης για τους φροντιστές που διαθέτει η Πρόνοια, όπως αναφέρει η Νίκη, σταματώντας σ’ ένα που είχε οργανωθεί προ καιρού στο γραφικό Daylsford.

«Θυμάμαι μια γυναίκα που δεν χαμογελούσε ποτέ. Την ήξερα τρία χρόνια τώρα. Σε μια τριήμερη εκδρομή, όμως, την είδα να μεταμορφώνεται σε άλλον άνθρωπο. Να τραγουδά με όλους τους άλλους, να γελά, να χαίρεται. Όταν φεύγαμε, άνοιξε την τσάντα της και μου λέει “θέλω να σου δώσω κάτι για να σ’ ευχαριστήσω γι’ αυτό που ένιωσα, τη χαρά, τη ξενοιασιά, μετά τόσα χρόνια”. Βρήκε μια καραμέλα και μου την έδωσε. Την έχω κρατήσει μέχρι τώρα».

Στη συνέχεια η Νίκη Ευφραιμίδη αναφέρεται στην πολύτιμο ρόλο που παίζουν οι νεοφερμένοι Έλληνες μετανάστες στο τμήμα υπηρεσιών ηλικιωμένων:«Xωρίς το νέο αίμα δεν θα μπορούσαμε να έχουμε όλα αυτά τα προγράμματα που προσφέρουμε σήμερα για την φροντίδα των ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες. Κι αυτό, γιατί οι νέοι που έχουμε προσλάβει είναι δίγλωσσοι και γνωρίζουν την ελληνική κουλτούρα. Οι περισσότεροι είχαν γιαγιάδες και παππούδες στην Ελλάδα, είναι δε κατάλληλα εκπαιδευμένοι στους τομείς που απασχολούνται. Έχουμε κάπου 110 στο δικό μας τμήμα ηλικιωμένων και 75 που επισκέπτονται και παρέχουν βοήθεια στα σπίτια ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες. Είναι εκείνοι που μας δίνουν το χώρο και τη δυνατότητα, όχι μόνο να παρέχουμε σήμερα τις απαραίτητες υπηρεσίες σ’ αυτόν τον τομέα, αλλά να προγραμματίζουμε και να σχεδιάζουμε για το μέλλον. Εκείνο που οφείλουμε να θυμόμαστε πάντοτε είναι ότι η πρώτη γενιά πρόσφερε τόσα πολλά. Το λιγότερο που δικαιούται σήμερα είναι φροντίδα» καταλήγει.