Όταν γνώρισα τη Βικτώρια Κυριακοπούλου ήταν Μάιος του 2015 και είχα μόλις φτάσει στην Αυστραλία, ως ένας ακόμα αριθμός στη μεγάλη λίστα του ελληνικού brain drain. Την ίδια εποχή εκείνη άρχισε να σχεδιάζει στο χαρτί για την “Ελληνική Πρωτοβουλία Αυστραλίας” (The Hellenic Initiative – THI Australia), μια λύση για την Ελλάδα της κρίσης. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς και υπό την απειλή του Grexit, έγινε η πρώτη επίσημη συνάντηση φιλελλήνων επιχειρηματιών στη Μελβούρνη με βασικό στόχο την ανακούφιση της Ελλάδας. Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 2018, η συνάντησή μας και ο καφές του απολογισμού είχε πολλές μικρές νίκες, ισχυρούς δεσμούς που δημιουργήθηκαν και συνεργασίες με προοπτική.
Αν σε κάθε ιστορία υπάρχει ένας άνθρωπος – κλειδί, η Βικτώρια Κυριακοπούλου είναι ένας από αυτούς του ανθρώπους. Ως Project Manager ανέλαβε να μεταφράσει την επιθυμία του διοικητικού συμβουλίου του THI να βοηθήσει την Ελλάδα της κρίσης και κατάφερε να την κάνει πράξη, επιλέγοντας και αναπτύσσοντας προγράμματα που έκαναν τη διαφορά. Βέβαια, δεν είναι τυχαίο που τα κατάφερε: η προσωπική και επαγγελματική πορεία της μέχρι το THI την έκανε να έχει μια “συμπυκνωμένη” γνώση για την Ελλάδα που στάθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη.
“Όταν άρχισα να δουλεύω, όλα ήταν απλώς μία ιδέα”, λέει η ίδια. “Ήμουν σε μια μεταβατική φάση της δικής μου ζωής, σε άδεια μητρότητας, είχα ήδη δουλέψει πολλά χρόνια στην Αυστραλία σε διάφορους ρόλους στα media και είχα κάνει και έναν καλό επαγγελματικό κύκλο στην Ελλάδα – βέβαια εκεί δούλεψα τα “χρυσά χρόνια”, την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Η σχέση μου με την Ελλάδα έχει πολλά επίπεδα κι έχει αλλάξει και πολλές φορές. Δεν είναι μόνο ζήτημα καταγωγής: έγινε και το επαγγελματικό αντικείμενο μου όταν άρχισα να καλύπτω ως δημοσιογράφος στην Αυστραλία τα γεγονότα στην Ελλάδα. Μετά, άλλαξα θέση και οπτική, καθώς βρέθηκα να δουλεύω στην Ελλάδα σε έντυπα που σχετίζονταν με την ελληνική διασπορά. Ταυτόχρονα, δουλεύοντας και για το Lonely Planet, άρχισα να κάνω τουριστικά και ταξιδιωτικά θέματα για τη χώρα. Οπότε άρχισα να βλέπω την Ελλάδα όχι μόνο ως άνθρωπος του απόδημου ελληνισμού, αλλά και ως ξεναγός, ταξιδιώτης και δημοσιογράφος μέσα και έξω από τη χώρα. Σε όλα αυτά που έκανα, άρχισε να δημιουργείται ένας ιστός. Άρχισα να σκέφτομαι πως μπορώ να προωθήσω την Ελλάδα που ξέρω και αγαπώ προς τα έξω”.
Το πρώτο εγχείρημα του THI
Το πρώτο project της Ελληνικής Πρωτοβουλίας ήταν το πρόγραμμα για την πρακτική εξάσκηση νέων αποφοίτων από ελληνικά πανεπιστήμια σε μεγάλες επιχειρήσεις της Αυστραλίας. Το πρόγραμμα αυτό, όπως λέει η κυρία Κυριακοπούλου, ήταν μια μεγάλη πρόκληση καθώς ο σχεδιασμός, η οργάνωση και η εκτέλεση δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
“Η δουλειά που κάνουμε σαν οργανισμός δεν είναι μια απλή δουλειά γραφείου”, τονίζει. “Πρέπει να συνδυάσουμε πολλά πράγματα: το όραμα και τη διάθεση να βοηθήσουμε με τον καλό σχεδιασμό, τη σωστή αξιολόγηση των υποψηφίων, να βρούμε την κατάλληλη θέση εργασίας για τον κάθε απόφοιτο σε ένα μεγάλο οργανισμό της Αυστραλίας, αλλά και βέβαια μέσα στη δουλειά μας είναι να παραλάβουμε αυτό το νέο παιδί από το αεροδρόμιο, να το υποδεχτούμε σε μια άγνωστη χώρα και να το φροντίσουμε. Αισίως τώρα σε λίγη ώρα θα παραλάβω τον 15ο απόφοιτο ελληνικού πανεπιστημίου από το αεροδρόμιο.”
Αυτό είναι βαθιά ελληνικό χαρακτηριστικό, της τονίζω. Μοιάζει σαν να είναι η μαμά του λόχου. “Αναπόφευκτα γίνεσαι και λίγο η μαμά”, λέει γελώντας, “είναι παιδιά υπό την προστασία του ΤΗΙ, η σχέση μας γίνεται προσωπική, φεύγουν από το πρόγραμμα και έχουμε ακόμα επαφές. Προσωπικά τα θεωρώ ‘παιδιά μου’, παρακολουθώ την πορεία τους και οπωσδήποτε, όταν έχουν καλά νέα για την καριέρα τους και επικοινωνούν να μου το πουν, η χαρά μου είναι μεγάλη”.
Το πρόγραμμα “Μπορούμε στη Λαϊκή”
“Όταν ξεκίνησε η Ελληνική Πρωτοβουλία Αυστραλίας, νομίζω πως όλοι θεωρούσαμε πως επειδή αποτελείται από φιλέλληνες που είναι ισχυροί επιχειρηματίες, οι κινήσεις μας θα επικεντρώνονταν αντίστοιχα σε προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα. Όμως το 2015 το κομμάτι της ανθρωπιστικής κρίσης έπιασε αναπόφευκτα την προσοχή μας σε όλα τα επίπεδα. Ήταν αδύνατον να το παραβλέψουμε και ψάχναμε έναν τρόπο να κάνουμε μια παρέμβαση”. Πως επέλεξε όμως να συνεργαστεί με το ‘Μπορούμε’, αυτή την τόσο επιτυχημένη ελληνική ΜΚΟ; Μάλλον εκεί, έπαιξε ρόλο η δημοσιογραφική της φύση, μιας και η Βικτώρια Κυριακοπούλου βρέθηκε να κάνει ρεπορτάζ, κατά την προσφιλή της συνήθεια.
“Είχα μιλήσει με οργανώσεις στην Ελλάδα, προσπαθώντας να ανιχνεύσω τις ανάγκες τους και η απάντηση ήταν: ‘θέλουμε τρόφιμα, ρύζι, φακές, φασόλια σε πακέτα μικρά’. Η δική μας έρευνα έδειχνε ότι δεν είχε κανένα νόημα να στείλουμε τρόφιμα από εδώ στην Ελλάδα με container για ευνόητους λόγους. Ούτε όμως μας ικανοποιούσε ως λύση να στείλουμε ένα ποσό για εφάπαξ αγορά τροφίμων. Το THI -όλο το διοικητικό συμβούλιο- έχει διαφορετική φιλοσοφία από την κλασική φιλανθρωπία, ο σκοπός δεν είναι απλώς να συγκεντρώνουμε χρήματα και να τα στέλνουμε ως μια δωρεά. Ψάχνουμε συνεταίρους και συνεργάτες στην Ελλάδα και θέλουμε με αυτά τα χρήματα να δημιουργούμε προγράμματα με συγκεκριμένους στόχους που θα φέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα και μεγαλύτερης διάρκειας αποτελέσματα. Πολλοί έχουν “καεί”, έχουν νιώσει ότι έδωσαν λεφτά που χάθηκαν κάπου στην πορεία, εμείς λοιπόν είμαστε πολύ προσεκτικοί, ελέγχουμε τους συνεργάτες μας και λειτουργούμε με διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο”.
Το “Μπορούμε” ήταν από τις πρώτες οργανώσεις που ήρθε το THI σε επαφή και εντυπωσιάστηκε. “Το πρόγραμμά εξοικονόμησης φαγητού που είχε αναπτύξει χωρίς μεσάζοντες και αποθήκες ήταν πολύ σύγχρονο. Ο ιδρυτής του, ο Άλεξ Θεοδωρίδης, μου έκανε αμέσως εντύπωση και οι άνθρωποι του είναι πολύ δυναμικοί, έχουν σπουδάσει και εργαστεί στο εξωτερικό, έχουν πολύ καλή κουλτούρα εργασίας, εξαιρετικό επίπεδο αγγλικών και λειτουργούν πρωτοποριακά. Σκεφτήκαμε ότι αναλαμβάνοντας αυτό το πρόγραμμα θα είχαμε πολύ μεγαλύτερη απόδοση των χρημάτων μας. Ουσιαστικά χρηματοδοτούμε τους μισθούς των Program Manager και δίνουμε έτσι τη δυνατότητα στην οργάνωση να μην βασίζεται εξ ολοκλήρου σε εθελοντισμό, να έχει την ηρεμία να κάνει το σχεδιασμό και την εκτέλεση του προγράμματος της”.
Το ΤΗΙ έκανε μια πρώτη συνεργασία με ένα πρόγραμμα για τη διάσωση φαγητού και αμέσως μετά αποφάσισε να προχωρήσει στο “Μπορούμε στη Λαϊκή”, νιώθοντας ότι έχει ένα πρόγραμμα “δικό του”. “Ξέρετε, υπάρχουν προγράμματα μεγάλα, στα οποία μπαίνεις ως ένας από τους χορηγούς και η δωρεά σου είναι μια σταγόνα σε έναν ωκεανό χρηματοδότησης -εμείς δεν είχαμε τη δυνατότητα να δώσουμε τόσο μεγάλα ποσά. Θέλαμε όμως να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα με το budget μας που να είναι καλό και να έχει νόημα και για εμάς και για την Ελλάδα της κρίσης. Αυτό που καταφέραμε με τα $36000 που δώσαμε πέρσι στο ´Μπορούμε’ ήταν απίστευτο! Η αποτελεσματικότητα, το φαγητό που σώθηκε, οι μερίδες που μαγειρεύτηκαν, η κοινωνική επίδραση… ξέρουμε ότι τα χρήματα έπιασαν τόπο, ότι πήγαν εκεί που έπρεπε. Φέτος λοιπόν διπλασιάσαμε τη χορηγία. Και επιπλέον έχουμε και ένα ακόμα κέρδος: τις σχέσεις που έχουμε χτίσει”.
Έχει δίκιο να νιώθει τόσο περήφανη για το πρόγραμμα η κυρία Κυριακοπούλου. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους. Το “Μπορούμε στη Λαϊκή”, με σλόγκαν “καμία μερίδα φαγητού χαμένη” παίρνει τα φρούτα και τα λαχανικά των παραγωγών που δεν κατάφεραν να πουληθούν σε έναν αριθμό από λαϊκές αγορές της Αττικής (και πλέον και της Θεσσαλονίκης) και τα δίνει απευθείας σε οργανώσεις της κάθε περιοχής που τα κάνουν μερίδες φαγητού. Πέρσι σώθηκαν έτσι 73.5 τόνοι φρούτων και λαχανικών που θα κατέληγαν σε χωματερές και έγιναν χιλιάδες μερίδες φαγητού για ανθρώπους στην Ελλάδα που χρειάζονται αυτή τη στήριξη.
“Ελπίζω φέτος να έρθει και η δική μου σειρά να πάω ως εθελόντρια στη Λαϊκή μας στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη”, συμπληρώνει. “Μου αρέσει η λαϊκή, την αγαπώ και όταν ζούσα στην Αθήνα πήγαινα συχνά, είναι ένα ολόκληρο σύμπαν. Οι παραγωγοί στη λαϊκή τα τελευταία χρόνια έδιναν αυτά που περίσσευαν σε ανθρώπους που είχαν ανάγκη, αλλά με μια τυχαιότητα. Τώρα που έχουν οργανωθεί μέσα από το πρόγραμμα μας, νιώθουν και οι ίδιοι περήφανοι”.
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό για το THI όσοι ταξιδέψουν στην Ελλάδα τους επόμενους μήνες να γίνουν εθελοντές για μια μέρα; Η κυρία Κυριακοπούλου σπεύδει να εξηγήσει.
“Έχουμε προγράμματα σε λαϊκές αγορές της Αττικής και εδώ και λίγο καιρό άρχισαν τα προγράμματα μας στη Θεσσαλονίκη, στην Τούμπα και την Καλαμαριά”, εξηγεί. “Μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργο να ζητάμε από τους Ελληνοαυστραλούς και τους Αυστραλούς που ταξιδεύουν στην Ελλάδα να κάνουν εθελοντισμό στο πρόγραμμα έστω για μια μέρα ή λίγες ώρες, αλλά στην πραγματικότητα, κάνει μεγάλη διαφορά. Δε χρειάζεται να ξέρετε καλά ελληνικά ή να έχετε ειδικές γνώσεις, χρειαζόμαστε απλά διαθέσιμα χέρια. Το πρόγραμμα τρέχει όλη τη χρονιά σε πολλές λαϊκές αγορές με μόνιμους εθελοντές αλλά τους μήνες του ελληνικού καλοκαιριού ο αριθμός αυτός μειώνεται. Πέρσι στείλαμε διστακτικά δικούς μας εθελοντές, δε θέλαμε ούτε να κάνουμε αυτή την ιστορία τουριστική ατραξιόν, ούτε να δημιουργήσουμε πρόβλημα στη δουλειά. Όμως από το Μπορούμε μας είπαν: ‘μας έσωσαν οι εθελοντές σας, ήταν μεγάλη βοήθεια’. Επιπλέον είναι και μια ωραία εμπειρία. Κάνεις γνωριμίες, κάποιοι έκαναν και φιλίες, μπαίνεις σε μια παρέα. Πέρσι στο πιλοτικό πρόγραμμα συμμετείχαν συνολικά 35 άτομα, δεν είναι και λίγα. Πήραν μέρος οικογένειες με μικρά παιδιά, νέοι, πολιτικοί, άνθρωποι των media, επιχειρηματίες – ο πιο μεγάλος μας εθελοντής ήταν 82 ετών! Φέτος ελπίζουμε να υπάρχει περισσότερη συμμετοχή και να βρούμε τρόπο να οργανώσουμε όλους του εθελοντές που έχουν μοιραστεί αυτή την εμπειρία”.
Τα επόμενα σχέδια του THI Australia
Ποιοι είναι τώρα οι επόμενοι στόχοι της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Αυστραλίας;
“Ακολουθώντας το ίδιο επιχειρηματικό μοντέλο συνεχίζουμε να ανοίγουμε προγράμματα που βοηθούν την Ελλάδα της κρίσης”, λέει η κυρία Κυριακοπούλου. “Το πρόγραμμά μας με το Emfasis που ξεκίνησε επίσημα τον Ιανουάριο, είναι ένα από αυτά. Σε εμάς, τίποτα δεν
ξεκινά τυχαία. Όλα συνδέονται. Ακούστε πως ξεκίνησε η συνεργασία με το Emfasis για να καταλάβετε. Τα παιδιά που έρχονται για πρακτική εξάσκηση στις μεγάλες επιχειρήσεις, έχουν ως προϋπόθεση να έχουν πάρει μέρος σε εθελοντικά προγράμματα στην Ελλάδα. Εξετάζοντας το φάκελο μιας υποψήφιας είδα ότι είχε πάρει μέρος σε αυτό το πρόγραμμα εθελοντικής κοινωνικής εργασίας. Ήταν ένα πρόγραμμα που δεν είχα ακούσει και άρχισα να το ψάχνω γιατί μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον”.
Είναι λογικό που για το Emfasis χρειάστηκε να κάνει λίγη περισσότερη έρευνα. Αν και έκλεισε πέντε χρόνια ουσιαστικής δράσης για τη στήριξη των αστέγων, η οργάνωση παραμένει σχετικά άγνωστη, λειτουργώντας ως “αόρατη” δύναμη στα στενά της πόλης με κινητές μονάδες, δίπλα στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Γι’ αυτό ήρθε σαν έκπληξη στη Μαρία Καρρά, ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης, όταν επικοινώνησε μαζί της ο Νίκος Παππάς, πρόεδρος του ΤΗΙ Αυστραλίας.
“Πριν πάρουμε την απόφαση, ο Peter Abraham από το διοικητικό μας συμβούλιο ταξίδεψε και έκανε ‘αυτοψία’, είδε ακριβώς πως εργάζεται το Emfasis. Ξενύχτησε ένα βράδυ με την ομάδα των εθελοντών στον Πειραιά, έκανε μαζί τους ένα οδοιπορικό, είδε την ουσία της ενέργειας και εντυπωσιάστηκε. Έτσι αποφασίσαμε να προχωρήσουμε και τον Ιανουάριο ξεκινήσαμε τη χρηματοδότηση μας. Με τα $35.000 της χορηγίας μας δίνουμε και εδώ τη δυνατότητα να μη λειτουργεί το Emfasis μόνο με εθελοντές, αλλά να φτιάξει μια μόνιμη ομάδα που θα είναι πιο οργανωμένη και θα μπορεί να κινείται με το βαν και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αλλά και εδώ, ακολουθούμε το ίδιο μοντέλο: έχουμε βάλει στόχους μαζί με την οργάνωση, ελέγχουμε τα αποτελέσματα, και τότε προχωράμε στο επόμενο κομμάτι της χρηματοδότησης. Θέλουμε να ξέρουμε ότι γίνεται μια σωστή πορεία και ότι φτιάχνουμε μακροχρόνιες σχέσεις”.
Μοιάζει σαν η κυρία Κυριακοπούλου και το THI να είναι μέρος μιας προσπάθειας που γίνεται από την “άλλη” Ελλάδα να υφάνει τον κοινωνικό ιστό που έχει διαρραγεί. Ποια είναι η Ελλάδα που βλέπει μέσα από τη δουλειά της καθημερινά;
“Οι Έλληνες που βλέπω στη δική μου δουλειά είναι αυτοί που έχουν παλέψει για να μείνουν στη χώρα, αλλά και αυτοί που έχουν αποφασίσει να επιστρέψουν για να βοηθήσουν, αφήνοντας πίσω αξιόλογες καριέρες στο εξωτερικό. Ο Μιχάλης Πρίντζος για παράδειγμα που είναι ο διευθυντής προγραμμάτων και εκπρόσωπος του οργανισμού στην Ελλάδα, είναι απόφοιτος του πανεπιστημίου της Οξφόρδης που επέστρεψε σκόπιμα στη χώρα, ξέροντας τι αφήνει πίσω του. Είναι όμως αφοσιωμένος στο σκοπό και πιστεύει βαθιά σε αυτό που κάνει. Όλοι εμείς ανήκουμε αυτή τη στιγμή σε ένα δίκτυο που πιστεύει ότι σιγά-σιγά, βήμα-βήμα, θα κάνουμε τη διαφορά. Όλοι οι συνεργάτες μας έχουν αυτή τη νοοτροπία, έχουν στόχους μικρούς αλλά ουσιαστικούς. Έχουμε ένα συγκεκριμένο όραμα για την Ελλάδα. Φτιάχνουμε συνεργασίες, φτιάχνουμε αλυσίδες, κι αυτή η προσπάθεια έχει αρχίσει να αποδίδει. Και για αυτό νιώθω καλά ως άνθρωπος του THI”.
Περισσότερες λεπτομέρειες για τα προγράμματα του THI στο https://au.thehellenicinitiative.org/
Αν ενδιαφέρεστε για το εθελοντικό πρόγραμμα “Μπορούμε στη Λαϊκή” της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, μπορείτε να βρείτε πληροφορίες στο https://au.thehellenicinitiative.org/what-we-do/1089-2/