Η φωτογράφος Έφη Αλεξάκη και ο ιστορικός Leonard Janiszewski είναι γνωστοί για το ερευνητικό τους πρόγραμμα “Με τη δική τους εικόνα: Ελληνο-Αυστραλοί”. Έχουν ως έδρα το Πανεπιστήμιο Mcquarie στο Σίδνεϊ και ερευνούν από το 1982 την ελληνοαυστραλιανή παρουσία στην Ελλάδα αλλά και την Αυστραλία. Έχουν συλλέξει πλέον χιλιάδες συνεντεύξεις, φωτογραφίες και έχουν κάνει σημαντικές καταγραφές. Δεν είναι τυχαίο που η έρευνά τους θεωρείται μία από τις σημαντικότερες συλλογές της χώρας για τους Ελληνοαυστραλούς.

Μέσα στο Μάιο το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δύο πολύ ενδιαφέρουσες διαλέξεις τους στη Μελβούρνη. Στις 22 Μαΐου θα δώσουν μαζί μια διάλεξη με τίτλο “Με τη δική τους εικόνα: Η Ιστορία της Ελληνικής παρουσίας στην Αυστραλία από το 1810 ως σήμερα”. Η διάλεξη έχει δωρεάν είσοδο και γίνεται στη Βιβλιοθήκη Northcote στις 7 το απόγευμα. Καταγράφει το βάθος και το εύρος της Ελληνικής παρουσίας στην Αυστραλία τα τελευταία 200 χρόνια.

Μπορεί όπως λένε οι δύο ερευνητές να μην ξέρουμε ποιος ήταν ο πρώτος Έλληνας που πάτησε το πόδι του στην Αυστραλία αφού όπως και στην Οδύσσεια του Ομήρου, μύθος και πραγματικότητα έχουν γίνει πια ένα. Ωστόσο, στις αρχές του 1800, στις παραλίες των Αντιπόδων άρχισαν να φτάνουν κατά κύματα οι κατάδικοι, οι τολμηροί και εκείνοι που ήθελαν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα.

Μέχρι τη δεκαετία του 1850 τα μικρά κύματα της πρώιμης ελληνικής παρουσίας της Αυστραλίας παραδόθηκαν στο πρώτο πραγματικό κύμα της ελληνικής μετανάστευσης -η ανακάλυψη χρυσού στην ήπειρο ελάττωσε τον φόβο και την οικονομική αβεβαιότητα. Φτιάχτηκαν οι πρώτοι συλλογικοί ελληνικοί οικισμοί και έτσι ενεργοποιήθηκε η λεγόμενη “αλυσιδωτή μετανάστευση”. Στη δεκαετία του 1890 ιδρύθηκαν επισήμως ελληνικές κοινότητες στη Μελβούρνη και το Σίδνεϊ. Μέχρι το 1939, περίπου 15.000 με ελληνική καταγωγή κατοικούσαν στη χώρα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η μαζική μετανάστευση έφερε γρήγορα μεγάλη ανθρωποπλημμύρα

Ανάμεσα στο 1953 και το 1956, σχεδόν 30.000 Έλληνες έφθασαν στην Αυστραλία και περισσότεροι από τους μισούς έμειναν αρχικά σε “στρατόπεδα μεταναστών”. Τα πλοία με τις νύφες έφεραν μεγάλους αριθμούς απλών γυναικών από την Ελλάδα, ενώ από το 1947 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, περίπου 250.000 Έλληνες έφθασαν στην Αυστραλία. Αυτό περιλάμβανε και Ελληνοκυπρίους που εγκατέλειψαν την Μεγαλόνησο μετά την εισβολή του 1974 από την Τουρκία. Πρόσφατα, με την έναρξη της ελληνικής οικονομικής κρίσης το 2008, η Αυστραλία και ειδικά η Μελβούρνη έγινε και πάλι προορισμός για τους Έλληνες μετανάστες.

Η κοινότητα των Ελλήνων στη σύγχρονη Αυστραλία που περιλαμβάνει και όσους έχουν ελληνική καταγωγή κυμαίνεται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κάπου ανάμεσα σε 500,000 με 700,000. Όπως λένε ο Janiszewski και η Αλεξάκη η παρουσίασή τους θα αναδείξει αυτή την τόσο μεγάλη και ποικιλόμορφη ελληνική κοινότητα που υπάρχει μέσα στην πολυπολιτισμική κοινωνία της Αυστραλίας.

Την Πέμπτη, 24 Μαΐου στις 7 το απόγευμα ο Leonard Janiszewski δίνει διάλεξη με δωρεάν είσοδο στο Κέντρο της Ελληνικής Κοινότητας (168 Lonsdale St) με τίτλο “Έφη Αλεξάκη- φωτογράφος: Με τη δική της εικόνα” και εστιάζει πάνω στο έργο της φωτογράφου.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 το έργο της Έφης Αλεξάκη παρουσιάζει μια μεγάλη γκάμα, από εμπορικές φωτογραφίες σε στούντιο μέχρι ειδικές φωτογραφήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους στην Αίγυπτο. Το προσωπικό της πάθος ωστόσο είναι το φωτογραφικό ντοκιμαντέρ του ελληνικού στοιχείου στην Αυστραλία. Ο πολύ γνωστός κριτικός φωτογραφίας Robert McFarlane, έχει γράψει πως στις φωτογραφίες της Έφης Αλεξάκη “βρίσκει κανείς μια συνεχή ανθρωπιά συνδυασμένη με την εξαιρετική της φωτογραφική ικανότητα”.

Κάτι που ξεκίνησε ως μια μεταπτυχιακή εργασία στην οποία προσπάθησε να καταγράψει και να αναλύσει την εξέλιξη των ελληνικών πολιτιστικών εθίμων στην Αυστραλία σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο που γίνονται στην Ελλάδα, εξελίχθηκε σε μια ισχυρή σύνδεση με τον εαυτό της και την κληρονομιά της. Με τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα της το 1983 αντιλήφθηκε πόσο εύκολα “χάνεται” η ιστορία του μετανάστη. Ταυτόχρονα παρατήρησε τις προκαταλήψεις στα μέσα ενημέρωσης για τα άτομα που δεν ήταν από αγγλόφωνο περιβάλλον. Οι ανησυχίες της αυτές άρχισαν να καταγράφονται στο έργο της που έγινε σταδιακά μια προσπάθεια ενδυνάμωσης της κοινωνικής και πολιτισμικής ταυτότητας του παρελθόντος και του παρόντος στην Αυστραλία με τον τίτλο “Στην εικόνα τους: Ελληνοαυστραλοί”.

Εδώ και τριάντα χρόνια η Αλεξάκη συνεχίζει την έρευνα. Με τις φωτογραφίες της καταγράφει άτομα και κοινότητες Ελληνοαυστραλών. Το αποτέλεσμα είναι ένα πλούσιο έργο που περιλαμβάνει μεγάλες εκθέσεις σε όλη τη χώρα και το εξωτερικό, βιβλία, άρθρα, επιστημονικές δημοσιεύεις, ραδιοφωνικές εκπομπές, διαλέξεις, κινηματογραφικά ντοκιμαντέρ και άλλα. Στη διάλεξη θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε περισσότερα για το σύνολο του έργου της.

Πληροφορίες:

“Με τη δική τους εικόνα: Ελληνο-Αυστραλοί”
Τρίτη 22/5, 7μ.μ. Βιβλιοθήκη Northcote, 32–38 Separation St, Northcote. Είσοδος δωρεάν. Κρατήσεις στο τηλέφωνο: 1300 655 355 ή στο darebinlibraries.vic.gov.au

“Έφη Αλεξάκη- φωτογράφος: Με τη δική της εικόνα”.
Πέμπτη 24/5, 7μ.μ. Κέντρο της Ελληνικής Κοινότητας, 168 Lonsdale Street. Είσοδος δωρεάν. Κρατήσεις στο τηλέφωνο 03 9662 2722 ή στο info@greekcommunity.com.au