Αντιμέτωπη με το φάσμα της κρίσης του 2010-2012 βρίσκεται η Ευρωζώνη, καθώς η κλιμάκωση της πολιτικής κρίσης στην Ιταλία οδήγησε σε παγκόσμιο ξεπούλημα των μετοχών και σε πολύ μεγάλη άνοδο της απόδοσης των ιταλικών κρατικών ομολόγων.
Οι επενδυτές ανησυχούν πως η Ιταλία οδεύει προς πρόωρες εκλογές που θα αποτελέσουν de facto δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, ανησυχία που αποτυπώνεται στη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο της απόδοσης των ιταλικών διετών ομολόγων από το 1992. Η σοβαρότητα της κατάστασης αναδεικνύεται και από το γεγονός πως ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης προειδοποίησε χθες πως η χώρα απέχει μόλις «μερικά βήματα» από το να χάσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ο Ιγκνάσιο Βίσκο σήμανε συναγερμό, δεύτερη ημέρα του μαζικού ξεπουλήματος ιταλικών περιουσιακών στοιχείων, λέγοντας ότι «δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε πως πάντοτε απέχουμε μερικά σύντομα βήματα από τον πολύ σοβαρό κίνδυνο να χάσουμε το αναντικατάστατο στοιχείο της εμπιστοσύνης».
Στο μεταξύ νέα δεδομένα και στην Ελλάδα φαίνεται ότι δημιουργεί η κρίση στην Ιταλία (και η εκτίναξη του επιτοκίου του 10ετούς ομολόγου κοντά το 5%) αναφορικά με το πλαίσιο μετά την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου της Ελλάδας στις 20 Αυγούστου. Ήδη θεσμικοί κύκλοι εντός και εκτός της Ελλάδας επαναφέρουν τo σενάριo της προληπτικής πιστωτικής γραμμής (ECCL) όσο και αυτό της παράτασης του μνημονίουως το τέλος του 2018.
Το ενδεχόμενο δε η Ιταλία να παραμείνει σε πλήρη αναταραχή την περίοδο Αυγούστου – Οκτωβρίου εκτιμάται ότι μπορεί να αποσταθεροποιήσει ακόμη περισσότερο το κυβερνητικό αφήγημα της καθαρής εξόδου και να φέρει πιο κοντά την προληπτική γραμμή η οποία όμως έχει χαρακτηριστεί από την κυβέρνηση «συγκεκαλυμμένο μνημόνιο» και προβλέπει και τη συμμετοχή του ΔΝΤ σε ρόλο ελεγκτή – τεχνικού συμβούλου.
Από την πλευρά του υπουργός Οικονομικών μιλώντας από την Πρέβεζα σε τοπικό σταθμό (Prisma 91,6) αναγνώρισε τις δυσκολίες επιμένοντας πάντως στην καθαρή έξοδο. «Το επιχείρημα να μην βγούμε στις αγορές για να μείνουμε στον ESM και να παίρνουμε δάνειο 1-1,5% δεν στέκει για πάντα. Ο μόνος λόγος να είσαι σε ένα πρόγραμμα είναι για να βγεις κάποια στιγμή από το πρόγραμμα. Προφανώς ένας ασθενής στην εντατική έχει μεγαλύτερη σιγουριά όταν έχει τα καλώδια αλλά κάποια στιγμή λένε οι γιατροί να τον αποκαλωδιώσουν για να σταθεί στα πόδια του».
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης -και υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης- Γιάννης Δραγασάκης επέμεινε στη γραμμή της καθαρής εξόδου τονίζοντας ότι η Ελλάδα «βρίσκεται σε μία θέση που έχει αρκετά μέσα στη διάθεσή της να αντιμετωπίσει αυτές τις εξελίξεις».
Η απόδοση του ιταλικού διετούς ομολόγου, η οποία επηρεάζεται περισσότερο από την πολιτική αναταραχή, βρέθηκε προς στιγμήν στο 2,83%, ενώ μόλις την προηγούμενη Παρασκευή βρισκόταν στο 0,47%, άνοδος που δεν είχε παρατηρηθεί ούτε στις πιο μαύρες ημέρες της κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης το 2010-2012.
Το ευρώ υποχώρησε και αυτό έντονα έναντι του δολαρίου, με την πτώση να φτάνει το 0,89% και την ισοτιμία να διαμορφώνεται προσωρινά στο 1,1510, προτού ανακάμψει αργά χθες στο 1,1531.
Σε κάθε περίπτωση όμως, αναλυτές έχουν αρχίσει να ανασύρουν σενάρια περί διάσωσης της Ιταλίας από την ΕΚΤ μέσω της ιστορικής δέσμευσης της κεντρικής τράπεζας τον Ιούλιο του 2012 να κάνει «ό,τι χρειαστεί» ώστε να αποτρέψει τη διάσπαση του ευρώ.
Ο απερχόμενος αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Βίτορ Κονστάνσιο, αναφερόμενος στις προϋποθέσεις για χορήγηση βοήθειας προς την Ιταλία, δήλωσε πως η Ρώμη «γνωρίζει τους κανόνες, ίσως να πρέπει να τους ξαναδιαβάσει». Συνοπτικά, για να προβεί η ΕΚΤ σε απεριόριστες αγορές ιταλικών κρατικών ομολόγων, η ιταλική κυβέρνηση θα έπρεπε προηγουμένως να έχει ζητήσει βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και να έχει υπογράψει πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής.
Οι διαρροές από το Προεδρικό Μέγαρο
Πιθανή θεωρείται στην Ιταλία η προσφυγή στις κάλπες στις 29 Ιουλίου ή στις 5 Αυγούστου, σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, κάτι που θα προϋπέθετε, όμως, άμεση διάλυση της βουλής και γερουσίας, και την θητεία του Κάρλο Κοταρέλι ως πρωθυπουργού για δυο μόνο μήνες, ή την παραμονή του Πάολο Τζεντιλόνι στην πρωθυπουργία.
Υπέρ της άμεσης προσφυγής στις κάλπες τάχθηκαν όλα, σχεδόν, τα κόμματα.
Εξάλλου, η ιταλική προεδρία της Δημοκρατίας άφησε να διαρρεύσει ότι ο εντολοδόχος πρωθυπουργός Κάρλο Κοταρέλι χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να εμβαθύνει κάποια θέματα που αφορούν την λίστα υπουργών του, και δεν εννοεί να επιστρέψει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Πολιτικοί αναλυτές, όμως, υπογραμμίζουν ότι, πολύ πιθανά, τα προβλήματα οφείλονται στο ότι κάποιοι υποψήφιοι υπουργοί μπορεί να αποφάσισαν να μην πάρουν μέρος, τελικά, στην κυβερνητική ομάδα του Κοταρέλι. Διότι μπορεί να έλαβαν υπόψη ότι τα κόμματα, στο σύνολό τους, φέρονται να συμφώνησαν ότι η καλύτερη ημερομηνία για την διεξαγωγή των νέων εκλογών, είναι η 29η Ιουλίου και όχι η 7η Σεπτεμβρίου, όπως είχε λεχθεί αρχικά.
Ουσιαστικά, δηλαδή, δεν φαίνεται να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για να αναπτυχθεί μια σημαντική κυβερνητική δράση, σε τομείς-κλειδιά όπως της οικονομίας, o oποίος ήταν και η κύρια αιτία της ρήξης του προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα με την Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια, την περασμένη Κυριακή.
