Την περασμένη εβδομάδα, η Μελβούρνη απέκτησε νέα δήμαρχο. Ύστερα από μια σύντομη και μάλλον αδιάφορη προεκλογική εκστρατεία, η Sally Capp κατάφερε να επικρατήσει των αντιπάλων της και να αναδειχθεί στο αξίωμα, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει να εκθέτει το σχέδιό της για την πόλη: την επέκταση της ζώνης δωρεάν μετακίνησης με τραμ, την ανάπλαση της αγοράς Queen Victoria Market και την δημιουργία υπερυψωμένου διαδρόμου πρασίνου κατά μήκος του Yarra που θα συνδέει την Federation Square με τα Docklands.
Κάποιοι πολίτες της Μελβούρνης δεν θα μπορούσαν να ενδιαφέρονται λιγότερο γι’ αυτές τις εξαγγελίες. Η προσοχή τους ήταν στραμμένη σε έναν άλλο δήμαρχο, μίας πόλης που βρίσκεται 15 χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Γιατί το ίδιο σαββατοκύριακο, ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, δέχθηκε μία άγρια επίθεση από αντιπάλους του, κατά την άφιξή του στην Πλατεία Αγίας Σοφίας για να παρευρεθεί σε εκδηλώσεις μνήμης για την Γενοκτονία των Ποντίων. Μόλις έφτασε στον χώρο, μία ομάδα ανθρώπων άρχισαν να τον προπηλακίζουν, ενώ ορισμένοι προχώρησαν από την φραστική επίθεση στην σωματική, χτυπώντας τον, ρίχνοντάς τον στο έδαφος και συνεχίζοντας να τον κλωτσάνε ενώ ήταν πεσμένος. Η εικόνα ενός εκλεγμένου λειτουργού, εκπροσώπου των πολιτών -και μάλιστα ηλικιωμένου- πεσμένου στο έδαφος είναι μία εικόνα ντροπής για την Ελλάδα και τους Έλληνες, που πυροδότησε σωρεία συζητήσεων για την βια, ως τρόπο επίλυσης πολιτικών διαφορών.
Ακόμη και μεταξύ των αντιπάλων του δημάρχου, η πλειονότητα καταδίκασε την βία, αλλά υπήρξαν και πολλοί (όχι μόνο θερμοκέφαλοι εθνικιστές, αλλά και μετριοπαθείς σχολιαστές) που θεωρούν ότι ο Γιάννης Μπουτάρης πήγαινε γυρεύοντας.
Γιατί όμως; Ούτε καν οι άνθρωποι που του επιτέθηκαν δεν είναι σε θέση να απαντήσουν. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχουν ταυτοποιηθεί επτά άτομα για την επίθεση – μεταξύ αυτών ένας αστυνομικός, αλλά και ένας διαρρήκτης, ο οποίος μάλιστα συνελήφθη μερικές ώρες αργότερα, μετά από διάρρηξη σε κρεοπωλείο.
Τρεις από τους επιτιθέντες παρουσιάστηκαν ήδη ενώπιον της δικαιοσύνης και αντιμετωπίζουν ποινές διάρκειας από 14 έως 21 μήνες. Κανείς δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει τις πράξεις του.
Ο ένας είπε ότι ήταν υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, ο άλλος έκλαιγε και είπε ότι παρασύρθηκε από τον όχλο και δεν ήξερε καν ποιον χτυπούσε, ενώ ο τρίτος μόνο είπε ότι είχε ακούσει τις ανθελληνικές δηλώσεις του δημάρχου.
Σε ποιες δηλώσεις αναφέρεται; Σε μία συγκεκριμένη δήλωση, από ένα βίντεο που κυκλοφορούσε έντονα τις προηγούμενες μέρες, στο οποί ο Γιάννης Μπουτάρεις λέει στα αγγλικά: “Χέστηκα αν ο Κεμάλ σκότωσε Έλληνες”.
Αυτή η δήλωση εξαγρίωσε τον κόσμο. Επιπλέον, ο Δήμος Θεσσαλονίκης είχε προγραμματίσει παρέλαση ομοφυλοφιλικής υπερηφάνειας την ίδια μέρα με τις εκδηλώσεις μνήμης για την Γενοκτονία των Ποντίων. Τι άλλη απόδειξη θέλει κάθε πατριώτης για να εξαγριωθεί απέναντι σ’ αυτήν την ασέβεια του δημάρχου;
Τόσο αλαζονικός είναι ο Γιάννης Μπουτάρης απένανττι στους Έλληνες που φυσικά πήγαινε γυρεύοντας. Μια βόλτα στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης (μεταξύ αυτών και η σελίδα του Νέου Κόσμου στο Facebook) αρκεί για να καταλάβει κανείς το μέγεθος της λαϊκής οργής: η λέξη “γουρούνι” είναι ο πιο ήπιος και πολιτισμένος χαρακτηρισμός που απευθύνεται στον δήμαρχο. Μόνο που όλοι αυτοί είναι θύματα παραπληροφόρησης.
Το Pride του Δήμου Θεσσαλονίκης είναι προγραμματισμένο για τις 23 Ιουνίου – η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 19 Μαΐου ήταν μία ανεξάρτητη αντιρατσιστική παράσταση διαμαρτυρίας, από ακτιβιστικές οργανώσεις, μεταξύ αυτών και κάποιες για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, που δεν είχαν καμία σχέση με τον δήμαρχο. Όχι ότι αυτό θα ήταν πρόβλημα – καθημερινά, δεκάδες εκδηλώσεις συμπίπτουν μεταξύ τους, κάποιες από αυτές δε πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Δήμου. Αλλά η συγκεκριμένη ιστορία είναι ο ορισμός των ψεύτικων ειδήσεων – και κυρίως σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις για τον Κεμάλ. Η συγκεκριμένη δήλωση έχει γίνει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, στο πλαίσιο μίας συνέντευξης στην οποία ο Γιάννης Μπουτάρης καλείται να λογοδοτήσει για το σχέδιο προσέλκυσης τουριστών από την Τουρκία στην Θεσσαλονίκη, χρησιμοποιώντας ως πόλο έλξης το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Όσοι τον κατηγορούν ότι ξεφεύγει από τον ρόλο του και ασχολείται με την εξωτερική πολιτική αντί για τα θέματα του δήμου, καλά θα κάνουν να δουν προσεκτικά το βίντεο και θα καταλάβουν ότι ο δήμαρχος κάνει λόγο για μια πρωτοβουλία που θα έχει σαφή ωφέλη στην οικονομία της πόλης, τονίζοντας τις προοπτικές της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού.
Ναι, η φράση που χρησιμοποίησε το λιγότερο άκομψη, αν όχι χυδαία. Ναι, η ίδια η ιδέα της τουριστικής εκμετάλλευσης του σπιτιού όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ δείχνει ίσως κυνισμό.
Αλλά δεν τον καθιστά αρνητή της Γενοκτονίας των Ποντίων. Το θέμα δεν αναφέρεται πουθενά στην συνέντευξη. Για την ακρίβεια, ορίστε η δήλωση που έκανε μέσα από τον λογαριασμό του στο Twitter ο ίδιος ο Γιάννης Μπουτάρης στις 19 Μαΐου: “Με όλον τον ποντιακό ελληνισμό ενωμένο σήμερα το απόγευμα στην Αγίας Σοφίας διεκδικούμε τη δικαίωση των θυμάτων και την αναγνώριση της Γενοκτονίας από τη διεθνή κοινότητα!”
Προσοχή στην λέξη “ενωμένο”, είναι σημαντική. Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι αυτός που κατάφερε να πείσει τις διαφορετικές ποντιακές οργανώσεις της Θεσσαλονίκης να πραγματοποιήσουν κοινή εκδήλωση μνήμης, βάζοντας τέλος στην γελοιότητα που ήθελε διαφορετικές – αντίπαλες – οργανώσεις να κάνει η καθεμία την δική της εκδήλωση, παραβγαίνοντας σε πατριωτισμό και ουσιαστικά γελοιοποιώντας μία ημέρα μνήμης και πένθους. Κανονικά, οι Πόντιοι θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες στον δήμαρχο γι’ αυτό. Αλλά όχι, κανείς δεν πρόκειται να πει “ευχαριστώ” στον Μπουτάρη. Γιατί η αλήθεια είναι ότι ενοχλεί. Ενοχλεί για τον τρόπο που απαξιώνει τους αντιπάλους του. Ενοχλεί για τις απόψεις του. Ενοχλεί για τις πράξεις του. Ενοχλεί γιατί ταράζει την τάξη πραγμάτων που είχε στήσει η συντηρητική, θρησκόληπτη, ακροδεξιά θεσσαλονίκη. Υπέρμαχος της πολυπολιτισμικότητας, ο Γιάννης Μπουτάρης πιστεύει ότι η Θεσσαλονίκη θα πρέπει να θυμηθεί τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα, τόσο τον σημερινό, όσο και αυτόν που είχε στο παρελθόν. Ιστορικά, η πόλη ήταν ένα χωνευτήρι λαών από τα Βαλκάνια, ενώ ήταν και μία πόλη με πολύ έντονο το εβραϊκό στοιχείο. Ο Μπουτάρης ενοχλεί γιατί αναλαμβάνει πρωτοβουλίες μνήμης για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης που εξοντώθηκαν από τους Ναζί και γιατί σχεδιάζει να χτίσει εβραϊκό μουσείο. Είναι επίσης υπέρ της δημιουργίας μουσουλμανικού τεμένους στην πόλη, για τον μουσουλμανικό πληθυσμό και θεωρεί ότι η Ελλάδα και η FYROM θα πρέπει να βρουν μία συμβιβαστική λύση για το όνομα της γειτονικής χώρας που αναπόφευκτα θα περιλαμβάνει και τον όρο ‘Μακεδονία’, καθώς ήδη όλος ο κόσμος έτσι την αποκαλεί. Και ναι πρότεινε να αλλάξει το όνομα του αεροδρομίου της πόλης, σε δείγμα καλής θέλησης απέναντι στην γείτονα που άλλαξε το όνομα του αεροδρομίου των Σκοπίων. Πρότεινε επίσης η οδός Αποστόλου Παύλου να ονομαστεί Κεμάλ Ατατούρκ, όπως λεγόταν από την δεκαετία του ’30 μέχρι την δεκαετία του ’50, όταν οι μνήμες της θηριωδίας του ιδρυτή του τουρκικού κράτους ήταν ακόμα νωπές. Και το πρότεινε, ως απάντηση στην πρόταση δημιουργίας οδού Γεωργίου Σεφέρη στην Σμύρνη, γεννέτειρα του μεγάλου Έλληνα ποιητή. Είναι επίσης υπέρμαχος των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας – και κάθε μειονότητας – και θέλει να δημιουργήσει αποτεφρωτήριο στην πόλη, ώστε να μην αναγκάζεται ο κόσμος να ταξιδεύει στην Βουλγαρία για αποτέφρωση. Αυτό το τελευταίο έχει εξαγριώσει την ελληνική Εκκλησία που παραμένει αντίθετη με την καύση των νεκρών. Είναι τόσο πολλά αυτά που λέει και κάνει που δεν μπορεί να τα σηκώσει η ελληνική εκκλησία και η συντηρητική Θεσσαλονίκη που το πραγματικό ερώτημα είναι άλλο: πώς κατάφερε να εκλεγεί δήμαρχος σ’ αυτήν την πόλη – και μάλιστα δύο φορές;
Η αλήθεια είναι ότι οι πολίτες της Θεσσαλονίκης δεν ξαφνιάστηκαν από τις πολιτικές του. Ο Μπουτάρης είναι γνωστός στην πόλη. Είναι επιτυχημένος επιχειρηματίας – είναι μάλιστα μία από τις ηγετικές προσωπικότητες της αναγέννησης της ελληνικής οινοποιίας, αυτού του θαύματος που συντελείται εδώ και περίπου 25 χρόνια στην Ελλάδα. Είναι πλούσιος. Και δεν είναι διεφθαρμένος.
Αυτό δεν μπορεί κανείς να το πει για τους προκατόχους του στο τιμόνι του δήμου. Ο προηγούμενος δήμαρχος, ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, πρώην βουλευτής της ΝΔ, πατριώτης και καλός χριστιανός, κάθισε στον δημαρχιακό θώκο από το 1998 μέχρι το 2010 και είδε την πολιτική του να τελειώνει στην φυλακή, καθώς καταδικάστηκε για υπεξαίρεση 18 εκ. ευρώ από τα ταμεία της πόλης, την οποία άφησε με χρέος 50 εκατομμυρίων. Εξίσου καλός χριστιανός, πατριώτης – και Πόντιος – ο πρώην περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Παναγιώτης Ψωμιάδης αναγκάστηκε κι αυτός να αφήσει το αξίωμα, όταν βρέθηκεκατηγορούμενος για απάτη. Ο ‘Πανίκας’ ήταν εκεί, στην πλατεία Αγίας Σοφίας το Σάββατο 19 Μαΐου και έδινε συνέντευξη, την ώρα της άφιξης του Γιάννη Μπουτάρη στο χώρο. Την στιγμή που αρχίζουν οι προπηλακισμοί, ο πρώην περιφερειάρχης εμφανίζεται στο βίντεο να αποκαλεί τον δήμαρχο “χολέρα” και “πολιτικό τραβέλι” που “έχει ξεπουλήσει τη Μακεδονία”.
Ποιος πουλάει τι στην περιοχή είναι ένα θέμα προς συζήτηση, αφαλώς και η αλήθεια είναι ότι ο πατριωτισμός και η εθνοκαπηλεία στην Ελλάδα είναι μία πολύ επικερδής επιχείρηση πάνω στην οποία έχουν χτιστεί πολιτικές καριέρες. Ο Γιάννης Μπουτάρης ακολούθησε την αντίθετη πορεία. Ως επιτυχημένος επιχειρηματίας ξέρει ότι η οικονομική συνεργασία φέρνει την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς – και για αυτό και προωθεί συνεργασίες που βοηθούν την οικονομική ανάπτυξη της πόλης που μαστίζεται από την ανεργία και τις συνέπειες της κρίσης. Μία από τις πρωτοβουλίες του ήταν και η διαμεσολάβηση για την αεροπορική σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την Κωνσταντινούπολη. Ορίστε τι είχε δηλώσει τότε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης: «Καλωσορίσαμε σήμερα την παρθενική απευθείας πτήση των Τουρκικών Αερογραμμών από την Κωνσταντινούπολη προς το Αεροδρόμιο Μακεδονία της Θεσσαλονίκης και με ιδιαίτερη χαρά υποδεχθήκαμε σήμερα τους Τούρκους φίλους μας.Ελπίζουμε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία να τονώσει περαιτέρω την επιχειρηματική και τουριστική κίνηση από και προς την Κεντρική Μακεδονία και ευχόμαστε η αξιέπαινη αυτή προσπάθεια να βρει μιμητές και προς άλλους προορισμούς».
Για κάποιους έχει μεγαλύτερη σημασία το όνομα του αεροδρομίου από το αν φέρνει επισκέπτες και έσοδα στην πόλη, αν δηλαδή μπορεί να ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Οι δεσμοί μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων είναι έτσι κι αλλιώς πολύ ισχυροί και μόνο όφελος μπορεί να προκύψει από την περαιτέρω σύσφιξή τους. Όσο για τον Κεμάλ, αυτόν τον έχει κρίνει η ιστορία. Η ίδια που θα κρίνει και τον Γιάννη Μπουτάρη ως δήμαρχο. Γιατί στο τέλος, ο Γιάννης Μπουτάρης θα κριθεί από το αν θα καταφέρει, στο τέλος της θητείας του, να αφήσει την πόλη σε καλύτερη κατάσταση, από την άθλια στην οποία βρισκόταν όταν ανέλαβε. Κι αυτό θα το αποφασίσουν οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης. Όχι οι πολεμιστές του πληκτρολογίου που βρίσκονται στην άλλη άκρη της γης, κι ας νομίζουν ότι ξέρουν τι γίνεται στην Ελλάδα επειδή βλέπουν ειδήσεις από ελληνικά κανάλια. Ίσως είναι καλύτερα να διοχετεύσουμε όλη αυτήν την ενέργεια για να συζητήσουμε αν είναι καλή ιδέα μία πράσινη αερογέφυρα από τον σταθμό Flinders στο Southern Cross – και όχι να πέφτουμε θύματα του ενός και του άλλου επαγγελματία πατριώτη.
