Όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια της κρίσης που σοβεί στην Ελλάδα, πολλοί ήταν εκείνοι που ήλπιζαν ότι αυτό θα γινόταν η αφορμή για να ενεργοποιηθεί η κοινωνία και να ανθίσουν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, πράξεις αλτρουισμού, συνεταιριστικές οργανώσεις, κοινωνικές επιχειρήσεις που θα καλύψουν το κενό που προκαλούσε η κατάρρευση της οικονομίας και, κυρίως, να φροντίσουν εκείνους που χτυπήθηκαν περισσότερο. Σχεδόν οκτώ χρόνια αργότερα, αυτό δεν έχει συμβεί. Η κοινωνία παραμένει διχασμένη, η φιλανθρωπία παραμένει μία δραστηριότητα των πλούσιων που θέλουν να νιώσουν καλά οι ίδιοι και όχι να δημιουργήσουν χειροπιαστή αλλαγή, ενώ τα θύματα της κρίσης παραμένουν στο περιθώριο, αποκλεισμένα από ευκαιρίες.
Ο ακτιβιστής Φίλιππος Πολατσίδης δεν συμφωνεί καθόλου με αυτήν την περιγραφή. “Υπάρχει μία κοσμογονία που δεν είναι εμφανής, με πολλά μικρά εγχειρήματα αλληλέγγυας οικονομίας” τονίζει. Μιλά εκ πείρας. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει σε αρκετές τέτοιες πρωτοβουλίες ενεργοποίησης της κοινωνίας και υποστήριξης όσων έχουν ανάγκη – των φτωχών, των ανέργων, των μεταναστών και των προσφύγων. Ένα από αυτά συνεχίζεται με επιμονή εδώ και τέσσερα χρόνια – είναι οι ‘Περβολάρηδες’ της Θεσσαλονίκης. “Η ιστορία ξεκινάει πριν από τέσσερα χρόνια, όταν μία ομάδα ανέργων αποφάσισε να εκμεταλλευτεί τα εγκαταλελειμμένα ελαιόδεντρα που βρίσκονται σκορπισμένα σε διάφορές στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης και τα περίχωρα”, θυμάται.
Η ομάδα ανέλαβε την συγκομιδή, έστειλε την σοδειά στο ελαιοτριβείο και από τότε παράγεται κάθε χρόνο μία ποσότητα λαδιού που την μοιράζονται μεταξύ τους. “Αυτό το σχήμα περπάτησε γίνεται σχεδόν κάθε χρόνο ανάλογα με το αν έχει ελιές και με τις καιρικές συνθήκες” λέει ο κ. Πολατσίδης. “Παράλληλα βρέθηκε και ένα χωράφι έξω από την Θεσσαλονίκη όπου είχαμε ξεκινήσει ένα εγχείρημα περιαστικής καλλιέργειας για την αυτάρκεια των ανθρώπων που θα δούλευαν εκεί. Έτσι, σιγά σιγά, ξεκίνησε να κινητοποιείται μία ομάδα που αλλάζει χρόνο με τον χρόνο αλλά οι δράσεις είναι περίπου ίδιες και αυξάνονται. όσο περνά ο καιρός
“Ουσιαστικά οι περβολάρηδες είναι μία ομπρέλα ανθρώπων που ασχολούνται σε μια σειρά από δραστηριότητες”, εξηγεί. “”Στο κάθε εγχείρημα δουλεύουν διαφορετικοί άνθρωποι που μπορεί να μην γνωρίζονται μεταξύ τους. Έχουμε μία ομάδα συνεταιριστικής μελισσοκομίας, παράγει περί τα 300 κιλά μέλι τον χρόνο. Μία άλλη ομάδα ασχολείται με την μεταποίηση τροφίμων, παράγει μαρμελάδα, σάλτσες, τουρσιά και άλλα προϊόντα”.
Η ΓΝΩΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ
Οι άνθρωποι που συμμετέχουν σ’ αυτές τις δραστηριότητες είναι συχνά οι ίδιοι που επωφελούνται από την επισιτιστική δράση της ομάδας. “Στηρίζουμε περίπου είκοσι οικογένειες κάθε μήνα, τους παρέχουμε ξηρά τροφή, ρύζι, όσπρια, κονσέρβες, σάλτσες, καθώς και προϊόντα καθαρισμού και ατομικής υγιεινής”, εξηγεί, τονίζοντας ότι η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να διαλέξουν ποιους θα βοηθήσουν.
“Μέσα από δωρεές συλλέγουμε αρκετά τρόφιμα για να καλύψουμε τις ανάγκες 20 οικογενειών, αλλά μπορεί να ξέρουμε 30 ή 40 οικογένειες στην περιοχή που έχουν ανάγκη” λέει. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ξεχωρίζει τη συγκεκριμένη δράση από άλλες αντίστοιχες είναι ότι οι αποδέκτες αυτής της προσφοράς, με τη σειρά τους ανταποδίδουν την δωρεά, προσφέροντας εθελοντική εργασία, αξιοποιώντας τα ταλέντα τους, την τεχνογνωσία τους, ή κάνοντας χειρωνακτική εργασία. Βοηθούν στην καλλιέργεια του χωραφιού, απασχολούνται στην συγκομιδή, μαγειρεύουν.
“Ουσιαστικά, αυτό που κάνουμε είναι ότι καλύπτουμε την ανάγκη των ανέργων να ξαναβρούν έναν σκοπό, να ξανανιώσουν χρήσιμοι”, τονίζει ο Φίλιππος Πολατσίδης, εξηγώντας ότι αυτό είναι που κυρίως βοηθά τους συμμετέχοντες να αντεπεξέλθουν απέναντι στις ψυχολογικές συνέπειες της ανεργίας.
“Μαθαίνουν την αλληλεγγύη, την προσφορά και αποκτούν τεχνογνωσία, στην πορεία. Πιστεύουμε ότι η γνώση πρέπει να μοιράζεται, ώστε να ναταλλάσσουμε εμπειρίες και να συνεργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε κάτι καινούριο”.
Δεν βλέπουν όλοι με καλό μάτι αυτές τις δραστηριότητες. Οι Περβολάρηες νοικιάζουν έναν μικρό, εγκαταλελειμένο χώρο ως έδρα για τις δραστηριότητές τους και κάποιοι από τους περίοικους κάνουν παράπονα, κυρίως ενοχλημένοι από την παρουσία προσφύγων και μεταναστών που συνεργάζονται με τους Έλληνες εθελοντές. Αλλά αν οι Περβολάρηδες αναγκαστούν να εγκαταλείψουν αυτόν τον χώρο, θα είναι για οικονομικούς λόγους, καθώς δυσκολεύονται να καλύψουν και αυτό το μικρό ενοίκιο. Τίποτε από αυτά δεν φαίνεται να πτοεί τον Φίλιππο Πολατσίδη, που παραμένει αισιόδοξος για το μέλλον της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. “Έχουμε δει πολλά σκόρπια εγχειρήματα που με κάποιον τρόπο θα πρέπει να αρχίσουν να ενώνονται και να φαίνονται στην ελληνική κοινωνία. Δεν είναι εύκολη προσπάθεια, γιατί τρώμε πολύ χρόνο στα πρακτικά. Πρέπει να συνασπιστούμε, να δημιουργήσουμε συνέργειες και να εμπλέξουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους”.
*Για περισσότερες πληροφορίες, αναζητήστε την ομάδα “Περβολάρηδες Θεσσαλονίκης” στο Facebook.
