Ίσως δεν σας έχω μιλήσει όσο έντονα θα έπρεπε για τη μεγάλη μου αδυναμία, τη μεγάλη μου αγάπη, το θέατρο. Το οφείλω, κυρίως, στη μητέρα μου που από πιτσιρίκο, γύρω στα επτά θα ήμουν, μέχρι και τα δεκαέξι μου, με είχε μόνιμο συνοδό της στις πρεμιέρες των θεατρικών παραστάσεων της Αθήνας.
Ο θάνατός της σταμάτησε την πορεία του θεάτρου και τις συχνές πρεμιέρες και όλα ξανάρχισαν, σε αργό ρυθμό, στις δύο τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου που άρχισα να παρακολουθώ τις παραστάσεις μόνος μου. Το περίεργο ήταν ότι η κάθε παράσταση θεάτρου, μετά το θάνατό της, έμοιαζε με μνημόσυνο για εκείνη. Πολλές φορές, σαν να καθόταν δίπλα μου, της μιλούσα χαμηλόφωνα όπως παλιά.
«Θα πάμε μετά να χαιρετίσουμε τον Δημήτρη στα παρασκήνια και να του πούμε ότι τη στιγμή που υποτίθεται πως παθαίνει κρίση, είναι εκπληκτικός». Επιστρέφοντας σπίτι η μάνα εξηγούσε στον πατέρα τα της παράστασης και η συζήτηση κατέληγε με το τι θα βλέπαμε προσεχώς και αν θα ήθελε, αυτή τη φορά, να έλθει μαζί μας.
Πριν ξεκινήσω το κυρίως θέμα που είναι το… «Θεατρικό Ημερολόγιο», θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον γνωστό σκηνοθέτη, ηθοποιό και θιασάρχη Θανάση Μακρυγιώργο, για το υπέροχο δώρο του, το θεατρικό ημερολόγιο του 2018, έκδοσης του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών.
Αναφέρω ό,τι διάβασα στο οπισθόφυλλο σχετικά με το περιεχόμενο του εν λόγω, πολύτιμου και πρωτότυπου βιβλίου. «Πότε γεννήθηκαν και πότε πέθαναν γνωστοί Έλληνες ηθοποιοί. Σημαντικά θεατρικά γεγονότα που αξίζει να θυμόμαστε.
Αφιερώματα: Οι πρώτοι ηθοποιοί, τα μπουλούκια, οι πρώτες ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, οι πρώτοι κινηματογράφοι, οι πρώτες Επιθεωρήσεις, τα πρώτα θέατρα, το θέατρο του βουνού, οι πρώτες παραστάσεις στην Επίδαυρο, οι ηθοποιοί στην Αντίσταση, οι πρώτες τηλεοπτικές σειρές, το θέατρο στο Ραδιόφωνο. Ξεχωριστές σελίδες για κάποιες από τις Θρυλικές Θεατρικές Παραστάσεις: «Μαρία Στιούαρτ» και «Κοντέσα Βαλέραινα» του Εθνικού Θεάτρου, «Όρνιθες» και «Λεωφορείο ο Πόθος» του Θεάτρου Τέχνης, «Οδός Ονείρων» και «Κι εσύ χτενίζεσαι» του Ελευθέρου Θεάτρου, το «Μεγάλο μας Τσίρκο». Αποσπάσματα από αυτοβιογραφίες (μερικές σπάνιες) αγαπημένων ηθοποιών: Μαρίκα Κοτοπούλη, Αλέξης Μινωτής, Δημήτρης Μυράτ, Ελένη Ζαφειρίου, Δημήτρης Χορν, Έλλη Λαμπέτη, Μελίνα Μερκούρη, Ντίνος Ηλιόπουλος, Τζένη Καρέζη, Θανάσης Βέγγος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Κατερίνα Γώγου».
Θα ξεφύγω λίγο από τη σειρά που είχα αρχικά προγραμματίσει να σας παρουσιάσω το αξιόλογο Ημερολόγιο, γιατί μου τράβηξε την προσοχή το κεφάλαιο «Ηθοποιοί στην Αντίσταση». Θα αναφερθώ πρώτα σ’ αυτό το κεφάλαιο μήπως λόγω χώρου αναγκαστώ να σταματήσω με την υπόσχεση να επανέλθω: «Ηθοποιοί στη Αντίσταση. Αθήνα. Χειμώνας 1944. Το θέατρο ‘Ρεξ’ μετατρέπεται σε παράνομο τυπογραφείο και οι ηθοποιοί, με κίνδυνο της ζωής τους, τυπώνουν προκηρύξεις κατά της γερμανικής κατοχής. Η Ολυμπία Παπαδούκα, ένα από τα δραστήρια μέλη του ΕΑΜ Θεάτρου, αναλαμβάνει τον πολύγραφο που φυλάει στο καμαρίνι της.
«Τις προκηρύξεις του ΕΑΜ τις τύπωνα στο καμαρίνι του Ρεξ». «Ήμουν υπεύθυνη της διαφώτισης του ΕΑΜ στο θέατρο. Είχα τοποθετήσει μικροπολυγραφάκους σε διάφορα σπίτια γύρω στο κέντρο της Αθήνας, για να τους χρησιμοποιώ ανάλογα με την περίσταση. Ένα τέτοιο μικρό πολύγραφο είχα και στο καμαρίνι μου στο θέατρο Ρεξ. Τις προκηρύξεις τις τύπωνα εκεί. Πήγαινα στο θέατρο νωρίτερα από την παράσταση. Μακιγιαριζόμουν, ντυνόμουν (για να είμαι έτοιμη την ώρα που θα έβγαινα στη σκηνή) και άρχιζα το τύπωμα….».
Και η Αντίσταση συνεχίζεται. Δικτατορία. «Μεταξύ των πρώτων επτά χιλιάδων που πιάστηκαν τη νύχτα του πραξικοπήματος, ήταν πολλοί καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι, μεταξύ των οποίων οι ποιητές Γιάννης Ρίτσος και Βασίλης Ρώτας και ο ηθοποιός Τζαβαλάς Καρούζος. Σε αρκετούς ηθοποιούς είχε απαγορευτεί, στη διάρκεια της επταετίας να παίζουν στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, όπως έχει αναφέρει ο Στέφανος Ληναίος σε συνεντεύξεις του. Θα σταματήσω εδώ τις περιγραφές και αναφορές στους αντιστασιακούς ηθοποιούς της γερμανικής κατοχής, του εμφυλίου και της επταετίας, για να αναφερθώ για λίγο (κακώς για λίγο, θα έπρεπε για πολύ) στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Παραθέτω ελάχιστα από το εισαγωγικό σημείωμα του Γενικού Γραμματέα του Ταμείου, κ. Σπύρου Μπιμπίλα, για να προτείνω κάτι που μου ήλθε ουρανοκατέβατο. «Παράλληλα, κάποιες άλλες παροχές κινδυνεύουν να σταματήσουν λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, όπως μικρά οικονομικά βοηθήματα σε χαμηλοσυνταξιούχους και ανέργους, που όσο περνά ο καιρός δίνονται όλο και σε λιγότερους. Προσπαθούμε να κρατήσουμε το επίδομα για κάθε νεογέννητο παιδί συναδέλφου. Οι εκδρομές που μας χορηγούσε η Εργατική Εστία σταμάτησαν πια, οπότε με δυσκολία προσφέρουμε στοιχειώδεις διακοπές σε κάποια υπέργηρα μέλη μας».
Θα πρότεινα στους θιάσους μας, τα έσοδα ή τα καθαρά κέρδη μιας παράστασης να στέλνονται στην Ελλάδα στο συγκεκριμένο Ταμείο Αλληλοβοήθειας. Όχι ότι θα σωθούν με κάποια δολάρια Αυστραλίας, απλά να τους θυμίσουμε ότι υπάρχουν Έλληνες ηθοποιοί, συνάδελφοι, σε τούτη εδώ την άκρη της γης, σε τούτη εδώ την Ήπειρο.
