ΩΣ γνωστόν, η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) που προβλέπει την μετονομασία της δεύτερης από ‘Μακεδονία’ σε ‘Βόρεια Μακεδονία’ έχει συναντήσει πολλές αντιδράσεις εκατέρωθεν των συνόρων. Στην μεν Ελλάδα, μεγάλη μερίδα του πληθυσμού είναι εξαγριωμένη, επιμένοντας ότι είναι απαράδεκτο ένα όνομα που περιλαμβάνει τον όρο ‘Μακεδονία’, ο οποίος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας.
Αλλά και στην ΠΓΔΜ οι αντιδράσεις είναι οργίλες καθώς πολλοί είναι αυτοί που αρνούνται να υιοθετήσουν το νέο όνομα, τονίζοντας ότι εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα, οι κάτοικοι της περιοχής αυτοπροσδιορίζονται με το όνομα αυτό και δεν έχουν γνωρίσει κανένα άλλο.
Και στις δύο χώρες, συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας έχουν οδήγήσει σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, ή μεταξύ ομάδων που εκπροσωπούν διαφορετικές θέσεις. Και στις δύο χώρες, έχουν γίνει καταγγελίες για χούλιγκαν που παρεισφρύουν μεταξύ των διαδηλωτών, προκαλώντας βίαια επεισόδια, καίγοντας σημαίες, εκτοξεύοντας βόμβες μολότοφ ή φωτοβολίδες, προκαλώντας τραυματισμούς.
Πρόσφατα, μία θεωρία έχει εμφανιστεί συνδέοντας αυτά τα επεισόδια -και τους χούλιγκαν- με την Ρωσία, η οποία κατηγορείται ότι χρηματοδοτεί τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, με την βοήθεια ευκατάστατων επιχειρηματικών, προσκείμενων στην κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, κατονόμασε ευθέως τον Ιβάν Σαββίδη, ως υποκινητή των διαμαρτυριών στα Σκόπια, κάτι που ο Ελληνορώσος επιχειρηματίας (που μέχρι πρότινος θεωρούνταν από τους ευνοημένους της κυβέρνησης Τσίπρα) αρνήθηκε κατηγορηματικά.
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η Ρωσία δεν είναι ευχαριστημένη με μία προσέγγιση Ελλάδας-ΠΓΔΜ.
Η πρόσφατη συμφωνία δεν επιχειρεί μόνο να βάλει ένα τέλος στην ιστορική διαμάχη για το ζήτημα του ονόματος της ΠΓΔΜ – μια διαμάχη που κρατά ήδη μισό αιώνα και οι πρόσφατες συγκρούσεις έχουν ανοίξει ακόμη παλιότερες πληγές, άλλες από τον Εμφύλιο (και την συμμετοχή ‘Μακεδόνων’ πολεμιστών στον Δημοκρατικό Στρατό), άλλες από τον Μακεδονικό Αγώνα, ακόμη και από τα χρόνια της Οθωμανικης Αυτοκρατορίας. Αυτό που κυρίως έχει στόχο είναι να επιτρέψει στην ΠΓΔΜ να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και την Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ) – δηλαδή να περάσει στην ευρω-αμερικανική σφαίρα επιρροής. Η Ρωσία δεν έχει κανέναν λόγο να επιθυμεί μία τέτοια εξέλιξη. Είναι στα συμφέροντά της να κρατηθεί η ΠΓΔΜ εκτός ΝΑΤΟ, δηλαδή πιο κοντά στην Μόσχα, αν όχι στην Άγκυρα.
Σημαίνει αυτό ότι οι διαδηλωτές στις δύο χώρες είναι πιόνια στην γεωπολιτική σκακιέρα της Ρωσίας;
Όχι. Κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν αμφισβητεί τον πατριωτισμό της πλειοψηφίας όσων είναι αντίθετοι με την συμφωνία. Και στις δύο χώρες, εκείνοι που διαμαρτύρονται, το κάνουν από αγάπη για την πατρίδα και με πρόθεση να υπερασπιστούν την ιστορία τους – ή έστω, την αντίληψή τους για την ιστορία. Ναι, οι εθνικιστές και στα δύο στρατόπεδα έχουν καταφέρει να εκμεταλλευτούν την κατάσταση – είναι οι πιο θορυβώδεις, δεν είναι όμως αυτοί η πλειοψηφία.
Παρ’ όλα αυτά, οι καταγγελίες που κάνουν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών – και που οδήγησαν στην πρόσφατη απέλαση των Ρώσων διπλωματών από την Ελλάδα – είναι σοβαρές και πρέπει να ερευνηθούν σε βάθος. Η Αθήνα και τα Σκόπια πρέπει να αποδείξουν τους ισχυρισμούς. Ο Έλληνας πρωθυπουργός πρέπει να απαντήσει στα ερωτήματα της αντιπολίτευσης – και οι πατριώτες που διαμαρτύρονται θα πρέπει πρώτα οι ίδιοι να καλέσουν για πλήρη διαλεύκανση και πλήρη διαφάνεια στο κίνημά τους, αν δεν θέλουν ο σκοπός τους να απαξιωθεί και οι ίδιοι να φέρουν την ρετσινιά των υποκινούμενων και εξωνημένων από ξένα συμφέροντα. Σε πρώτη φάση, ας αρχίσουν απλώς να ακολουθούν την διαδρομή του χρήματος.
