Έχουν περάσει περίπου δύο δεκαετίες από την εισαγωγή του φόρου κατανάλωσης GST και η μη εξαίρεση των προϊόντων γυναικείας υγιεινής από τη ρύθμιση, καθότι χαρακτηρίζονται ως αγαθά… “πολυτελείας” εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

Βρισκόμαστε, ωστόσο, πιο κοντά από ποτέ στην κατάργηση της επίμαχης φορολογίας, μετά την πρόσφατη δήλωση υποστήριξης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

“Πρόκειται απλώς για ένα πρακτικό ζήτημα που χρειάζεται να διορθωθεί”, είπε μιλώντας στους δημοσιογράφους ο θησαυροφύλακας Scott Morrison και παραδέχθηκε ότι η οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών σε ποσοστό 10% όταν αγοράζουν σερβιέτες και ταμπόν συνιστά μια “φορολογική ανωμαλία” και δικαιολογημένα “πηγή σύγχυσης και δυσφορίας” για τον γυναικείο πληθυσμό.

Εν μέσω αυτής της ευνοϊκής για την κατάργηση του φόρου χρονικής συγκυρίας ξεκίνησε πρόσφατα και η εκστρατεία “No Gender Selective Tax Campaign” του εκδοτικού οίκου Bauer Media.

Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν περισσότερα από 30 αυστραλιανά περιοδικά, μεταξύ αυτών τα The Australian Women’s Weekly, ELLE, Good Health και Money, παρακινώντας το κοινό να υπογράψει τη σχετική αίτηση στην ιστοσελίδα bloodyannoying.com για να σταματήσει “η φορολόγηση ουσιαστικά του να είσαι γυναίκα”.

Επιστρατεύοντας έντυπες και διαδικτυακές εκδόσεις των περιοδικών και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, η καμπάνια μεταδίδει το μήνυμά της μέσω ασπρόμαυρων πόστερ που εικονίζουν άνδρες και γυναίκες.

Συνδυάζοντας χιούμορ με προβληματισμό για την ευαισθητοποίηση του κοινού χρησιμοποιούνται λεζάντες όπως “Θα υποστήριζες έναν μηνιαίο φόρο αποκλειστικά για άνδρες;” ή “‘Απολαμβάνω να έχω περίοδο και να φορολογούμαι για αυτό’ είπε…καμία γυναίκα ουδέποτε”.

Μιλώντας στον “Νέο Κόσμο”, η Έφη Ζάχου, ειδική σε θέματα χρηματοοικονομικής για καταναλωτές και αρχισυντάκτρια του περιοδικού Money, που συμμετέχει στην καμπάνια, εξηγεί γιατί η κατάργηση της επίμαχης φορολογίας είναι “μια απλή υπόθεση επανόρθωσης ενός λάθους που δεν έπρεπε να υπάρχει εξαρχής”.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΑΧΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ

“Το πιο σημαντικό που πρέπει να γνωρίζει κανείς είναι ότι τα ταμπόν [και άλλα είδη γυναικείας υγιεινής] δεν φορολογήθηκαν ποτέ κάτω από το σύστημα Wholesale Sales Tax που ίσχυε πριν το GST (Goods and Services Tax), αλλά εντάσσονταν στην κατηγορία ‘προϊόντα ανθρώπινης υγείας & υγιεινής'” λέει η κ. Ζάχου.

Παραδόξως, με την εισαγωγή του GST, η ρύθμιση για τα προϊόντα γυναικείας υγιεινής άλλαξε καταχωρώντας τα ως “μη βασικά αγαθά πολυτελείας”.

Στο εύλογο ερώτημα ‘γιατί συνέβη αυτό;’, η κ. Ζάχου λέει:
“Πιστεύω η απάντηση που είχε δώσει κάποτε η υπαρχηγός του Εργατικού Κόμματος, Tanya Plibersek, είναι εύστοχη. Είπε απλώς ότι επρόκειτο για ανόητη απόφαση […] και εκτίμησε πως πιθανότατα όταν το GST εδραιώθηκε το 1999 η σύνταξη της νομοθετικής ρύθμισης έγινε από ομάδα ανδρών υπόλογων σε ένα υπουργικό συμβούλιο που αποτελούνταν επίσης από άνδρες στην πλειοψηφία του”.

Αναφερόμενη στην καμπάνια της Bauer Media, η κ. Ζάχος επισημαίνει πως παρ’ ότι δεν πρόκειται για την πρώτη σχετική πρωτοβουλία, μπορεί να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για νομοθετική αλλαγή.

Επικριτές ασκούν εδώ και χρόνια πιέσεις για την κατάργηση μιας φορολογικής ρύθμισης που είναι “άδικη” και “σεξιστική”, δεδομένου ότι αφενός η έμμηνος ρύση είναι μια φυσική λειτουργία του γυναικείου ανθρώπινου σώματος και επομένως είναι αδικαιολόγητο τα προϊόντα διαχείρισής της να θεωρούνται αγαθά ‘πολυτελείας’. Από την άλλη, στηλιτεύουν την ύπαρξη μιας φορολογικής επιβάρυνσης που ζημιώνει αποκλειστικά το γυναικείο φύλο.

Το ζήτημα γίνεται πιο αμφιλεγόμενο αν αναλογιστεί κανείς πως προϊόντα όπως πάνες ακράτειας, προφυλακτικά, λιπαντικά βοηθήματα αλλά ακόμη και τα χάπια Viagra εξαιρούνται από τον φόρο GST.

ΖΗΤΗΜΑ ΚΟΣΤΟΥΣ Η’ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ;

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που αντιτάσσονται στην κατάργηση του φόρου. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις πολιτικών, όπως του πρώην πρωθυπουργού Tony Abbott που χαρακτήρισε την ανάκληση του ‘φόρου ταμπόν’ μια “εξαίρεση στο όνομα της πολιτικής ορθότητας” ή της αρχηγού του κόμματος “Ένα Έθνος”, Pauline Hanson, που υποστήριξε ότι ένα τέτοιο μέτρο ούτως ή άλλως δεν θα εξοικονομούσε και πολλά χρήματα για τις γυναίκες.

Πράγματι, για πολλές ενδεχομένως το κόστος προϊόντων γυναικείας υγιεινής να μην θεωρείται σημαντικό. Εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έξοδα που ανέρχονται περίπου σε $10 μηνιαίως, $1200 στο βάθος δεκαετίας και…$5600 στο σύνολο της αναπαραγωγικής ηλικίας της μέσης γυναίκας.

Βέβαια, είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς πως πρόκειται για ασήμαντο ποσό, ιδιαίτερα για άτομα που είναι άστεγα ή αντιμετωπίζουν έντονη οικονομική δυσχέρεια. Για παράδειγμα, περσινή μελέτη του πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ κατέδειξε ότι έφηβες σε απομακρυσμένες κοινότητες της αυστραλιανής επαρχίας δεν πήγαιναν σχολείο όταν είχαν περίοδο καθότι αδυνατούσαν να αγοράσουν προϊόντα γυναικείας υγιεινής.

“Εάν έχεις μόλις $50 εβδομαδιαίως στη διάθεσή σου, $5-10 για σερβιέτες και ταμπόν είναι τεράστιο αναλογικά”, σχολιάζει η κ. Ζάχος και συνεχίζει μιλώντας για οργανισμούς που στηρίζουν γυναίκες στον τομέα της αναπαραγωγικής υγείας. Χαρακτηριστική είναι πρωτοβουλία της φιλανθρωπικής οργάνωσης Share the Dignity που από το 2015 έχει συλλέξει περισσότερα από 700.000 πακέτα από σερβιέτες και ταμπόν για γυναίκες που έχουν ανάγκη.

Η κατάργηση της φορολόγησης προϊόντων γυναικείας υγιεινής θα κοστίσει στην κυβέρνηση περίπου $30 εκ. ετησίως, έλειμμα που η κ. Ζάχος εξηγεί ότι είναι μικρό συγκριτικά με τα $62 που αποφέρει κάθε χρόνο το σύνολο του GST.

Όμως, το…”αγκάθι” στην καρδιά του ζητήματος είναι η πιθανή αντίδραση των πολιτειών της χώρας, στις οποίες διανέμεται το GST, ενώ για την κατάργηση του φόρου χρειάζεται η ομόφωνη έγκρισή τους.

Το 2015, κατά τόπους πολιτείες είχαν μπλοκάρει την απόπειρα του τότε ομοσπονδιακού θησαυροφύλακα Joe Hockey να καταργήσει την επίμαχη ρύθμιση, όμως τελευταία εκπρόσωποι των πολιτειών εμφανίζονται υπέρ της μεταρρύθμισης.

Βέβαια η πρόθεσή τους να υλοποιήσουν το μέτρο θα φανεί στην επικείμενη συνάντηση Council of Australian Governments (COAG), όπου ο κ. Morrison θα επαναφέρει το ζήτημα με τους πολιτειακούς θησαυροφύλακες.

Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, το Εργατικό Κόμμα υποσχέθηκε να ανακαλέσει τον φόρο προϊόντων γυναικείας υγιεινής εάν εκλεγεί, προτείνοντας να υποκαταστήσει το δημόσιο έλλειμμα με τη φορολόγηση εναλλακτικών θεραπειών όπως η αρωματοθεραπεία και η φυσιοπαθητική.

Πιο πρόσφατα δε, τον περασμένο Ιούνιο, το Κόμμα των Πρασίνων υπέβαλε σχετική εισήγηση για την κατάργηση η οποία πέρασε επιτυχώς από τη Γερουσία.
Πάντως, σύμφωνα με την κ. Ζάχος είναι σημαντικό να αποφύγουμε να μετατρέψουμε το ζήτημα σε πολιτικό τρόπαιο.

“Δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ψηφοθηρικά, απλώς χρειάζεται να γίνει από οποιοδήποτε κόμμα”.

“Επιστρέφω στο πρωταρχικό επιχείρημα, ότι είναι ξεκάθαρα υπόθεση του να διορθώσουμε κάτι που δεν έπρεπε να υπάρχει εκεί εξαρχής […] θέλουμε τα προϊόντα γυναικείας υγιεινής που εντάσσονται στην κατηγορία ειδών ‘πολυτελείας’ να καταχωρηθούν εκ νέου ως βασικά αγαθά”.

*Για να υπογράψετε την αίτηση υπέρ της κατάργησης του ‘φόρου ταμπόν’ της εκστρατείας “No Gender Selective Tax Campaign” επισκεφθείτε την ιστοσελίδα bloodyannoying.com

Για να μάθετε πώς μπορείτε να στηρίξετε γυναίκες που έχουν ανάγκη απευθυνθείτε στη σελίδα της οργάνωσης “Share the Dignity”, sharethedignity.com.au