Το 2013 που ήμουν στην Ελλάδα, λίγες ημέρες πριν τη μεγάλη γιορτή της Παναγίας, διαφήμιζαν ότι στην έκδοση της 11ης Αυγούστου 2013, της εφημερίδας «Η Καθημερινή», θα υπήρχε, ένθετη, ειδική έγχρωμη έκδοση, 100 σελίδων, αφιερωμένο στην Παναγία.
Αγόρασα την εφημερίδα και κράτησα το εν λόγω, πολύ ενδιαφέρον έντυπο, από το οποίο και θα σας μεταφέρω μερικά χωρικά. Από το εισαγωγικό σημείωμα του Νίκου Γ. Ξυδάκη, με τίτλο «Μήτηρ Θεού μητέρα των ανθρώπων», αντιγράφω κάποιες παραγράφους προκειμένου να μπείτε στο θέμα:
«Στην προχριστιανική Δήλο στέκουν ακόμη ερειπιώνες με τις προγονικές μητέρες της Μεσογείου. Η Ίσις, η Τανίτ, η Αθηνά προετοίμασαν τα βήματα της Υπεραγίας Θεοτόκου στον κόσμο. Γύρω από τη νησίδα Δήλο, το μυστικό κέντρο της Μεσογείου, μεταξύ πολλών άλλων, εορτάζουν η περιώνυμος Μεγαλόχαρη της Τήνου, η αρχαιοτάτη Εκατονταπυλιανή, η Τουρλιανή της Μυκόνου, η Χοζοβιώτισσα της Αμοργού, Ελεούσες, Πανάχραντοι, Θαλασσινές και Καρδιανές, Φανερωμένες και Γκρεμιώτισσες, Γιάτρισσες και Καστριανές. Η Τόσο Νερό η Ακαθή. Τιμάται η Μητέρα και η Μεσίτρια, η Ελεήμων, των θλιβομένων η χαρά, η μόνη που χωράει όλους τους πόνους των ανθρώπων, η μάνα στην οποία προστρέχουν οι μανάδες, και της μιλούν δακρυσμένες, της ζητούν να συμμεριστεί τους πόνους, να γιατρέψει παιδιά και να σώσει στεφάνια, είναι η μάνα στην οποία δέονται γονατιστές μητέρες μας, βέβαιες ότι τις εισακούει…»
Ο συγγραφέας Σταύρος Ζουμπουλάκης, γράφει στο άρθρο του με τίτλο «Αυγουστιάτικες Παρακλήσεις»:
«Οι Χριστιανοί ικετεύουν την Παναγία να τους απαλλάξει από τον πόνο. Το Ελληνικό καλοκαίρι είναι πολλά πράγματα, όχι βέβαια τα ίδια για τον καθένα μας: Θάλασσα, νησιά, το κάμα του ήλιου και η αξία της μικρής σκιάς, επιστροφή στο πατρογονικό χωριό, τζιτζίκια και τριζόνια, η μυρωδιά του ρετσινιού, η θερισμένη καλαμιά, θερινά σινεμά, χορταστικό διάβασμα μυθιστορημάτων κάτω από ένα δέντρο, καρπούζι, σύκα και «όττω τις έραται».
Για ορισμένους, όλο και λιγότερους χρόνο με χρόνο, είναι και οι Παρακλήσεις της Παναγίας.
Σημείωση δική μου: Ο κ. Ζουμπουλάκης αναφέρει πότε ψάλλεται ο Μικρός και ο Μεγάλος Παρακλητικός Κανών στην Παναγία. Ότι τις Κυριακές ψάλλεται μόνο ο Μεγάλος, ο οποίος είναι έργο του αυτοκράτορα της Νικαίας Θεοδώρου Β’ του Λασκάρεως (1222-1258) που πέθανε από την αρρώστια που τον τυραννούσε σε ηλικία μόλις 36 χρόνων. Πρόλαβε ο λόγιος και πολεμιστής βασιλιάς να φορέσει, λίγο πριν πεθάνει, το καλογερικό κουκούλι. Οι ευλαβικές ψυχές ψάλλουν τη Μικρή Παράκληση όλο το χρόνο «εν πάση περιστάσει και θλίψει».
Στην ίδια έκδοση, η κ. Μάρω Πρεβελάκη, στο άρθρο της « Η Μεγάλη Μητέρα εμπνέει τον Ρίτσο και τον Βάρναλη» παρουσιάζει τις ποιητικές συνθέσεις «Επιτάφιος» και «Οι Πόνοι της Παναγίας» και αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Ο Βάρναλης εμπνέεται κατευθείαν από τον πόνο της Θεοτόκου, από τα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής. “Οι Πόνοι της Παναγίας”, το πρώτο ποίημα της συλλογής, προσθέτει στο θρήνο ένα οικουμενικό νόημα: την αδικία την οποία εμπεριέχει ο βίαιος θάνατος ενός νέου ανθρώπου, την αδυσώπητη δύναμη της ανθρώπινης σκληρότητας, την πικρή αποδοχή μιας τέτοιας μοίρας. Γιατί; Για ποιο σκοπό; Η Παναγία του Βάρναλη προβλέπει την επερχόμενη συμφορά ως τη μοίρα του Αθώου. Γνωρίζει ήδη ότι δεν υπάρχει τόπος να κρυφτεί κανείς από το κακό. “Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, /να μη σε φτάνουν οι κακοί”. Πώς, άλλωστε, να προστατευτεί κάποιος που “Θα χει την καρδιά τόσο γλυκύ, τόσο καλή”. Η Παναγία, η μητέρα προσπαθεί να εμποδίσει το γιo της από το να μιλήσει, να καταγγείλει την αδικία. «Δεν θα σε μάθω να μιλάς/ και το άδικο φωνάζεις». Και αν κάποτε ο Θεός του δείξει την αλήθεια Του, αυτός πρέπει να παραμείνει σιωπηλός, γιατί οι άνθρωποι δεν αντέχουν την αλήθεια-ούτε και θα την αντέξουν ποτέ: “Χίλιες φορές να γεννηθείς/ τόσες θα σε σταυρώσουν!”. Η αλήθεια είναι το νόημα που δίνει ο Βάρναλης στη θυσία. Έτσι εξηγεί τον αδόκητο, άδικο θάνατο. Το μοιρολόι της Παναγίας προδικάζει τη θυσία, τη θεωρεί αναπόφευκτη, σχεδόν μοιραία. Ο Αθώος θα πεθάνει, γιατί δεν θα επιλέξει την ασφάλεια έναντι της αρετής. Οι μητέρες υποφέρουν σχεδόν εξ ορισμού. Η Παναγία έχει δείξει το δρόμο. Έδωσε στον ανθρώπινο πόνο μια αιώνια θεϊκή ποιότητα. Η ίδια πέρασε στην αιωνιότητα».
Φίλες και φίλοι ίσως επανέλθουμε στο ενδιαφέρον θέμα με τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου σε προσεχή μας έκδοση.
Ευχαριστώ.
