ΕΙΜΑΙ περήφανη που βρίσκομαι εδώ στην γη των Boonwurrung και των Wurundjeri. Γεννήθηκα στην πατρίδα των Gadigal στο Σίδνεϊ, αλλά το σπίτι μου είναι το Naarm, το μέρος που σήμερα λέγεται Μελβούρνη.

Στην οικογένειά μου είμαι γνωστή ως η ταξιδιώτρια. “Η Σταθία ταξιδεύει”, λένε. Λίγοι είμαστε έτσι. Ο θείος μου ο Θανάσης, που ήταν καπετάνιος σε πολλά ελληνικά και ρωσικά φορτηγά πλοία, ήταν πάντα στην θάλασσα, αλλά πάντοτε επέστρεφε. Οι παπούδες μου, που ταξίδευαν καθημερινά με το κοπάδι, πάντοτε έπαιρναν παράτολμα μονοπάτια ψηλά στα βουνά, αλλά πάντοτε επέστρεφαν. Κι εγώ.

Το να ταξιδεύεις σε ευαισθητοποιεί απέναντι στον κόσμο – και ειδικά, σε εκείνα τα σημεία αναφοράς που καθορίζουν τι είναι πιο διακριτό στους πολιτισμούς που συνθέτουν τον κόσμο μας.

Στην τέχνη της ημέρας που δημιούργησε διαχρονικά έργα τέχνης. Το σύγχρονο που γίνεται ιστορικό και αθάνατο.

Τι σημασία έχει η σύγχρονη τέχνη, για μας; Εμάς, ως Ελληνο-Αυστραλούς; Όχι μόνο η τέχνη, όχι η προγονοπληξία για τα έργα των αρχαίων, αλλά τα έργα τα σημερινά. Η σύγχρονη τέχνη. Τα έργα των σύγχρονων καλλιτεχνών. Ποιες είναι οι ευθύνες μας, ως Ελληνο-Αυστραλών, για τον πολιτισμό της Αυστραλίας; Γιατί αυτά είναι που βλέπουμε εδώ, σήμερα. Βλέπουμε τα έργα μας, τις ευθύνες μας. Βλέπουμε ότι είμαστε υπεύθυνοι για το μέλλον της Αυστραλίας. Όλοι μας. Μαζί.

Εδώ σήμερα βλέπουμε το έργο του Ελληνο-Αυστραλιανού Πολιτιστικού Συνδέσμου που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε ευρύτερα τι μπορεί να προσφέρει μία επιμέλεια έκθεσης με γνώμονα την πολιτισμική ποικιλομορφία πάνω σε έναν υποβλητικό θεματικό άξονα. Η έκθεση ‘Destinations’ προσφέρει σε όλους μας ένα φιλόξενο περιβάλλον να καταλάβουμε ο ένας την σύνθετη οπτική γωνία του άλλου, διαπερνώντας την ποικιλομορφία της Αυστραλίας που εκτείνεται φιλόδοξα πέρα από το πεδίο δράσης του Πολιτιστικού Συνδέσμου.

Βλέπουμε έργα που προσεγγίζουν αυτά τα ταξίδια με αφαιρετικότητα. Όπως η Emi Kamataki, που αντλεί έμπνευση από την ιαπωνική της καταγωγή για να αντιπαραβάλει ιδέες και υλικά, θέτοντας την ερώτηση που κάνει κάθε ταξιδιώτης: “ταιριάζουν”;

Ή η Lihong-Z, που μέσα από το άνθος του λωτού μας σηματοδοτεί μια νέα διαδρομή από την Κίνα στην Κοιλάδα του Yarra.

Η George Duckett, μια ταξιδιώτρια από το Χονγκ Κονγκ στην Μελβούρνη και τώρα στο Newstead, παρουσιάζει εκπληκτικές συνθέσεις, όπως η ανάλυση ενός ονείρου που φέρνει στο νου τόσο τον René Magritte, όσο και την Tai Snaith, με τις εικόνες-φόρμες της που απορρυθμίζουν και επαναρρυθμίζουν το μυαλό.

Βλέπουμε έργα που κάνουν αυτό το ταξίδι βαθιά προσωπικό: ένα ζήτημα ταυτότητας, ανθρωπιάς. Ο Scotty So παρουσιάζει τις ταυτότητες φύλου των Κινέζων του Χονγκ Κονγκ με εντυπωσιακό τρόπο, όπως στην γιγάντια πινακίδα όπου η δυνατότητα ταυτοποίησης ενός σημείου ορίζοντα χάνεται από το μάτι, σαν αδύνατος προορισμός. Βλέπουμε καλλιτέχνες που αμφισβητούν τον ταξιδευτή και τις ταυτότητες από τις οποίες ταξιδεύει: το έργο της Sandra Tobias ‘£10 Poms’ φέρνει στο νου τις γεμάτες ανθρώπους βάρκες και την σταθερή βαναυστότητά μας απέναντί τους. Ο Τέο Παπαθωμάς και ο Toshi Handa ταράζουν για μας την βεβαιότητα ή την απροσδιοριστία που μπορούν να δείχνουν οι σκεπτόμενες κεφαλές, ενώ οι συναρπαστικές ανθρώπινες μορφές του Yoshihito Machida μάς προσκαλούν να συνδέσουμε το ταξίδι της μαζικής επιτυχίας του στην ποπ μουσική με την την ευαισθησία του ως γλύπτη, διαλέγοντας τον O-Jizo-san ως δείκτη και φύλακα τόσο των επουράνιων όσο και των διαβολικών ταξιδιών.

Βλέπουμε τοπία που επεκτείνονται: οι βιομηχανικές υφές του Τζέιμς Πασάκου, ο ρεαλισμός του Άντζι Λαμπίρη που παρουσιάζει δυνατά τοπία απέναντι σε δυνατά χέρια πάνω σε ένα εύθραυστο παιδί, τις απαρχές της ίδιας της ζωής – σε αντίθεση με την Μαρίτσα Μίκου, της οποίας η Μάνη και ο Ταΰγετος υπαινίσσονται προορισμούς τελευταίας κατοικίας. Ο Carlos Jimeno Garrido μας προσφέρει την χαρωπή, νεανική του Ανδαλουσίας, ενώ η Τρέισι Γιαννοπούλου δημιουργεί μυθολογικούς, υποβλητικούς προορισμούς – τα μέρη όπου το μυαλό δεν μπορεί παρά να επιστρέψει.

Και μετά επιστρέφουμε στην αφαιρετικότητα με τις βαλίτσες της Κυριακής Τέο, κενές από κάθε χαρακτηριστικό ταυτότητας που υπογραμμίζουν το συναισθηματικό ταξίδι, ένα βαθύ βαθύ μαύρο που αντιπαραβάλλεται με την έκρηξη χρωμάτων της Λένα Τορικόφ, την αφαιρετικότητα του ακτιβισμού, της δράσης. Η γλώσσα μπορεί να είναι σκοτεινή, αλλά το μήνυμα είναι ξεκάθαρο.

Όπως στεκόμαστε εδώ και αποκρινόμαστε σ’ αυτά τα έργα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι βρισκόμαστε σήμερα εδώ σε έναν χώρο που έχτισαν οι εργάτες και προσφεραν γενναιόδωρα οι εργάτες σαν δημόσιο χώρο πολιτισμού. Οι εργάτες ενωμένοι δεν θα είναι ποτέ νικημένοι. Αυτός ο χώρος, αυτή η τοπική κοινωνία, είναι το κέντρο του αυστραλιανού συνδικαλισμού, με το Εργατικό Κέντρο δίπλα, το μνημείο του Οκταώρου απέναντι και αυτόν τον χώρο, την αίθουσα τέχνης Steps, ιδιοκτησία επί 26 χρόνια του συνταξιοδοτικού ταμείου των εργαζομένων στον κλάδο του κρέατος.

Όταν υποστηρίζουμε τα δικαιώματα των εργατών να κερδίζουν ένα δίκαιο μισθό, να απολαμβάνουν εργασία που προσφέρει ικανοποίηση σε ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον και να δημιουργούν τον δικό τους πολιτισμό, τότε είμαστε συνδικαλιστές. Κι έτσι, είμαστε όλοι συνδικαλιστές. Και είμαστε επίσης υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των καλλιτεχνών να κερδίζουν δίκαια αμοιβή, να εργάζονται σε ασφαλείς και ικανοποιητικές συνθήκες και να δημιουργούν έργα που πλουτίζουν τον πολιτισμό μας.

Γιατί όταν ταξιδεύουμε, όταν κάνουμε αυτά τα ταξίδια, θέλουμε να ταξιδεύουμε με ασφάλεια. Πού ταξιδεύουμε, εμείς οι ταξιδιώτες; Ο θειός Θανάσης; Ο παππούς μου από την άλλη πλευρά της οικογένειας που λεγόταν κι αυτός Θανάσης; Αθανάσιος, δηλαδή ο αθάνατος. Η γιαγιά μου που έχω το όνομά της, Ευσταθία που σημαίνει στθερή και ισορροπημένη.

Υπάρχει μόνο ένα μέρος και μόνο ένας προορισμός για όλα μας τα ταξίδια και αυτό είναι το σπίτι μας. Το σπίτι είναι ο προορισμός στον οποίο δεν επιστρέφεις ποτέ με τον ίδιο τρόπο. Αλλάζει πάντα. Σε γειώνει πάντα.

Καλή τύχη σε όλους τους καλλιτέχνες που εκθέτουν στην αναζήτησή τους να βρουν νέο κοινό, κριτικούς και αγοραστές για την δουλειά σας. Καλή τύχη και καλή πρόοδο σε όλους τους ταξιδιώτες. Είναι τιμή μου να εγκαινιάζω τους Προορισμούς.

*H Σταθία Ανατολίτη είναι διευθύντρια του Εθνικού Συνδέσμου Εικαστικών Τεχνών (National Association for the Visual Arts). Το κείμενο αυτό εκφωνήθηκε στα εγκαίνια της έκθεσης ‘Destination’ του Ελληνο-Αυστραλιανού Πολιτιστικού Συνδέσμου την Τρίτη 16 Οκτωβρίου. Η έκθεση λειτουργεί μέχρι τις 21 Oκτωβρίου στην αίθουσα τέχνης Steps (62 Lygon Street, Carlton).