Η καταπολέμηση των ζιζανίων, το πότισμα, η λίπανση, η υποστύλωση καθώς και η αντιμετώπιση ασθενειών και εχθρών της τομάτας αποτελούν τις κύριες καλλιεργητικές περιποιήσεις για αυξημένη και άριστης ποιότητας παραγωγή.

Αμέλησα να αναφέρω το κλάδεμα! Το κλάδεμα, όμως που πολλοί από μας δεν του δίνουμε την δέουσα προσοχή, συνδέεται άμεσα με την ποιότητα των καρπών. Δεν είναι μόνο η ποιότητα των καρπών που επιβάλει το επιμελές κλάδεμα. Η σωστή ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρπών, η διατήρηση του σχήματος των φυτών, η εξασφάλιση επαρκούς αερισμού των εσωτερικών τμημάτων του φυτού, η καλύτερη αξιοποίηση των παραγόμενων υδατανθράκων, καλύτερο χρώμα καρπών, καθώς και η αποτελεσματικότερη διαχείριση των πάσης φύσεως (μυκητολογικών και βακτηριακών) ασθενειών είναι ακόμη κάποιοι λόγοι που κάνουν το κλάδεμα απαραίτητη καλλιεργητική πρακτική.

Κλαδεύουμε όλες τις ποικιλίες τομάτας; Όχι.

Τα φυτά που αναπτύσσονται επί του εδάφους (ποικιλίες περιορισμένης ανάπτυξης) δεν τα κλαδεύουμε καθόλου. Στα φυτά τα οποία υποστυλώνονται (ποικιλίες απεριόριστης ή ημι-απεριόριστης ανάπτυξης) εφαρμόζεται κλάδεμα. Το κλάδεμα συνίσταται σε αφαίρεση των «γερασμένων» φύλλων (γερασμένα χαρακτηρίζονται τα φύλλα που είναι κάτω από την πρώτη ταξικαρπία -σημείο καρποφορίας-, όταν οι καρποί της αρχίσουν να ωριμάζουν, των προσβεβλημένων από ασθένειες φύλλων και των δευτερευόντων βλαστών («λαίμαργοι», βρίσκονται στη μασχάλη του σύνθετου φύλλου και αναπτύσσονται πλευρικά). Επίσης στο κλάδεμα ανήκει και το κορφολόγημα (αφαίρεση της κορυφής των βλαστών, πάνω από τον τέταρτο σταυρό). Με το κορφολόγημα επιδιώκουμε να προκαλέσουμε επιτάχυνση της ωρίμανσης των υπαρχόντων καρπών και την αύξηση του μεγέθους τους. Το κορφολόγημα είναι καλό να πραγματοποιείται 1,5 με 2 μήνες πριν το τέλος της συγκομιδής.

Ποια είναι όμως η αλληλουχία των ενεργειών του κλαδέματος;

  • Το κλάδεμα ξεκινά με την υποστύλωση του φυτού, δηλαδή όταν αυτό γίνει 35 με 45 εκατοστά.
  • Στο ύψος αυτό κρατήστε την ανώτερη ταξιανθία και αφαιρέστε όλες όσες βρίσκονται κάτω από αυτή.
  • Αφαιρέστε τα κίτρινα και ασθενή φύλλα κάτω από την ανώτερη ταξιανθία.
  • Πρέπει να αποφασίσετε αν θα αφήσετε έναν ή 3 με 4 βλαστούς το πολύ. Το μονοστέλεχο σύστημα (ένας βλαστός) συγκεντρώνει περισσότερα πλεονεκτήματα. Λιγότεροι αλλά μεγαλύτεροι καρποί και φυτά απαλλαγμένα από μυκητολογικές ασθένειες.
  • Εάν αποφασίσετε να δημιουργήσετε μονοστέλεχα φυτά, θα πρέπει να αφαιρείται του λαίμαργους βλαστούς όταν αυτοί γίνουν 5 με 10 εκατοστά. Μην αφήνετε να μεγαλώσουν αρκετά, διότι οι πληγές που δημιουργούνται από την αφαίρεσή τους είναι μεγάλες και καθιστούν το φυτό ευάλωτο σε μυκητολογικές και βακτηριακής φύσεως ασθένειες.
  • Εάν αποφασίσετε να δημιουργήστε φυτά με παραπάνω από ένα στέλεχος (κλαδί), τότε το δεύτερο στέλεχος θα είναι ο λαίμαργος βλαστός που βλαστάνει αμέσως πάνω από την πρώτη ταξιανθία (την ταξιανθία που κρατήσατε όταν το φυτό ήταν 35 με 45 εκατοστά).
  • Τρίτο στέλεχος, θα είναι ο δεύτερος λαίμαργος βλαστός πάνω από την πρώτη ταξιανθία.
  • Τόσο σε μονοστέλεχα συστήματα όσο και στα διστέλεχα και τριστέλεχα συστήματα διαμόρφωσης των φυτών θα πρέπει να αφαιρούνται οι λαίμαργοι βλαστοί που παράγονται από το φυτό συνήθως σε εβδομαδιαία βάση.
  • Όταν το φυτό φτάσει σε ύψος που καθιστά την διαχείρισή του δύσκολη (1.80 με 2.0 μέτρα) κορφολογήστε την κορυφή, ώστε να σταματήσει η καθ’ ύψος ανάπτυξή του.

Και μερικά μυστικά.

Η αφαίρεση ενός μικρού φύλλου (μικρότερου των 4 εκατοστών) κάθε δεύτερης ταξιανθίας συνδράμει στον καλύτερο αερισμό χωρίς να προκαλεί μείωση της παραγωγής.

Η αφαίρεση αρκετών φύλλων, ειδικά σε περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες προκαλεί ηλιοκαύματα τόσο στα στελέχη του φυτού όσο και στους καρπούς της τομάτας, καθώς και οψίμιση της παραγωγής.

Η αφαίρεση των «λαίμαργων» βλαστών πραγματοποιείται με πίεση μεταξύ του δείκτη και του αντίχειρα και κάμψη προς αριστερά ή δεξιά όταν αυτοί είναι τρυφεροί.

Αν αμελήσουμε το κλάδεμα και αυτοί μεγαλώσουν χρησιμοποιούμε κατάλληλα εργαλεία τα οποία φροντίζουμε να είναι καλά απολυμασμένα.

Αν τα φύλλα και τα αφαιρούμενα στελέχη είναι ασθενή, τότε συνίσταται η απομάκρυνση τους από τον λαχανόκηπό μας και η αποφυγή χρήσης τους για κομποστοποίηση.