Το ότι το μέλλον του ανθρώπου είναι ο άνθρωπος – εξαιρώ κάποιον αστεροειδή που αύριο μπορεί να μας αφανίσει – αποτελεί βαθιά μου πεποίθηση. Όμως αμφιβάλλω αν ο άνθρωπος είναι τόσο έξυπνο ζώο, ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει το μέλλον του. Μάλλον δεν είναι.
Το βιοεργογραφικό του δείχνει ότι πρόκειται για ζώο φιλοπόλεμο, φιλάπληστο, αυτοκαταστροφικό. Τούτος ο πλανήτης, μαζί με το φυσικοχημικό φαινόμενο που ονομάζουμε «ζωή» πάνω στη φλούδα του, θα είχε καλύτερη τύχη, εάν η αλυσίδα της εξέλιξης των έμβιων ειδών δεν κατέληγε στον όρθιο άνθρωπο (homo erectus). Μεγάλη ατυχία η εμφάνιση του ανθρώπου.
Γιατί τα λέω όλ’ αυτά; Διότι νιώθω βαθύτατα απογοητευμένος από τη συμπεριφορά μας. Ο ανθρωπογενής όλεθρος καλπάζει κατά πάνω μας, κι εμείς περί άλλων τυρβάζουμε. Βλέπουμε τη λογική να υποτάσσεται στην απληστία μας κι εμείς βαφτίζουμε τον ταχυπλουτισμό «εξυπνάδα».
Βέβαια, έχουμε και τις καλές, δημιουργικές μας στιγμές. Αλλά πρόκειται για στιγμιαίες αναλαμπές στην απεραντοσύνη του σκότους που γεννά τα πιο χαμηλά ένστικτα: γαστριδουλεία, φιλοπλουτία, φιλασωτία. Δύο λόγοι που με κάνουν ν’ ανησυχώ:
Α. ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ
Η εκλογή του μεγιστάνα, αλλά πολιτικά ατάλαντου, Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Τις προάλλες ανακοίνωσε τη μονομερή αποχώρηση της χώρας του από τη διμερή συμφωνία για τα πυρηνικά όπλα, που είχαν υπογράψει το 1987 ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Ronald Reagan και ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Mikhail Gorbachev.
Η εν λόγω συμφωνία απαγόρευε την παραγωγή πυρηνικών όπλων και πυραύλων, ικανών να πλήξουν στόχους απόστασης από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα. Το επιχείρημα του Αμερικανού προέδρου είναι ότι «η Ρωσία δεν τήρησε τη συμφωνία», κάτι που η άλλη πλευρά αρνείται. Συνεπώς, προχωρούμε σε νέο γύρο ψυχρού πολέμου, που μ’ ένα ατύχημα ή μ’ έναν παρανοϊκό ηγέτη θα μπορούσε να μετατραπεί σε πραγματικό θερμοπυρηνικό πόλεμο χωρίς νικητή.
Β. ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Σήμερα κάποιοι πολιτικοί αρνούνται την πραγματικότητα, σχετικά με την κλιματική αλλαγή που έχουν επιφέρει διάφοροι ανθρωπογενείς περιβαλλοντικοί παράγοντες. Νομίζουν πως τέτοια αλλαγή δεν υπάρχει ή, και αν υπάρχει, ο άνθρωπος δεν έχει τίποτε να κάνει με αυτή. Αλλά η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη μας είναι αναντίλεκτο γεγονός, και μάλιστα τείνει να γίνει φαινόμενο αυτοσυντηρούμενο.
Οι παράγοντες που προκαλούν το φαινόμενο είναι πολλοί. Εδώ θ’ αναφέρουμε μόνο δύο: α) Το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική και Ανταρκτική ελαττώνει την αντανάκλαση της ηλιακής θερμικής ενέργειας στο διάστημα, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη, και β) Η ακώλυτη αποψίλωση του Αμαζονίου (του μεγαλύτερου τροπικού δάσους στη Γη), αλλά και άλλων τροπικών δασών, έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της δυνατότητας απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα και την απομάκρυνσή του από την ατμόσφαιρα.
Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων (αλλά και άλλων) αυξάνει το λεγόμενο «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Πρόκειται δηλαδή για τη διαδικασία, κατά την οποία η ατμόσφαιρα της Γης συγκρατεί την παγκόσμια θερμότητα (global warming), όπως ακριβώς ένα θερμοκήπιο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη.
ΚΑΤ’ ΕΥΦΗΜΙΣΜΟ «ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ»
Η διεθνής συμφωνία του 1997 (γνωστή ως «Πρωτόκολλο του Kyoto») για τον περιορισμό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, πήγε κατά διαβόλου! Ακολούθησε η πρόσφατη «Συμφωνία του Παρισιού», την οποία υπέγραψαν 195 χώρες και κάποιες άλλες δήλωσαν συμμετοχή. Οι υπογραφές έπεσαν μόλις τον περασμένο μήνα. Στόχος της «Συμφωνίας» είναι ο περιορισμός εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, σε βαθμό που η παγκόσμια θερμότητα να μην υπερβεί τους δύο βαθμούς της κλίμακας Κελσίου, πάνω από το επίπεδο της προ-βιομηχανικής περιόδου.
Όμως πάλι έρχεται ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump και μονομερώς αποχωρεί από τη «Συμφωνία του Παρισιού», αρνούμενος την κλιματική αλλαγή. Ιδού τι λέει ο άνθρωπος: «Χιονίζει κι έχει παγώσει η Νέα Υόρκη. Τι στο διάβολο απέγινε η παγκόσμια θερμότητα;».
Εδώ προφανώς ο μεγιστάνας ένοικος του Λευκού Οίκου μπερδεύει τον καιρό με το κλίμα. Αλλά προχωρεί πιο πέρα, λέγοντας πως η κλιματική αλλαγή είναι μια θεωρία που την επινόησαν οι Κινέζοι για να υποσκελίσουν την αμερικανική οικονομία!
Φαίνεται λοιπόν πως και η «Συμφωνία του Παρισιού» πάει κατά διαβόλου, ακολουθώντας την προηγούμενη. Πρόκειται για δεύτερη verba non acta ψευδο-συμφωνία που εξύφαναν οι πολιτικοί ηγέτες των μεγάλων βιομηχανικών χωρών.
Αλλά για ποιους «ηγέτες» μιλάμε; Δεν υπάρχουν πραγματικοί ηγέτες στην πολιτική: υπάρχουν διάκονοι των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, και είναι τα οικονομικά συμφέροντα που καθορίζουν τους όρους του πολιτικού παιχνιδιού. Ο πραγματικός εν κρυπτώ ηγέτης είναι ο ανώνυμος διεθνής τοκογλύφος – κανένας άλλος! Αυτός σέρνει τον πολιτικό από το αφτί.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η ιστορία του ανθρώπου είναι ιστορία πολέμων. Η παγκόσμια ειρήνη (pax in terra) είναι ο ενδιάμεσος χρόνος προετοιμασίας για τον επόμενο πόλεμο. Εάν το μέλλον του ανθρώπου είναι ο άνθρωπος (αυτό το άπληστο, εγωπαθές, φιλάσωτο και φιλοπόλεμο ζώο), τότε, χωρίς τη ριζική αλλαγή της νοοτροπίας του και την καταστολή των αρχέγονων ενστίκτων του, μέλλον δεν υπάρχει. Ένας θερμοπυρηνικός πόλεμος ή μια κλιματική ολική καταστροφή βρίσκεται ante portas (προ των πυλών).
Αλλά πώς θα μπορούσε η αρχέγονη έμφυτη απληστία μας να υπακούσει στα κελεύσματα της κοινής λογικής; Αυτή είναι η μεγάλη μου απορία.
