Πέθανε πρόσφατα η Merle Jackomos, σύζυγος του αείμνηστου Alick Jackomos, που εξακολουθεί να κατέχει μοναδική θέση στην κοινωνία των Αβοριγίνων της Βικτώριας. Για περισσότερα από πενήντα χρόνια ασχολήθηκε με θέματα ιθαγενών και έχει την τιμή να είναι ο μόνος μη Αβοριγίνας ισόβιο μέλος του των Αβοριγίνων Γερόντων (aboriginal elders). Οι δεσμοί του Alick με τις κοινότητες των αυτοχθόνων ήταν θεμελιωμένοι στην αμοιβαία αγάπη και σεβασμό για ισότητα.
Ο ομογενής παντρεύτηκε την ιθαγενή Μερλ (Merle) Μόργκαν και απέκτησαν τρία παιδιά. Σε περισσότερα από πενήντα χρόνια της συμμετοχής σε θέματα Αβοριγίνων, ο Alick έγινε μάρτυρας και συμμετείχε σε σημαντικές αλλαγές.

Το εξώφυλλο του βιβλίου με την ιστορία του Alick Jackomos

Η Merle Jackomos
Ο Alick πέθανε τον Μάρτιο του 1999, σε ηλικία 74 χρόνων αλλά μέχρι σήμερα θεωρείται «θρύλος» για τους Αβορίγινες της Αυστραλίας.
Ο θάνατος της συζύγου του Merle, μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής αλλά άφησαν σημαντικές παρακαταθήκες για να συνεχιστούν οι καλές σχέσεις των Αβοριγίνων με Έλληνες της Αυστραλίας.
Τον Andrew Jackomos, ένα από τα παιδιά τους, τον παρουσίασε πρόσφατα η αθηναϊκή εφημερίδα “Καθημερινή” και μεταξύ άλλων έγραψε:
“Γελάει σαν Αβορίγινας, αλλά μαγειρεύει σαν Έλληνας. Αγωνίζεται για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των νεαρών Αβορίγινων της φυλής Koori και περπατά με δέος στο Καστελλόριζο, πατρίδα του παππού του από την πλευρά του πατέρα του. “Η καρδιά μου μοιράζεται ανάμεσα στις γενέτειρες των προγόνων μου”, λέει ο Andrew Jackomos, “είμαι εξίσου περήφανος και για τις δύο μου καταγωγές”. Γιος της Μερλ από τις φυλές Yorta Yorta/Gunditjmara και του Έλληνα Alick, που έφερε το όνομα του δικού του παππού Αλέξιου, ο 65χρονος, ως απόγονος ενός ευτυχισμένου μεικτού γάμου, αποτελεί αναμφισβήτητα ζωντανό παράδειγμα της υγιούς πολυπολιτισμικής συνύπαρξης. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, μίλησε για όσα ενώνουν τις δύο κοινότητες στην Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης.

Ο Andrew Jackomos στην Ελλάδα

«Περπάτησα εκεί όπου περπατούσαν οι πρόγονοί μου, κολύμπησα εκεί όπου βουτούσαν», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο ομιλητής δίνοντας την πρωτόγνωρη εμπειρία του από τα δύο πρόσφατα ταξίδια του στην Αθήνα και το Καστελλόριζο. «Τρώγοντας σε τοπικές ταβέρνες, διέκρινα γεύσεις από τη μαγειρική της Ελληνίδας γιαγιάς μου Ασημίνας».
Σύμφωνα με τον ίδιο, Έλληνες και Αβορίγινες ήρθαν εξίσου αντιμέτωποι με κατακτητές. Το κοινό πεπρωμένο ως «ανεπιθύμητων» τους έφερε κοντά στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού, αλλά εν συνεχεία ήταν η δύναμη του έρωτα που οδήγησε (και οδηγεί) σε πολλούς μεικτούς γάμους.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ
O Andrew Jackomos, πατέρας και παππούς πλέον, έχει από το 2013 διοριστεί ανεξάρτητος επίτροπος σε εθνικό επίπεδο για να υποστηρίξει ειδικά τα παιδιά των Αβορίγινων και των νησιών Torres Strait. Στα μόλις τέσσερα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει, ο Andrew Jackomos έχει συντάξει δύο εκθέσεις-γροθιές στο στομάχι για όσους τις διαβάσουν αυτούσιες:
Φέρουν τους τίτλους «Πάντα ήταν και πάντα θα είναι παιδιά των Koori» και «Για το καλύτερο συμφέρον του παιδιού» (2016).
Σε αυτές καταγράφει με λεπτομέρεια και γλαφυρότητα τις συνθήκες ζωής της νέας γενιάς των ιθαγενών της Αυστραλίας. Σχολική διαρροή, χρήση ναρκωτικών, ενδοοικογενειακή βία. Ιδιαίτερα η πραγματικότητα της επιτόπιας έρευνάς του στα τέσσερα σωφρονιστικά κέντρα νεαρών ιθαγενών στην Αυστραλία, μας παραπέμπει σε παλαιότερες δεκαετίες.

Ο Alick Jackomos όταν ήταν (και) πυγμάχος, το 1948

«Ως μέσο τιμωρίας τους στερούν τις φωτογραφίες της οικογένειάς τους, που κρατούν σαν φυλακτό στο κελί, αλλά και το χαρτί τουαλέτας και το σαπούνι» περιγράφει ο Jackomos, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη. Η πολυήμερη απομόνωση αλλά και άλλες μορφές σωματικών τιμωριών, βρίσκονται εξίσου στην ημερήσια διάταξη. Σύμφωνα με τον ίδιο, η παραβατική συμπεριφορά ειδικά των νεαρών αγοριών οφείλεται εν πολλοίς σε διαγενεακό τραύμα, αποτέλεσμα των σκληρών πολιτικών που εφαρμόστηκαν την εποχή της αποικιοκρατίας στους αυτόχθονες της Αυστραλίας. «Με παρόμοιες μεθόδους το τραύμα αντί να επουλώνεται, γίνεται πιο βαθύ» δηλώνει με έμφαση. Ο μόνος τρόπος, κατά τον Jackomos, να καταπολεμηθούν οι παραπάνω παθογένειες είναι να μείνουν τα παιδιά κοντά στο σχολείο, στην κουλτούρα τους και στην οικογένειά τους. Όσοι γνωρίζουν την οικογενειακή ιστορία του Άντριου δεν εκπλήσσονται με το έργο του, καθώς αυτό έρχεται ως φυσική συνέχεια της ακτιβιστικής δράσης του πατέρα του, του Έλληνα Alick, που θεωρήθηκε από τους Αβορίγινες ένας δικός τους ήρωας χάρη στους πολυετείς αγώνες που έδωσε –συχνά από κοινού με τη σύζυγό του– για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους.

Η οικογένεια Τζάκομου (Jackomos) μετανάστευσε από το Καστελλόριζο στην Αυστραλία, αρχικά στο Περθ και μετά στη Μελβούρνη, στις αρχές του 20ού αιώνα. Όπως πολλοί Έλληνες μετανάστες, δραστηριοποιήθηκε στην εστίαση, διατηρώντας εστιατόριο fish ‘n’ chips. O Alick γεννήθηκε το 1924 και, μεγαλώνοντας στη συνοικία Fitzroy, είχε σχέσεις με την κοινότητα των Αβορίγινων. Αργότερα, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τη Merle – έναν χρόνο αργότερα γεννήθηκε ο Andrew και εν συνεχεία άλλα δύο παιδιά.
O 65χρονος Andrew θυμάται ακόμα τον εαυτό του να βοηθάει τον πατέρα του μαζεύοντας υπογραφές για το επικείμενο δημοψήφισμα το 1967, που σηματοδότησε την ιστορία της Αυστραλίας, αφού μέσω αυτού αναγνωρίστηκαν οι Αβορίγινες ως ισότιμοι κάτοικοι της χώρας και αποσύρθηκαν οι ρατσιστικοί νόμοι, όπως αυτός που τους εξαιρούσε από τις απογραφές πληθυσμού…
Ο Alick Jackomos, που έφυγε από τη ζωή το 1999, έμεινε στην Ιστορία, γιατί αν και μη Αβορίγινας, έγινε πλήρως αποδεκτός από την κοινότητά τους, την οποία, από την πλευρά του, υποστήριξε σε όλα τα επίπεδα. Εντυπωσιακό δε παράλληλα με τον ακτιβισμό και παρ’ ότι είχε εγκαταλείψει το σχολείο στα δώδεκα χρόνια του, ήταν ότι εργάστηκε και ως λαογράφος, καταγράφοντας με πάθος οικογενειακές ιστορίες Αβορίγινων. Το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Alick Jackomos: A man of all tribes» αποτελεί «ευαγγέλιο» για όσους θέλουν να εντρυφήσουν στη σύγχρονη ιστορία των ιθαγενών.

ΟΙ ΜΕΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ

Οι σχέσεις των πρώτων μεταναστών Ελλήνων με τους ιθαγενείς της μακρινής ηπείρου έχουν καταγραφεί ως εξαιρετικά αρμονικές, καθώς και οι δύο κοινότητες ένιωθαν εξίσου απομονωμένες από την εφαρμογή των πολιτικών της «λευκής Αυστραλίας». Μάλιστα, όταν ο Andrew Jackomos ερωτάται αν είναι ο μοναδικός Ελληνοαβορίγινας, εκείνος απαντά με σιγουριά ότι τη δεκαετία του ’30 και του ’40 υπήρξαν και άλλοι Έλληνες άνδρες που παντρεύτηκαν γυναίκες ιθαγενείς. «Έχω, άλλωστε, εντοπίσει κάποιον που φέρει το ίδιο ονοματεπώνυμο με εμένα», αναφέρει χαρακτηριστικά, «δεν τον έχω γνωρίσει, δεν ξέρω αν έχει ρίζες από το Καστελλόριζο».
Όπως, πάντως, μετέφερε ο ελληνικής καταγωγής επίτροπος, οι απόγονοι αυτών των γάμων επιζητούν μια επανασύνδεση με τις ελληνικές τους ρίζες, ένα αίτημα που φαίνεται να βρίσκει ευήκοα ώτα – τουλάχιστον όσον αφορά τη γλωσσομάθεια. «Δυστυχώς, και εγώ δεν έχω ευχέρεια ούτε στα ελληνικά ούτε στη γλώσσα των ιθαγενών, όμως ποτέ δεν είναι αργά» καταλήγει. «Έμαθα πρόσφατα από τον αντιπρόεδρο Θόδωρο Μάρκο για τα μαθήματα Ελληνικών που διοργανώνει η κοινότητα».