Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, σε μελέτη του για την ατμοσφαιρική ρύπανση, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η ατμόσφαιρα του Πλανήτη μας περιέχει ρύπους σε τέτοιο βαθμό συγκέντρωσης, που είναι επιβλαβείς για τους ανθρώπους, αλλά και γενικότερα για το φυσικό τους περιβάλλον.
Για τους ανθρώπους και για τα άλλα έμβια όντα, αλλά και για το φυσικό περιβάλλον, η μακροχρόνια έκθεσή τους σε αυτούς τους ρύπους προκαλεί επιπτώσεις κυμαινόμενης βαρύτητας για την υγεία, αλλά και για την εν γένει βιωσιμότητά τους.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κάθε μέρα περίπου 1,8 δισεκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο ηλικίας κάτω των 15 ετών, δηλαδή το 93% των παιδιών, εισπνέουν ρύπους και αιωρούμενα σωματίδια που επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία τους, ενώ 600.000 παιδιά οδηγούνται στο θάνατο λόγω οξέων λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.
Υπάρχουν διάφορες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως οι ηφαιστειογενείς εκρήξεις, αλλά και ανθρωπογενείς από τη χρήση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για τις μεταφορές, για την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, κλπ.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) είναι το κέντρο δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο ΕΟΠ υποστηρίζει την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε. που συνδέεται με τις εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα και την ποιότητα του αέρα, κάνει την αξιολόγηση της πολιτικής της για την ατμοσφαιρική ρύπανση, και εκπονεί μακροπρόθεσμα προγράμματα για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην Ευρώπη.
Η δραστηριότητα του ΕΟΠ εστιάζεται στις ακόλουθες δραστηριότητες:
*Δημοσιοποίηση δεδομένων για την ατμοσφαιρική ρύπανση.
*Τεκμηρίωση και αξιολόγηση των τάσεων στην ατμοσφαιρική ρύπανση και των σχετικών πολιτικών και μέτρων στην Ευρώπη.
Οι πηγές ρύπανσης υπάγονται σε δύο κατηγορίες, και αυτές είναι:
(α) Ανθρωπογενείς, δηλαδή εκείνες που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η χρήση των αυτοκινήτων, η θέρμανση, η βιομηχανία, τα φυτοφάρμακα, κλπ.
(β) Οι φυσικές, δηλαδή εκείνες που οφείλονται στη φυσική δραστηριότητα – ηφαίστεια, ηλεκτρικές εκκενώσεις, κλπ.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι πρόβλημα μόνο για την Ευρώπη, αλλά γενικότερα για το βόρειο ημισφαίριο, καθότι σε αυτό βρίσκονται οι μεγαλύτερες, οικονομικά αναπτυγμένες, χώρες του κόσμου.
Όμως η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες, καθότι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από τις χώρες αυτές μεταφέρονται και σε άλλες περιοχές του Πλανήτη μας.
Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτούς τους ρύπους ενδέχεται να προκαλέσει επιπτώσεις κυμαινόμενης βαρύτητας για την υγεία, από προσβολή του αναπνευστικού συστήματος έως και πρόωρο θάνατο.
Η ΑΝΘΡΩΠΌΤΗΤΑ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΣΕ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διακεκριμένων περιβαλλοντολόγων, η ατμοσφαιρική ρύπανση σε παγκόσμια κλίμακα προκαλεί περίπου 8 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους κατ’ έτος.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε πως αυτό σημαίνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί περισσότερους θανάτους ετησίως από ότι το τσιγάρο, το οποίο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προκάλεσε 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους το 2015. Επίσης έχει υπολογίσει ότι ίσως μέχρι και 30% των ασθενειών με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο σχετίζονται με τη ρύπανση του αέρα, η οποία και μπορεί να ευθύνεται για μέχρι και 5% των θανάτων.
«Το κάπνισμα μπορεί να αποφευχθεί, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση όχι», δήλωσε ο Καθηγητής Τόμας Μούντσελ, επικεφαλής σχετικής μελέτης από το Τμήμα Καρδιολογίας του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου στο Μάιντς της Γερμανίας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για 120 πρόωρους θανάτους ετησίως ανά 100.000 κατοίκους. Στην Ευρώπη γενικά, καθώς και στην Ε.Ε. των 28 κρατών, ο αριθμός ήταν ακόμη υψηλότερος, με 133 και 129 επιπλέον θανάτους ετησίως ανά 100.000 άτομα, αντίστοιχα. Στην Ελλάδα ο αριθμός ήταν υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με 178 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους.
Πάνω από το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού εισπνέει τοξικό αέρα, και οι έρευνες που συνεχίζουν να γίνονται φανερώνουν τις όλο και πιο σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των παιδιών.
Η ρύπανση του αέρα, όπως έχουν δείξει πρόσφατες έρευνες, προκαλεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία μέσω αυξημένου οξειδωτικού στρες σε αυτά, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη, εγκεφαλικό, έμφραγμα και καρδιακή ανεπάρκεια.
Ο Γιος Λέλιβελντ, Καθηγητής του Γερμανικού Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ, ανέφερε ότι «ο μεγάλος αριθμός επιπλέον θανάτων στην Ευρώπη που οφείλονται στη ρύπανση εξηγείται από το συνδυασμό της κακής ποιότητας του αέρα με τη μεγάλη πυκνότητα του πληθυσμού, που έχει ως συνέπεια η έκθεση των Ευρωπαίων στην ατμοσφαιρική ρύπανση να είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο».
Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να φτάσει σε επίπεδα που μπορεί να δημιουργήσουν ανεπιθύμητες συνθήκες διαβίωσης. Σε αυτήν την περίπτωση έχει επικρατήσει να λέγεται ότι έχουμε “Νέφος”».
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Μπόιντ, ειδικό εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, η ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρείται εδώ και καιρό ένα υγειονομικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα, όμως τώρα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση υγείας η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η ατμοσφαιρική ρύπανση παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή, στην υγεία, τα δικαιώματα των παιδιών και το δικαίωμα να ζει κανείς σε ένα υγιές και βιώσιμο περιβάλλον», δήλωσε Ντέιβιντ Μπόιντ. Σε έκθεσή του που παρουσίασε πρόσφατα στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Γενεύη, ο Ντέιβιντ Μπόιντ υπέδειξε μια σειρά μέτρων που μπορούν να λάβουν οι κυβερνήσεις για να περιορίσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Σε αυτά περιλαμβάνεται ο έλεγχος της ατμοσφαιρικής ποιότητας, ο εντοπισμός των βασικών αιτιών της ρύπανσης του αέρα, και η εφαρμογή νομοθεσίας και κανόνων για τον περιορισμό της.
Τα τελευταία 15 χρόνια γιατροί και επιστήμονες έχουν σημειώσει μεγάλες προόδους στην ανακάλυψη των βλαβερών επιπτώσεων που έχει η ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία, καθώς συνδέεται με πολλές ασθένειες από καρδιαγγειακά προβλήματα και καρκίνο στον πνεύμονα, καθώς και νευρολογικές διαταραχές.
Επειδή κάθε χώρα έχει διαφορετική πηγή μόλυνσης, οι λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να διαφέρουν από μέρος σε μέρος, όμως «γνωρίζουμε ποιες είναι αυτές οι λύσεις», υπογράμμισε ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ.
Τα αιωρούμενα σωματίδια, το διοξείδιο του αζώτου και το όζον, αναγνωρίζονται πλέον κατά κανόνα ως οι τρεις σημαντικότεροι ρύποι από την άποψη των επιπτώσεων για την υγεία. Η μακροχρόνια και οξεία έκθεση σε αυτούς τους ρύπους ενδέχεται να προκαλέσει επιπτώσεις κυμαινόμενης βαρύτητας για την υγεία. Οι επιπτώσεις αυτές είναι πολλές και σοβαρές. Το κυριότερο σύστημα που προσβάλλεται στον ανθρώπινο οργανισμό είναι το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό. Περισσότερο ευάλωτα είναι τα υπερήλικα άτομα, και μάλιστα εκείνα που πάσχουν από πνευμονικά και καρδιακά νοσήματα.
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης επειδή αναπνέουν πιο γρήγορα από τους ενήλικους, και άρα απορροφούν περισσότερους ρύπους.
Οι επιστήμονες αποφαίνονται πως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, και ότι δεν πρόκειται να φύγει από μόνη της. Η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, όπως είναι η αιολική και η ηλιακή, θα πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα των χωρών του κόσμου για τα επόμενα χρόνια. Η καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής, και η προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, θα πρέπει να αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προτεραιότητες της ανθρωπότητας.
O Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) που θεσμοθετεί τις αφιερωματικές ημέρες, έπραξε το ίδιο όταν το ημερολόγιο έγραφε 5 Ιουνίου 1972 και για το μεγάλο κοινό σπίτι μας, τον πλανήτη Γη. Ήταν η αρχή της πρώτης στην παγκόσμια ιστορία διεθνούς διάσκεψης για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, η οποία κράτησε δέκα μέρες στη Στοκχόλμη, και θεωρείται ορόσημο για την επιστήμη της Οικολογίας.
Κάθε χρόνο εδώ και 47 χρόνια επιλέγεται μια χώρα, η οποία επιλέγει το θέμα προς μελέτη και διάδοση – αφύπνιση. Φέτος είναι η Κίνα, η οποία επέλεξε το θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ πέρυσι το θέμα ήταν η καταστροφική μόλυνση από τις πλαστικές ύλες.
