Την περασμένη Πέμπτη, 6 Ιουνίου 2019, πάνω από εκατό χιλιάδες μαθητές και οι μαθήτριες της Έκτης Γυμνασίου ή Τρίτης Λυκείου, σε όλη την Ελλάδα, εξετάστηκαν στο μάθημα της Ελληνικής Γλώσσας και Έκθεσης. Για μία κάποια σύγκριση με το δικό μας εδώ στη Βικτώρια VCE (Victorian Certificate of Education), και το Διαγώνισμα στην Ελληνική Γλώσσα, θα ήθελα να δώσω μία σύντομη εικόνα του διαγωνίσματος στην Ελλάδα. Η μορφή του διαγωνίσματος είναι σχεδόν ίδια, αλλά για το περιεχόμενο θα έλεγα ότι το δικό μας εδώ είναι ελαφρώς πιο εύκολο μια και η γλώσσα εξετάζεται ως ξένη γλώσσα, όπως εξετάζονται τα Αγγλικά στην Ελλάδα.
ΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
Στο ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ δόθηκε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Norberto Bobbio «Το μέλλον της Δημοκρατίας». Οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν αρκετές ερωτήσεις Γραμματικής, Συντακτικού, Σωστό/Λάθος και ύφους του κειμένου. Φρονώ ότι οι καλοί δικοί μας μαθητές εδώ στη Μελβούρνη θα μπορούσαν κάλλιστα να τις απαντήσουν όλες και σωστά.
Στο ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ήταν η Έκθεση με αρκετές οδηγίες και ποιες απόψεις να συμπεριλάβουν στο γραπτό τους ως απάντηση στο θέμα που τους δόθηκε. Ιδού το απόσπασμα -και πέστε πώς εσείς διαγωνίζεστε- και έχετε για όλο το Διαγώνισμα χρόνο τριών ωρών.
Α’ ΜΕΡΟΣ: ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:
«Το μέλλον της Δημοκρατίας»
Χρειάζεται μια απάντηση στο βασικό ερώτημα που άκουσα να επαναλαμβάνεται συχνά, κυρίως από τους νέους, οι οποίοι τόσο εύκολα αυταπατώνται και εξίσου εύκολα απογοητεύονται: Αφού η δημοκρατία είναι κατά κύριο λόγο ένα σύνολο διαδικαστικών κανόνων, πώς μπορούμε να έχουμε την απαίτηση να βασιζόμαστε στους «ενεργούς πολίτες»; Για να έχουμε ενεργούς πολίτες, δεν χρειάζονται άραγε και ιδανικά; Και βέβαια χρειάζονται τα ιδανικά. Πώς όμως να μην πάρουμε υπόψη μας τις μεγάλες ιδεολογικές συγκρούσεις που δημιούργησαν αυτούς τους κανόνες; Θέλετε να δοκιμάσουμε να τις απαριθμήσουμε;
Πρώτο μεταξύ όλων συναντάμε μέσα από αιώνες αμείλικτων θρησκευτικών πολέμων το ιδανικό της ανοχής. Αν σήμερα απειλείται η ειρήνη στον κόσμο, η απειλή προέρχεται για άλλη μια φορά από τον φανατισμό, δηλαδή από την τυφλή πίστη στη δική μας αλήθεια και ότι αυτή μπορεί να επιβληθεί με τη βία. Δεν χρειάζονται παραδείγματα· τα έχουμε καθημερινά μπροστά στα μάτια μας.
Έπειτα έρχεται το ιδανικό της μη βίας. Ποτέ μου δεν ξεχνώ τη διδαχή του Καρλ Πόπερ*, σύμφωνα με την οποία αυτό που ουσιαστικά διακρίνει μια δημοκρατική εξουσία από μια μη δημοκρατική είναι ότι μονάχα στην πρώτη οι πολίτες μπορούν να ξεφορτωθούν τους κυβερνώντες χωρίς αιματοχυσίες. Οι τυπικοί κανόνες της Δημοκρατίας, που τόσο συχνά γίνονται αντικείμενο χλευασμού, εισήγαγαν για πρώτη φορά στην ιστορία τρόπους συμβίωσης που είχαν στόχο την επίλυση των κοινωνικών συγκρούσεων χωρίς τη χρήση βίας. Μόνον εκεί όπου οι κανόνες αυτοί γίνονται σεβαστοί, ο αντίπαλος δεν θεωρείται πλέον εχθρός που πρέπει να εξοντωθεί αλλά αυτός που μας αντιπολιτεύεται και αύριο μπορεί να πάρει τη θέση μας.
Τρίτο, το ιδανικό της σταδιακής ανανέωσης της κοινωνίας μέσα από την ελεύθερη αντιπαράθεση των ιδεών και την αλλαγή της νοοτροπίας και του τρόπου ζωής. Μόνο η Δημοκρατία επιτρέπει τη διαμόρφωση και την εξάπλωση των ειρηνικών επαναστάσεων, όπως συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες με την αλλαγή στις σχέσεις των δύο φύλων, που ίσως να είναι η μεγαλύτερη επανάσταση της εποχής μας.
Τέλος, το ιδανικό της αδελφότητας (η fraternité της Γαλλικής Επανάστασης). Η ιστορία του ανθρώπου είναι σε μεγάλο βαθμό ιστορία αδελφοκτόνων συγκρούσεων . Στο έργο του “Φιλοσοφία της Ιστορίας” ο Χέγκελ** χαρακτήρισε την Ιστορία ως «απέραντο σφαγείο». Μπορούμε να τον διαψεύσουμε; Σε καμία χώρα του κόσμου δεν υπάρχει περίπτωση να διαρκεί επί μακρόν η δημοκρατία δίχως να γίνει ήθος και συμπεριφορά.
*Καρλ Πόπερ: Φιλόσοφος του 20ού αι.
** Γ. Β. Φ. Χέγκελ: Φιλόσοφος του 19ου αι.
Σημείωση: Οι ερωτήσεις Γραμματικής, Συντακτικού κ.λπ. ήταν για αυτό το Α’ Μέρος.
Β’ ΜΕΡΟΣ: ΕΚΘΕΣΗ
Το Θέμα της Έκθεσης
«Για να διατηρούν τις βασικές τους αρχές, οι σύγχρονες Δημοκρατίες βασίζονται στη δράση των ενεργών πολιτών».
Οι μαθητές κλήθηκαν να γράψουν ένα Άρθρο το οποίο θα δημοσιευτεί στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου τους και να αφορά τη Δημοκρατία και τη συμμετοχή των πολιτών.
Συγκεκριμένα το θέμα έλεγε: «Γράψτε ένα άρθρο 500 με 600 λέξεις και παρουσιάστε τεκμηριωμένα τις θέσεις σας για το θέμα, εστιάζοντας:
Α: στις ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη Δημοκρατία στην καθημερινότητά του, και
Β: στις δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος».
*Σημείωση: Το άρθρο θα έπρεπε να έχει έναν κατάλληλο τίτλο, όπως «Ο ενεργός πολίτης: πυλώνας της δημοκρατίας», να έχει ένα σύντομο Πρόλογο και απαντήσεις στα Ζητούμενα Α και Β.
Ποια θα είναι η δική σας απάντηση; Αναμένουμε την ανταπόκρισή σας!
