Σήμερα, 45 χρόνια από την βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο, αποτίουμε φόρο τιμής στους νεκρούς και στους αγνοούμενους καθώς και στους ζώντες αγωνιστές Ελλαδίτες και Κύπριους που πάλεψαν για την ανεξαρτησία, την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και τη συνταγματική νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το Κυπριακό παραμένει διεθνές ζήτημα εισβολής και κατοχής εδάφους ενός κράτους από ένα άλλο κράτος. Θεμελιώδες στοιχείο μιας βιώσιμης λύσης του κυπριακού είναι η αποκατάσταση της πλήρους κυριαρχίας, ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας του κυπριακού κράτους, όπως προβλέπουν οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Προς τούτο, είναι απαραίτητο να αποσυρθούν πλήρως τα κατοχικά στρατεύματα από την Κύπρο και να καταργηθούν οι αναχρονιστικές Συνθήκες Συμμαχίας και Εγγύησης του 1960, που χρησιμοποιήθηκαν από την Τουρκία ως πρόσχημα για την παράνομη εισβολή της στην Κύπρο.
Η Ελλάδα έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για το νέο σύστημα ασφαλείας της επανενωμένης Κύπρου που αφορούν το ζήτημα της απομάκρυνσης των κατοχικών στρατευμάτων και της κατάργησης των Συνθηκών Εγγύησης και Συμμαχίας, περιλαμβανομένης και της πρότασης για ένα τριμερές Σύμφωνο Φιλίας μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, το οποίο δεν έχει καμία αμυντική ή στρατιωτική διάσταση.
Όσον αφορά τις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, οι δύο κοινότητες θα πρέπει να αποφασίσουν ελεύθερα και χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις και επηρεασμούς το κοινό τους μέλλον και τη διαμόρφωση του κράτους στο οποίο επιθυμούν να συμβιώσουν ειρηνικά. Καμία τρίτη χώρα δεν πρέπει να εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις για τις εσωτερικές πτυχές του κυπριακού που αποτελούν υπόθεση των δύο κοινοτήτων.
Στο πνεύμα αυτό, η Ελλάδα προσήλθε στη Διεθνή Διάσκεψη για το Κυπριακό στην Ελβετία, αποφασισμένη να συμβάλλει με όλους τους δυνατούς τρόπους στη λύση του Κυπριακού. Δυστυχώς λόγω της εμμονής της Τουρκίας στο ανύπαρκτο «δικαίωμα» της να επεμβαίνει σε όλη την Κύπρο, όποτε η ίδια το κρίνει σκόπιμο και τη μη απόσυρση των κατοχικών στρατευμάτων, δεν επιτεύχθηκε συμφωνία.
Στη Διάσκεψη στο Κρανς Μοντάνα, o Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ. Guterres προέβη σε εποικοδομητικές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων ασφάλειας και εγγυήσεων, στα οποία έχει λόγο και η Ελλάδα, που έγιναν καταρχήν δεκτές από όλα τα παριστάμενα μέρη, πλην Τουρκίας και τ/κ πλευράς, που εξακολουθούν, μέχρι και σήμερα, να επιμένουν στη διατήρηση του εγγυητικού ρόλου της Τουρκίας και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.
Το θετικό στοιχείο, πάντως, είναι ότι έχει διαμορφωθεί μια γενική διεθνής τάση, που αντανακλάται στο πλαίσιο του ΓΓ ΗΕ, για αλλαγή του συστήματος ασφαλείας της Κύπρου, με κατάργηση του αναχρονιστικού καθεστώτος εγγυήσεων και πλήρη αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων. Η διεθνής κοινότητα, και βεβαίως οι βασικοί διεθνείς παράγοντες, έχουν πλέον συνειδητοποιήσει ότι το επανενωμένο κυπριακό κράτος, για να είναι βιώσιμο, θα πρέπει να είναι ένα σύγχρονο «φυσιολογικό» κράτος, δηλαδή ένα κράτος πλήρως κυρίαρχο και πλήρως ανεξάρτητο, με πλήρη εδαφική κυριαρχία.
Η Τουρκία, η οποία ως υπαίτια του προβλήματος φέρει και την ευθύνη της λύσης του, εξακολουθεί να τηρεί αδιάλλακτη στάση στο Κυπριακό, μη αποδεχόμενη το πλαίσιο αυτό. Παράλληλα, επαναλαμβάνει τις προκλήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ, έχοντας στείλει πλωτά γεωτρύπανα και ερευνητικό σκάφος εκεί, και εκφράζοντας την πρόθεσή της να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις στην περιοχή. Η στάση της Τουρκίας καταδικάσθηκε απερίφραστα προσφάτως και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πρόκειται, μάλιστα, για την πρώτη φορά, μετά από δεκαετίες παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου από την Τουρκία, που σε συνέχεια συντονισμένων ενεργειών Ελλάδας και Κύπρου η ΕΕ με τόσο ξεκάθαρο και αποφασιστικό τρόπο καταδικάζει τις τουρκικές ενέργειες και αποφασίζει τη λήψη μέτρων κατά της χώρας αυτής για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται με όλα τα μέσα που διαθέτει για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού σε στενή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία, τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
*Πρέσβης της Ελλάδας στην Αυστραλία
