Λίγα λόγια για την τουρκική γλώσσα

Στα διαδικτυακά μου περιδιαβάσματα συνάντησα ένα σύντομο κείμενο το οποίο πολύ συνοπτικά δίνει μία κάπως –κατά τη γνώμη μου– ολοκληρωμένη εικόνα της τουρκικής γλώσσας και θεώρησα καλό να το δούμε μαζί ως μία εγκυκλοπαιδική πληροφορία και να το θεωρήσουμε συγκριτικά με τη δική μας γλώσσα, γιατί σε αυτή τη γλώσσα σκέφτονται οι γείτονες της Ελλάδας και –ως γνωστόν- η γλώσσα είναι ο πιο σημαντικός φορέας όλων των ιδεών.

Δεν γνωρίζω την τουρκική γλώσσα, αλλά επειδή για μένα στο Δημοτικό η γλώσσα του σχολείου ήταν η ουγγρική, είδα το κείμενο άκρως πληροφοριακό και πολιτισμικά κατάλληλο να γνωρίσουμε λίγο τον εσωτερικό κόσμο των Τούρκων που είναι η γλώσσα. Η γλώσσα αυτή δεν έχει τα ρήματα ΕΙΜΑΙ και ΕΧΩ, όπως και η ουγγρική, μία ασύλληπτη ιδέα για έναν ελληνόγλωσσο και κάθε Ευρωπαίο εκτός των Ούγγρων φυσικά. Σκεφτείτε το λίγο! Τα Ελληνικά ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ χωρίς το είμαι και έχω. Διασκεύασα και μίκρυνα το κείμενο να χωράει μέσα στα όρια ενός κριτικού άρθρου. Καλή ανάγνωση.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗ

H τουρκική γλώσσα ανήκει στην οικογένεια των ουραλοαλταϊκών γλωσσών µαζί µε την ουγγρική και τη φινλανδική. Oι Oθωµανοί, καθόλη τη διάρκεια της αυτοκρατορίας τους (13ος-20ος αι.) χρησιµοποίησαν το αραβικό αλφάβητο. Όµως µετά την επικράτηση της Δηµοκρατίας (1928) ο Kεµάλ Aτατούρκ, θέλοντας να φέρει τη γλώσσα πιο κοντά στον Δυτικό Κόσµο, «έβαλε χέρι» αφενός στο αλφάβητό της, αφετέρου στο λεξιλόγιο και στη σύνταξή της. Έτσι, επέβαλε στην τουρκική το καταχρηστικά λεγόμενο «λατινικό αλφάβητο» -που είναι ελληνικό– και απλοποίησε τη συντακτική της δοµή και επανέφερε λέξεις της παλαιάς τουρκικής γλώσσας (προ-οθωµανικής), µε στόχο την ενδυνάµωση της εθνικής συνείδησης του τουρκικού λαού.

Σήµερα η τουρκική γλώσσα στηρίζεται σε ένα αλφάβητο 29 χαρακτήρων εκ των οποίων 8 είναι φωνήεντα και 21 σύµφωνα. H προφορά τους είναι απλούστατη, προφέρουµε ό,τι γράφουμε και διαβάζουµε, όπως ακριβώς οι αρχαίοι μας Έλληνες.

H τουρκική γλώσσα είναι συγκολλητική, δηλ. διαφορετικές καταλήξεις προστιθέµενες σε κάποιες ρίζες σχηµατίζουν διαφορετικές λέξεις. Mια ολόκληρη φράση κλιτικής γλώσσας µπορεί στην τουρκική να γράφεται και να προφέρεται ως µία και µόνη λέξη. Π.χ. Στα ελληνικά λέµε: Eίµαι µέσα στο σπίτι µου. Όλο αυτό στα τουρκικά αποδίδεται µε τη λέξη Evimdeyim, Eπίσης η τουρκική γλώσσα δίνει µεγάλο βάρος στην ευφωνική ακολουθία των φωνηέντων. Λέξεις που δεν ακολουθούν το σηµαντικότατο κανόνα της οµοηχείας είναι ξένες λέξεις που η γλώσσα έχει αφομοιώσει.

Σήµερα την τουρκική γλώσσα την οµιλούν, εκτός από τους Tούρκους της Tουρκίας (περί τα 80.000.000 άνθρωποι), οι πολυπληθείς Tούρκοι της Διασποράς (Γερµανία, Oλλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Σουηδία, Aµερική, Aυστραλία), κάποιες µειονότητες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, ένα µεγάλο τµήµα της Κύπρου, καθώς και όλες οι µειονότητες που είτε έφυγαν είτε διώχτηκαν από την Οθωµανική Αυτοκρατορία ή τη σύγχρονη Τουρκία και κατοικούν σήμερα σε διάφορες χώρες όπως η Ελλάδα (Κωνσταντινουπολίτες), το Ισραήλ, η Αρµενία, η Συρία, το Ιράκ, η Αίγυπτος κ.ά.

H τουρκική χρησιµοποιείται πια ευρέως σε συναλλαγές που σχετίζονται µε θέµατα οικονοµικά (εµπόριο, τουρισµός, µεταφορές, βιοµηχανικά προϊόντα), θέµατα γύρω από την ιστορία και τον πολιτισµό της Aνατολής και των Βαλκανίων, σε πανεπιστηµιακά Τµήµατα Τουρκολογίας διεθνώς, στη µελέτη της ισλαµικής ιστορίας και τέχνης, στη νεότερη διπλωµατική ιστορία κ.ά., ενώ όλο και περισσότεροι ερευνητές σπουδάζουν την οθωµανική γλώσσα και γραφή για να µπορούν να έχουν πρόσβαση στις πλούσιες οθωµανικές πηγές (αρχεία, βιβλία, επιγραφές και έγγραφα πάσης φύσεως).

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Στα Τουρκικά:
– Δεν υπάρχουν ούτε άρθρα, ούτε γένη.
– Δεν υπάρχουν τα βοηθητικά ρήµατα «είµαι» και «έχω»! Στη θέση τους υπάρχουν προσωπικά και κτητικά επιθήµατα.
– Η τουρκική είναι γλώσσα ριζών και επιθηµάτων. Είναι δηλαδή συγκολλητική γλώσσα.
– Τα µέρη του λόγου είναι τρία: 1) Λέξεις που αυτοδύναµα εµπεριέχουν κάποια έννοια (ας τις πούµε αυτονόητες). 2) Λέξεις που χρειάζονται κάποιο άλλο µέρος του λόγου για να αποκτήσουν νόηµα (ας τις πούµε ετερονόητες) και 3) Λειτουργικά επιθήµατα. Αυτά προστίθενται στο τέλος των ριζών και των λέξεων και δίνουν χρονικές, κτητικές, προσωπικές και πολλές άλλες έννοιες. Σε συνδυασµό µε άλλα επιθήµατα δηµιουργούν επιθηµατικά σύνολα (όπως οι σύνδεσµοι, οι προθέσεις και τα επιρρήµατα των Ελληνικών).

Μεγάλο ρόλο παίζουν στην τουρκική γλώσσα τα απαρέµφατα του ενεστώτα, του παρακειµένου, του αορίστου και του µέλλοντα. – Όλα τα µέρη του λόγου συλλειτουργούν µε τα επιθήµατα και σχεδόν όλα µπορούν να λειτουργήσουν και σαν ονόµατα. Στην πραγµατικότητα αν κάποιος χρησιµοποιεί περίπου εκατό επιθήµατα µαζί µε το ενεργό λεξιλόγιο που κατέχει, θεωρούµε ότι γνωρίζει τη βασική λειτουργία της τουρκικής γραµµατικής.

Στα Τουρκικά δεν υπάρχουν ανώµαλα ρήµατα! Για όλες τις λειτουργίες της γραµµατικής υπάρχουν αυστηροί κανόνες. Οι εξαιρέσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες! Τα επίθετα δεν διαµορφώνονται σύµφωνα µε το ουσιαστικό που προσδιορίζουν, όπως στην ελληνική γλώσσα, αλλά παραµένουν αµετάβλητα.

Η κλασική διδασκαλία της γραµµατικής, έτσι όπως την γνωρίζουµε από την ελληνική γλώσσα δεν βοηθάει για τα Τουρκικά. Είναι αναγκαίο να τονίσουµε ότι η τουρκική, όπως όλες οι συγκολλητικές γλώσσες, στηρίζεται κυρίως στα επιθήµατα – καταλήξεις πίσω από τις λέξεις – και τη λειτουργία τους σε σχέση µε λέξεις ή ρίζες.

ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ

ΚΑΛΗ ΜΕΛΕΤΗ σε όλους σας που θα αρχίσετε τα μαθήματα της τουρκικής γλώσσας τώρα, κυρίως για ανθρώπινη συνεννόηση, αλλά και ιδίως για κατανόηση! Και όπως το είπε ο Αυστριακός φιλόσοφος Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν (1889-1951) « Όταν μιλάμε μιαν άλλη γλώσσα, αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο διαφορετικά». Και ο πιο κοντινός μας Φρεντερίκο Φελίνι (1920-1993), ο Ιταλός σκηνοθέτης, διατύπωσε το ίδιο ως εξής: «Κάθε γλώσσα βλέπει τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο»! Μάλιστα.
Αυτά για σήμερα!