Στο νησί Τουβαλού, το οποίο είναι ένα από τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού, έγινε κατά τη διάρκεια της περιόδου 13-16 Αυγούστου 2019 η σύνοδος των 18 κρατών του Ειρηνικού Ωκεανού με κύριο θέμα την αυξανόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, η οποία επηρεάζει αρνητικά τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού. Ήδη 7 ακατοίκητα νησιά έχουν κατακλυσθεί από την ανερχόμενη στάθμη του ωκεανού, ενώ στα κατοικημένα νησιά η στάθμη του Ωκεανού ανέρχεται κατά ένα εκατοστό του μέτρου τον χρόνο.

Στην εν λόγω Σύνοδο πήραν μέρος Πρωθυπουργοί ή Υπουργοί των ακόλουθων κρατών: Αυστραλία, Cook Islands, Micronesia, Fiji, Kiribati, Marshall Islands, Nauru, New Caledonia, New Zealand, Papua New Guinea, Samoa, Solomon Islands, Tonga, Tuvalu, Vanuatu, Niue, Palau, French Polynesia. Η σύνοδος είχε γίνει στην πόλη Funafuti, πρωτεύουσα του νησιού Tuvalu.

Μετά από τις τριήμερες συζητήσεις, οι ηγέτες των νησιών – κρατών του Ειρηνικού Ωκεανού είχαν προτείνει την άμεση λήψη μέτρων, με στόχο η αύξηση στην θερμοκρασία της ατμόσφαιρας να μην υπερβεί τον ενάμιση βαθμό Κελσίου μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα.

Για την επίτευξη του σκοπού αυτού οι 18 χώρες που είχαν λάβει μέρος στην Σύνοδο έπρεπε να συμφωνήσουν την παύση χρησιμοποίησης λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και να στραφούν στις ανεξάντλητες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική, που παράγεται με τη χρήση ανεμογεννητριών, καθώς και η παλιρροιακή ενέργεια, που αξιοποιεί τα παραθαλάσσια κύματα.

Η αρχική πρόταση, την οποία υποστήριξαν οι ηγέτες των 17 κρατών, όχι όμως ο Πρωθυπουργός της Αυστραλίας Scott Morrison, ήταν υπέρ της λήψης ισχυρών μέτρων για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, συμβολή στο Ταμείο του «Πράσινου Κλιματικού Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών», και άμεση απαγόρευση στην ανέγερση νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας με τη χρήση λιγνίτη, καθώς και στις νέες εξορύξεις λιγνίτη, με στόχο την άμεση παύση χρήσης του.

Δεδομένου ότι η Αυστραλία διαθέτει τεράστια αποθέματα λιγνίτη, ο Πρωθυπουργός της Scott Morrison αντέδρασε έντονα κατά της πρότασης εκείνης, με αποτέλεσμα να τροποποιηθεί ως ακολούθως:

«Την λήψη άμεσων μέτρων για τον περιορισμό της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου, συνεχείς προσπάθειες για τη χρηματοδότηση μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος, αύξηση του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών, και παρότρυνση των κρατών να σκεφτούν αν πρέπει να ενισχύουν προγράμματα για τη χρήση ορυκτών για διάφορες δραστηριότητες, με στόχο τη μετάβαση στην χρήση πράσινων πηγών ενέργειας».

Όπως θα παρατηρήσουν οι αναγνώστες υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ της αρχικής απόφασης και της τροποποιημένης, καθότι δεν απαγορεύεται η άμεση χρήση λιγνίτη για ένα αόριστο χρονικό διάστημα.

Ο Phil Glendenning, διευθυντής του αυστραλιανού οργανισμού Edmund Rice Centre, σε μια δήλωσή του στις 16 Αυγούστου τόνισε ότι «Η άρνηση της Αυστραλίας να επανεξετάσει το πρόγραμμά της για την εξόρυξη λιγνίτη, και η απροθυμία της να αυξήσει τον στόχο που είχε θέσει στην Συμφωνία του Παρισιού, δεν συμβιβάζονται με την επιθυμία της να διατηρήσει τις καλές της σχέσεις με τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού».

Για το συγκεκριμένο αυτό θέμα βρίσκω ιδιαίτερα σημαντικό το κύριο άρθρο της αυστραλιανής εφημερίδας The Age, με τίτλο “Prime Minister needs a reality check on climate”, 17/8/19.

Ακολουθούν αποσπάσματα από το άρθρο αυτό σε μετάφραση στα ελληνικά:

{…} Η δύσκολη εβδομάδα του Πρωθυπουργού Scott Morrison στη Σύνοδο των Νησιών του Ειρηνικού είναι η πρώτη από πολλές διπλωματικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Αυστραλία μέχρι να υιοθετήσει μια συγκεκριμένη πολιτική αναφορικά με την κλιματική αλλαγή.

{…} Εχθές (ο Scott Morrison) επανέλαβε εκείνο που λένε οι υπέρμαχοι της χρήσης λιγνίτη ότι «η Αυστραλία από μόνη της δεν μπορεί να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας στον Πλανήτη μας». Αυτή είναι μια δικαιολογία για να μην λάβεις κανένα προληπτικό μέτρο.

{…} Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αυστραλία δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στην απαίτηση των νησιών του Ειρηνικού να σταματήσει την εξόρυξη λιγνίτη αμέσως, αλλά μπορεί να κάνει περισσότερα προς αυτήν την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, η Κυβέρνηση έπρεπε να έχει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα να κλείσει σταδιακά τις μονάδες παραγωγής ενέργειας με τη χρήση λιγνίτη, και να προετοιμάσει τις περιοχές εξόρυξης λιγνίτη για το γεγονός αυτό.

{…} Η εκπόνηση μιας πολιτικής για την κλιματική αλλαγή δεν πρέπει να έχει διπλωματικούς στόχους, καθότι αφορά τα συμφέροντα της ίδιας της Αυστραλίας, δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή και για το δικό μας βιοτικό επίπεδο.

Η ΚΙΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΗΚΕ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ

Αντιλαμβάνομαι τη δύσκολη θέση του κ. Morrison, καθότι έκρινε πως έπρεπε να φανεί ότι υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των πολιτών της χώρας του, καθότι η παύση εξόρυξης λιγνίτη για χρήση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και για την εξαγωγή του, θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας.

Όμως αυτό δεν δικαιολογεί την στάση του αυτήν, δεδομένου ότι η οικονομία της Αυστραλίας ήδη επηρεάζεται αρνητικά από τις επιπτώσεις της αυξανόμενης θερμοκρασίας, καθότι είναι ήπειρος με τεράστιες εκτάσεις στο κέντρο της που ήδη είναι ερημότοποι, ενώ πολλές παραθαλάσσιες περιοχές της θα επηρεασθούν αρνητικά από το αυξημένο επίπεδο του ωκεανού.

Στην Σύνοδο των νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού παρευρέθηκε και ο Wang Xuefeng, Πρέσβης της Κίνας στην περιοχή εκείνη, ο οποίος δήλωσε στους συνέδρους ότι η Κίνα αναγνωρίζει τις δικαιολογημένες ανησυχίες των ηγετών των νησιών για τις επιπτώσεις της ανερχόμενης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας. Προφανώς με την παρέμβασή του ο κ. Wang Xuefeng είχε ως στόχο τη δημιουργία θετικής εντύπωσης στους ηγέτες των νησιών, ενόψει της δυσαρέσκειάς τους με τη στάση του Πρωθυπουργού της Αυστραλίας.

Μετέπειτα, στέλεχος της Κυβέρνησης της Αυστραλίας έκανε το ακόλουθο σχόλιο για τη δήλωση του Wang Xuefeng: «Είναι τόσο υποκριτικό εκ μέρους του, δεδομένου ότι η Κίνα χρησιμοποιεί μεγαλύτερες ποσότητες λιγνίτη από ότι στο σύνολό τους όλες οι άλλες χώρες. Τον περασμένο χρόνο η Κίνα επένδυσε 53 δισεκατομμύρια δολάρια σε 27 χώρες για τη δημιουργία μονάδων παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν λιγνίτη για τη λειτουργία τους».

Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ακόλουθη δήλωση του Scott Morrison ήταν άστοχη, και δικαιολογημένα έδωσε την ευκαιρία στους συνέδρους να την σχολιάσουν αρνητικά: «Είμαι υπόλογος στον Αυστραλιανό λαό. Σε αυτόν είμαι υπόλογος».

Αν και από πολιτικής πλευράς αυτό είναι σωστό, δεν λέγεται σε άλλους συνέδρους, αφού όλοι εργάζονται για την επίτευξη ενός κοινού στόχου, ο οποίος είναι η αντιμετώπιση της αυξανόμενης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, με όλες τις επιβλαβείς επιπτώσεις της για την ανθρωπότητα.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Αναμφισβήτητα, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι πάγοι στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο σταδιακά λιώνουν, συμβάλλοντας έτσι στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, με αποτέλεσμα να προκαλούνται πλημμύρες και διάβρωση στις ακτές, καθώς και στις πεδινές παράκτιες περιοχές πολλών χωρών.

Κατά τα τελευταία χρόνια η μέση θερμοκρασία της Γης είναι κατά 0,85 Κελσίου υψηλότερη από ό,τι ήταν στο τέλος του 19ου αιώνα. Κάθε μία από τις τρεις τελευταίες δεκαετίες ήταν θερμότερη από την προηγούμενή της

Επιφανείς περιβαλλοντολόγοι πιστεύουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η κύρια αιτία της υπερθέρμανσης που παρατηρείται από τα μέσα του 20ού αιώνα.
Μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, θεωρείται από τους επιστήμονες ως το όριο πέραν του οποίου θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερος κίνδυνος για μεγάλες, και καταστροφικές αλλαγές στο περιβάλλον του Πλανήτη. Για τον λόγο αυτό, η διεθνής κοινότητα έχει αναγνωρίσει την ανάγκη συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας του Πλανήτη κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου.

Όπως έχει αναφέρει ο Αντόνιο Γκουτέρες, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το 2008 36 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάστηκαν μέχρι κάποιο βαθμό από τις φυσικές καταστροφές. Τουλάχιστον 20 εκατομμύρια από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους από καταστροφές που σχετίζονταν με την αλλαγή του κλίματος, όπως η ξηρασία και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας.

Επιπρόσθετα, ο Εσωτερικός Οργανισμός Μετανάστευσης υπολογίζει ότι 200 εκατομμύρια άνθρωποι μέχρι το 2050 θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Καιρός, λοιπόν, η ανθρωπότητα να αφυπνισθεί για τον περιβαλλοντικό κίνδυνο που παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, και η Αυστραλία να συνταχθεί με τις άλλες χώρες για την αντιμετώπιση του κοινού κινδύνου.