Μία άγνωστη ιστορία πατριωτισμού ενός 11χρονου αγοριού, του Hector Vasyli, ενέπνευσε τον γνωστό καλλιτέχνη κυπριακής καταγωγής, George Petrou, να μνημονεύσει σ’ ένα πορτραίτο την ιστορία που συγκίνησε πριν από 100 χρόνια την κοινωνία του Brisbane.
Ο Hector Vasyli, ήταν ένα 11χρονο αγόρι από το Brisbane, ο οποίος το 1918, εκτός από παπαδοπαίδι μοίραζε τις εφημερίδες στη γειτονιά. Ο πατέρας του ήταν Κύπριος και η μητέρα του Αυστραλή και είχαν το Queensland Oyster Palace στο South Brisbane, που βρισκόταν δίπλα στη Γέφυρα Victoria.
Ο Hector ήταν μεταξύ εκείνων που πήγαιναν τακτικά στη γέφυρα για να καλωσορίσουν τους Αυστραλούς στρατιώτες που επέστρεφαν από το μέτωπο όταν έληξε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ο νεαρός Hector ξόδευε το χαρτζιλίκι του για να αγοράσει δώρα για τους στρατιώτες που επέστρεφαν, όπως σοκολάτες, λουλούδια και τσιγάρα, τα οποία τους έδινε καθώς περνούσαν μπροστά του.
Αλλά στις 9 Ιουνίου 1918 ο Hector βρήκε μοιραίο θάνατο πάνω στη γέφυρα, όταν ένα διερχόμενο στρατιωτικό όχημα τον χτύπησε στην προσπάθειά του να αποφύγει μία άλλη σύγκρουση.
Η κοινωνία ήταν τόσο συγκινημένη από το τραγικό δυστύχημα του Hector που ανέβασε ένα μπρούτζινο μνημείο στη μνήμη του στη νότια πλευρά της γέφυρας. Στο μνημείο είναι χαραγμένο το πρόσωπο του Hector με την παρακάτω επιγραφή:
«Κατά τη σύντομη παραμονή του τη Γη, αφιέρωσε πολύ χρόνο σε πατριωτικό έργο για τους Αυστραλούς στρατιώτες κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις φλέβες του έτρεχε το ηρωικό αίμα της Ελλάδας, και στο παιδικό του στήθος χτυπούσε η καρδιά ενός άνδρα».
Τα μέλη της Ελληνικής Κοινότητας Brisbane καταθέτουν στεφάνι κάθε χρόνο στη μνήμη του, την ημέρα των Anzacs. Το ίδιο το μνημείο υπάρχει ακόμα χάρη στο Ελληνικό Παράρτημα του RSL και το Ελληνικό Προξενείο στο Queensland. Παρ’ ότι η γέφυρα γκρεμίστηκε το 1969, το ακρόβαθρό της κηρύχτηκε μνημείο κληρονομιάς το 1992 και η πρόσβαση σε αυτό και στο μνημείο του Hector Vasyli αναβαθμίστηκε το 2015.
Γοητευμένος από την ιστορία του 11χρονου αγοριού, ο George Petrou αποφάσισε να μνημονεύσει τα γεγονότα με τη δημιουργία ενός πορτραίτου. Το έργο του καλλιτέχνη εστιάζει στην εικόνα του Hector και έχει ως φόντο τον ανατέλλοντα ήλιο του Anzac. Από το έργο δεν θα μπορούσε να λείπει και η απεικόνιση του Victoria Bridge, που αποτύπωσε ο Petrou από μια πρωτότυπη φωτογραφία της γέφυρας του 1896.
Ο George Petrou είπε στον «Νέο Κόσμο», ότι αισθάνεται περήφανος που παίζει ένα μικρό ρόλο στην αναβίωση μια ξεχασμένης ιστορίας των ANZACs. Δεν είναι μόνο η κυπριακή καταγωγή που τους συνδέει αλλά και η Μελβούρνη όπου ζει ο καλλιτέχνης, καθώς ο δρόμος που διέσχιζε τη γέφυρα ονομαζόταν επίσης οδός Μελβούρνης.
«Εδώ έχουμε ένα νέο αγόρι, γιος Κύπριου μετανάστη και αυστραλογεννημένης, που είχε τόσο συγκινηθεί από την επιστροφή των Anzacs στα πάτρια εδάφη του Brisbane, ώστε ήθελε να τους καλωσορίσει προσωπικά. Τραγικά, η κίνησή του αυτή τον οδήγησε στον θάνατό του. Αυτή η ιστορία έχει τόσα να πει για τους Αυστραλούς με ελληνικές ρίζες– για τη μετανάστευση, την ένωση δύο ιστοριών, της Ελληνικής και της Αυστραλιανής» εξηγεί ο George.
Πρόσθεσε ότι συγγενείς και φίλοι του στην Κύπρο ήταν ιδιαίτερα συγκινημένοι με αυτή την ιστορία και χάρηκαν που μνημονεύεται με καλλιτεχνικό τρόπο από τον γιο ενός Κυπρίου, που επέλεξε την Αυστραλία για δεύτερη πατρίδα του.
Ο Petrou χάρισε το αναμνηστικό πορτραίτο στο Μουσείο του Brisbane όπου θα εκτίθεται σύντομα σε μόνιμη βάση.
Ο George Petrou είναι γνωστός για τα πορτραίτα του, στα οποία μνημονεύει εκείνους που υπηρέτησαν στους πολέμους, στους οποίους απονεμήθηκε το Australian cross. Μεταξύ αυτών είναι η προϊσταμένη νοσοκόμα (Matron) Grace Wilson που υπηρέτησε στο νησί της Λήμνου το 1915. Τα έργα του εκτίθενται σε όλη την Αυστραλία όπως και στο Shrine of Remembrance στη Μελβούρνη. Είναι υπεύθυνος για το σχέδιο της πρόσφατης έκδοσης μου Lemnos & Gallipoli Revealed. Όσοι επιθυμούν να αποκομίσουν αντίγραφα των έργων του George σε μέγεθος καρτ ποστάλ μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μου στο email jimclaven@yahoo.com.au.
* O Jim Claven είναι ιστορικός, συγγραφέας και Γραμματέας της Επιτροπής Μνήμης «Λήμνος – Καλλίπολη». Πρόσφατο βιβλίο του είναι το Lemnos and Gallipoli Revealed. Για τη συγγραφή του συγκεκριμένος άρθρου ο Jim Claven ευχαριστεί, την Christina Ealing-Godbold, ανώτερη βιβλιοθηκάριος στην Πολιτειακή Βιβλιοθήκη Queensland και τον Hailey Renault για το ρεπορτάζ του στο ABC Radio Brisbane όπου αναφέρεται στην ιστορία του Hector Vasyli.
