567 χρόνια συμπληρώνονται από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου του 1453, ημερομηνία η οποία σήμανε επί της ουσίας και τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από τους Οθωμανούς. Αυτό το δημοτικό τραγούδι του Πόντου δηλώνει το πάρσιμο του προτελευταίου κάστρου πριν από την άλωση της Τραπεζούντας το 1461, την τελευταία ανάσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας .

Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν’ από την Πόλην ουδέ στ’ αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια, επήγεν και-ν εκόνεψεν α σου Ηλί’ τον κάστρον. Εσείξεν τ’ έναν το φτερόν σο αίμα βουτεμένον, εσείξεν τ’ άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον, Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ’ ο μητροπολίτης° έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει. Σίτ’ αναγνώθ’ σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν. “Αλί εμάς και βάι εμάς, πάρθεν η Ρωμανία!” Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μοναστήρια κι ο Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπιέται, -Μη κλαίς, μη κλαίς Αϊ-Γιάννε μου, και δερνοκοπισκάσαι .

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία εκείνη την περίοδο αποτελείτο από την Βασιλεύουσα, με πληθυσμό λιγότερο από εκατό χιλιάδες κατοίκους, μερικές γειτονικές πόλεις της Θράκης μαζί με μερικά νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο, την οποία μοιράζονταν δύο δεσπότες πού σπαταλούσαν τον καιρό τους φιλονικώντας ο ένας με τον άλλον. Η Αυτοκρατορία άντεξε αλεπάλληλες επιθέσεις και πολιορκίες από τους «Σταυροφόρους» της Δύσης, από τους Άραβες και από τους Οθωμανούς. Κομμάτι-κομμάτι, κατακερματίστηκε η Αυτοκρατορία σε περίοδο αιώνων.

Με τον θάνατο του Ιωάννη Η΄Παλαιολόγου τον Οκτώβριο του 1448 και κατόπιν επιθυμίας του, διάδοχος του θρόνου και αυτοκράτορας εστέφθηκε ο «Κωνσταντίνος ΙΑ’ Αυτοκράτωρ Ρωμαίων» στις 6 Ιανουαρίου του 1449 σε ηλικία 45 ετών. Ο Μωάμεθ άρχισε να προετοιμάζεται από τις αρχές του χρόνου και με έδρα την Αδριανούπολη κατόρθωσε να συγκεντρώσει περίπου 150.000 στρατό και ναυτική δύναμη 400 πλοίων. Στις 7 Απριλίου ο Σουλτάνος κήρυξε επίσημα την πολιορκία της Πόλης. Απέναντί τους ήταν ένας στρατός μόλις 7.000 ανδρών από τους οποίους οι 2.000 μισθοφόροι. Η Πόλη μπορεί να είχε διπλά και γερά τείχη και τάφρο αλλά τώρα ήταν έρμαιο στα χέρια του Οθωμανικού πυροβολικού που είχε αρχίσει καθημερινούς κανονιοβολισμούς. Τα τείχη όμως άντεχαν και από τον Κεράτιο η Πόλη εφοδιάζονταν. Ετσι ο Σουλτάνος έστρεψε την προσοχή του εκει και προσπάθησε να ανακόψει τον ανεφοδιασμό κατασκευάζοντας διολκό περνώντας περίπου 70 πλοία του μέσα στον Κεράτιο. Αυτό προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στους πολιορκούμενους καθώς η πλευρά από τον Κεράτιο δεν είχε ισχυρά τείχη και αποσπάστηκαν δυνάμεις από τα κεντρικά τείχη. Το πρωί της 29ης Μαίου 1453 οι ορδές του Μωάμεθ εφόρμησαν στην ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν.

Ο Αυτοκράτορας αφού είχε απορρίψει την πρόταση για συνθηκολόγηση έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Οι Οθωμανοί προέβησαν σε φριχτές λεηλασίες και σφαγές των ανυπεράσπιτων κατοίκων της πόλης. Το βράδυ ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισήλθε πανηγυρικά στην Πόλη και προσευχήθηκε στην Αγια Σοφιά στον Αλλάχ «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης», όπως γίνεται αναφορά από τους χρονικογράφους αυτής της εποχής. Μην μπορώντας η λαική παράδοση να πιστέψει τον θάνατο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου γεννήθηκε ο θρύλος του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά».

Σύμφωνα με τον οποίο «άγγελος Κυρίου» άρπαξε το βασιλιά και τον πήγε σε. μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί να κατεβεί ο άγγελος στη σπηλιά, να τον ξεμαρμαρώσει. Και τελειώνοντας το δημοτικό τραγούδι του Πόντου λέει:

Η Ρωμανία πέρασε, η Ρωμανία ‘πάρθεν. Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο.

Τα μέλη-σωματεία της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Αυστραλίας τιμούν την σημερινή θλιβερή επέτειο και αντλούν μαθήματα από το παρελθόν. Τα μέλη μας – κάθε ηλικίας – αποτελούν τα άνθη για τα οποία μιλά το τραγούδι. Είναι θέμα δικό μας να προσθέσουμε τις δικές μας σελίδες στην άνευ λήξης ιστορία του Πόντου και του Ποντιακού ελληνισμού, εδώ στους Αντίποδες.
Υεϊαν κ’ευλοϊαν
Παναγιώτης Στεφανίδης Νικόλαος Μακρίδης
Πρόεδρος Γραμματέας