Σχεδόν 30 χρόνια πριν χιλιάδες παιδιά σερβικής καταγωγής στη Βοσνία, ήταν ανάμεσα στους εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους που βίωσαν τη φρίκη του πολέμου.
Ζούσαν καθημερινά με τον φόβο για την ίδια τη ζωή τους, καθώς οι βόμβες και οι σφαίρες σκόρπιζαν θάνατο γύρω τους. Οι τραγικές μνήμες της απώλειας αγαπημένων τους προσώπων παραμένουν ανεξίτηλα χαραγμένες στην ψυχή τους…
Εκείνη την τραγική περίοδο, η Ελλάδα στάθηκε αρωγός.
Χιλιάδες ελληνικές οικογένειες, μεταξύ των οποίων συγγενείς ομογενών, «άνοιξαν» τα σπίτια τους για να υποδεχθούν και να φροντίσουν χιλιάδες Σερβόπουλα, τα οποία ακόμη και σήμερα δεν ξεχνούν την αγάπη, τη θαλπωρή και την ασφάλεια, που τους προσφέρθηκε.
«…Όταν έφτασε ο καιρός να επιστρέψουμε στη Βοσνία έκλαιγα πολύ. Δεν ήθελα να φύγω. Είχαν γίνει δεύτερη οικογένειά μου, αυτοί οι άνθρωποι και τους αγάπησα πολύ…», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» η Νταλιμπόρκα Στεβάνοβιτς (Daliborka Stevanović Džabić ), η οποία ήταν 9 ετών το 1995, όταν από την πόλη Brčko της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, ως μέλος μίας ομάδας 20 παιδιών, βρέθηκαν στο ακριτικό νησί της Λήμνου.
Μαζί της οι συνομήλικοί της και με αντίστοιχες εμπειρίες, Bojan, Milan, Tanja, Slavica, Damir, Irena Lj., Snejana, Milos, Gorana, Jovan, Slobodan, Mirjana, Bojana M., Jovan, Dragan, Daniel, Irena La., Ljiljana, Bojana S.
Δεν ήταν μόνο η κοινωνία της Λήμνου που άνοιξε την αγκαλιά της, και όχι μόνο για μία χρονιά. Η ιστορία της Νταλιμπόρκας Στεβάνοβιτς είναι μία μόνο από τις χιλιάδες που γράφτηκαν με πρωταγωνιστές παιδιά από την Σερβία και οικογένειες ανά την Ελλάδα εκείνη την περίοδο.
«Αποφασίστηκε αρχικά 26 Δήμοι και Κοινότητες να αναλάβουν την ευθύνη φιλοξενίας ομάδων 20 παιδιών από 8 έως 10 ετών σε ελληνικές οικογένειες για ένα τουλάχιστον εξάμηνο. Η όξυνση της γιουγκοσλαβικής κρίσης επέβαλε την επιτάχυνση των διαδικασιών και έτσι προχωρήσαμε στην επιλογή των πρώτων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης από αυτούς που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον και ήταν πάρα πολλοί», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο», ο κ. Λεωνίδας Ν. Κουρής.
Οι πρώτοι 26 ήταν: Αίγιο, Αλεξανδρούπολη, Αλμυρός, Αργοστόλι, Βόλος, Δράμα, Ηράκλειο, Θήβα, Κοζάνη, Κομοτηνή, Κρηνίδες Καβάλας, Λάρισα, Μοσχάτο, Μύρινα Λήμνου, Μυτιλήνη, Ορεστιάδα, Περιστέρι, Πολύκαστρο, Ρέθυμνο, Σουφλί, Σπάτα, Τρίκαλα, Χανιά, Χαϊδάρι, Χίος, Ξάνθη.
Ο κ. Κουρής, εκτός άλλων αιρετών θέσεων του, υπήρξε δήμαρχος Αθηναίων από τον Απρίλιο του 1992 έως τον Δεκέμβριο του 1994, οπότε και διετέλεσε πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ (Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος), η οποία συντόνισε στην Ελλάδα το πρόγραμμα της φιλοξενίας παιδιών από τη Βοσνία.
«Στη δημιουργία του προγράμματος συνεργάστηκαν με την ΚΕΔΚΕ το Υπουργείο Υγείας – Πρόνοιας, η Εκκλησία, ο Ερυθρός Σταυρός και άλλοι 20 κρατικοί και κοινωνικοί φορείς», σύμφωνα με τον κ. Κουρή, ο οποίος σημείωσε ότι «εκείνη την εποχή δεχόμαστε στα ευρωπαϊκά όργανα αυτοδιοίκησης συνεχείς βολές και για το θέμα των Σκοπίων και για την θέση μας στη διαμάχη Σερβίας – Βοσνίας».
Σχετικά με τις παραμέτρους που τέθηκαν για την επιλογή οικογενειών κατά την υλοποίηση του προγράμματος ο κ. Κουρής ανέφερε πώς ήταν:
-να μην υπάρχει κίνητρο υιοθεσίας αλλά μόνον προσωρινή φιλοξενία
-κατά προτίμηση να έχουν και δικά τους παιδιά κοντά στις ηλικίες των
φιλοξενουμένων
-να έχουν ευρεία αντίληψη σε θέματα εθνικά, θρησκευτικά και κοινωνικά
-να έχουν κοινωνική δραστηριότητα και θετική εικόνα στη τοπική κοινωνία.
Η κ. Gordana Blagojevic, ∆ρ. Εθνολογίας και Ανθρωπολογίας Εθνογραφικό Ινστιτούτο της Σερβικής Ακαδηµίας Επιστηµών και Τεχνών έχει ερευνήσει εκτενώς το πρόγραμμα φιλοξενίας παιδιών από τη Σερβία στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, η Δρ. Blagojevic, όπως επεσήμανε στον «Νέο Κόσμο», στη μελέτη της με τίτλο «Φιλοξενία: Η περίπτωση των παιδιών από τη Σερβία στην Κάλυμνο το 1995», γράφει:
«Ο Ερυθρός Σταυρός της Σερβίας ξεκίνησε το πρόγραμμα φιλοξενίας παιδιών στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1992. Η πρώτη ομάδα παιδιών φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις των καλοκαιρινών κατασκηνώσεων οι οποίες ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος…
»Ο Ερυθρός Σταυρός της Γιουγκοσλαβίας οργάνωσε το 1994 ένα εξάμηνο πρόγραμμα για τα παιδιά από τη Σερβία και τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας σε συνεργασία με την ΚΕΔΚΕ…Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε τρεις φορές κατά τη διάρκεια του 1994, του 1995 και του 1996…
»Περιλάμβανε 2.640 παιδιά από τη Σερβία και την Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, τα οποία ανήκαν σε διάφορες κατηγορίες, όπως πρόσφυγες, ορφανά ή εκτεθειμένα σε κίνδυνο για κοινωνικούς λόγους.
»Ταυτόχρονα ο Ερυθρός Σταυρός της Σερβίας οργάνωνε τρεις φορές το χρόνο ομάδες παιδιών τα οποία φιλοξενούνταν σε οικογένειες ή κατασκηνώσεις στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των διακοπών του Πάσχα, των Χριστουγέννων και του καλοκαιριού.
»Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ερυθρού Σταυρού της Σερβίας, τα τελευταία 15 χρόνια μέσω διαφόρων προγραμμάτων φιλοξενίας φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα γύρω στα 16.000 παιδιά από τη Σερβία και τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας…
»Επίσης καθιερώθηκε η συνεργασία μεταξύ των οικογενειών, των δήμων και των τοπικών θεσμών. Αυτό βοήθησε ώστε να φτάνει τακτικά ανθρωπιστική βοήθεια από την Ελλάδα στη Σερβία και τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού της Σερβίας. Το πρόγραμμα περιλάμβανε πάνω από 150 δήμους από την Ελλάδα και σχεδόν 177 τοπικούς φορείς από τη Σερβία….».
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΦΑΝΕΙΣ ΗΡΩΕΣ»
Ο πόλεμος της Βοσνίας ήταν πολεμική σύγκρουση στα πλαίσια των εμφυλίων συρράξεων της Γιουγκοσλαβίας, η οποία έλαβε χώρα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη από το Μάρτιο του 1992 μέχρι το Δεκέμβριο του 1995.
Σύμφωνα με το το wikipedia.org αποτέλεσε μια από τις πιο ανελέητες εθνο-θρησκευτικές συγκρούσεις που γνώρισε η μεταπολεμική Ευρώπη.
https://www.facebook.com/srpskaingreece/posts/1167760686931662
Τα παιδιά που έφτασαν στην Ελλάδα, όπως επεσήμανε η Αντιπροσωπεία της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας στην Ελλάδα σε σχετική ανάρτησή της στο διαδίκτυο, ήταν:
»Παιδιά τρομαγμένα, παιδιά που κουβαλούσαν πόνο δυσανάλογο της ηλικίας τους, παιδιά που είχαν ήδη βιώσει μια φρίκη που δεν θα μπορούσε να συλλάβει το μυαλό των περισσότερων ενηλίκων.
»Η επικοινωνία ήταν δύσκολη. Τα Σερβόπουλα της Βοσνίας δεν μιλούσαν λέξη ελληνικά, όμως η κοινή γλώσσα της αγάπης γρήγορα γεφύρωσε τα χάσματα. Η φιλοξενία σύντομα μετατράπηκε σε δεύτερη οικογένεια που επούλωσε πληγές και κράτησε ζωντανή την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Απόδειξη ότι σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, οι Ελληνικές οικογένειες δεν έχουν ξεχάσει και αυτές. Ότι ποτέ δεν έπαψαν να αγαπούν και να σκέφτονται αυτά τα παιδιά».
Για πρώτη φορά μάλιστα, σχεδόν μετά από τρεις δεκαετίες από τη λήξη αυτού του πολέμου, η Αντιπροσωπεία, καλεί όλους αυτούς τους «αφανείς ήρωες» -όπως του αποκαλεί- οι οποίοι φιλοξένησαν Σερβόπουλα κατά την διάρκεια του πολέμου να επικοινωνήσουν μαζί της για να καταγράψει όλη αυτή την προσπάθεια και βοήθεια που απλόχερα δόθηκε.
«Μοιράσου μαζί μας την ιστορία σου, βοήθησε μας να φροντίσουμε αυτό το γεγονός να μην το ξεχάσει ποτέ κανένας!», αναφέρεται στην ανακοίνωση, ενώ στο σχετικό βίντεο, με πρωταγωνιστή τον κ. Γιάννη Σερβετά, υπογραμμίζεται:
https://www.facebook.com/srpskaingreece/posts/1134743340233397
«1992, η Βοσνία φλέγεται. Χιλιάδες παιδιά και άμαχος πληθυσμός βρίσκονται αντιμέτωποι με την εξαθλίωση και τον θάνατο. Οικογένειες στο χείλος της καταστροφής, μητέρες σε απόγνωση ψάχνουνε σωτηρία για παιδιά τους.
»Η Ελλάδα απλώνει το χέρι της και ανοίγει διάπλατα την αγκαλιά της σε μία κίνηση ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον ταλαιπωρημένο λαό της…
»Σχεδόν 30 χρόνια μετά οι Σέρβοι της Βοσνίας δεν έχουν ξεχάσει και θα είναι για πάντα ευγνώμονες για την πολύτιμη αυτή βοήθεια που τόσο απλόχερα τους δόθηκε από τον ελληνικό λαό…Η δική σου η αγάπη, η δική σου η αγκαλιά, η δικιά σου η καλοσύνη, η δική σου η πορεία χάραξε ιστορία…».
«Ευγνωμονώ το θεό που μου έδωσε την ευλογία να γνωρίσω τους καλύτερους ανθρώπους. Τώρα στην Ελλάδα έχω πολλούς φίλους. Η χώρα αυτή είναι για εμένα δεύτερή μου πατρίδα», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» η κα. Νταλιμπόρκα Στεβάνοβιτς, η οποία φιλοξενήθηκε από την οικογένεια του Γιώργου και της Αντωνίας Γιαμαρέλου.
Η μικρή κόρη της οικογένειας, Χρυσή, σχεδόν 14 ετών τότε, γυρίζοντας από το σχολείο, ενημέρωσε τους γονείς της για το πρόγραμμα φιλοξενίας παιδιών, το οποίο υλοποιούσε στο νησί ο Δήμος Μύρινας.
«‘Άντε να φιλοξενήσουμε και εμείς ένα παιδί μαμά, έλα μπαμπά’…άρχισε να μας πείθει», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» η κα. Αντωνία Γιαμαρέλου.
Οι δύο δάσκαλοι που αποτέλεσαν κινητήριο μοχλό για το πρόγραμμα φιλοξενίας στη Λήμνο, η κ. Έλενα Αντωνιάδου και ο κ. Κώστας Διαμαντής, επισκέφτηκαν και τον αείμνηστο Γιώργο Γιαμαρέλο στο εστιατόριο για να τον παρακινήσουν.
Εκείνος, με το γνωστό στην τοπική κοινωνία χιούμορ του, έθεσε μόνο έναν όρο για το παιδί που θα φιλοξενούσαν. «Να είναι ζωηρό», όπως θυμάται η κα. Γιαμαρέλου.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΕΔΚΕ
Ο κ. Λεωνίδας Ν. Κουρής, εκ των «αφανών ηρώων» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που έφεραν εις πέρας την αποστολή της υλοποίησης του προγράμματος φιλοξενίας, ανέφερε στον «Νέο Κόσμο» ότι «η πρόταση για την φιλοξενία παιδιών από την σπαρασσόμενη πρώην Γιουγκοσλαβία έγινε τον Οκτώβριο 1993 από την ΚΕΔΚΕ στην Γενική Συνέλευση Δήμων και Περιφερειών (CCRE), που λειτουργούσε στα πλάισια του Συμβουλίου της Ευρώπης».
«Η πρόταση αυτή -πρόσθεσε- έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής αυτοδιοίκησης, των οποίων ο αριθμός τους ξεπερνούσε τις 2.000. Σε προηγούμενη Γ.Σ. κατά τη συζήτηση για τις τραγικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Σεράγεβο είχα προτείνει όσοι δήμαρχοι επιθυμούν να γραφτούν σε λίστα ώστε να μεταβούμε στη εμπόλεμη ζώνη μεταφέροντας μήνυμα ειρήνης και συμφιλίωσης. Πρόταση που επίσης έγινε δεκτή και γράφτηκα πρώτος στο κατάλογο».
Όσον αφορά στην αποδοχή της πρότασης εντός Ελλάδας, ο κ. Κουρής επεσήμανε:
«Τον επόμενο μήνα στο έκτακτο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ εγκρίθηκε ομόφωνα η ανάληψη της πρωτοβουλίας για τη φιλοξενία 500 μαθητών δημοτικών σχολείων σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Η Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής της ΚΕΔΚΕ ανέλαβε την προετοιμασία της οργάνωσης όσο με τους δημάρχους και κοινοτάρχες που ανταποκρίθηκαν στη πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία όσο και με τους διεθνείς Οργανισμούς (ΟΗΕ, Ερυθρός Σταυρός),που αντιμετώπιζαν το μεγάλο πρόβλημα των παιδιών στην εμπόλεμη πρώην Γιουγκοσλαβία…».
Παράλληλα, επεσήμανε κ. Κουρής, έγινε προσπάθεια να υπάρχει και γεωγραφικός καταμερισμός (Βόρεια, Κεντρική και Νότια Ελλάδα) για την πρώτη ομάδα των ΟΤΑ που θα υποδέχονταν παιδιά. «Οι προσφορές στην πρώτη φάση ήταν υπερδιπλάσιες του αριθμού των παιδιών και έτσι με δυσκολία καταλήξαμε στην επιλογή των πρώτων 26 Δήμων και Κοινοτήτων που υποδέχθηκαν 523 παιδιά…».
«Οι ανάδοχες οικογένειες», συμπλήρωσε, «υπέγραψαν συμφωνητικό με το οποίο καθορίζονταν οι υποχρεώσεις των, όπως η παροχή σωματικής και συναισθηματικής φροντίδας, η αντιμετώπιση των αναγκών του με κατανόηση, ο σεβασμός των εθνικών και θρησκευτικών συνηθειών του η διευκόλυνση της επικοινωνίας του με την ομάδα των ομοεθνών συνομηλίκων του και με τους συγγενείς του στο τόπο καταγωγής κ.ο.κ».
Όπως θυμάται ο πρώην δήμαρχος της Αθήνας, «στο σταθμό Ειδομένης υποδεχθήκαμε στις 28 Φεβρουαρίου 1994 την ειδικά ναυλωμένη αμαξοστοιχία με την πρώτη ομάδα 523 παιδιών (το 10% μουσουλμάνοι)».
Στους 6 μήνες του προγράμματος φιλοξενίας τους τα παιδιά έζησαν ακριβώς όπως τα συνομήλικα παιδιά των οικογενειών που τα φιλοξενούσαν, επεσήμανε, εξηγώντας:
«Παρακολούθησαν κανονικά τα μαθήματά τους, αφού τα συνόδευαν οι δάσκαλοί τους και παράλληλα παρακολούθησαν μαθήματα ελληνικής γλώσσας. Η φιλοξενία ολοκληρώθηκε με την παρακολούθηση ειδικού κατασκηνωτικού προγράμματος στις Παιδικές Εξοχές του Δήμου Αθηναίων στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, γεγονός που επέτρεψε να αποχωριστούν όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα γίνεται από τις οικογένειες που τα φιλοξένησαν επί 6 μήνες».
Ακόμη, σύμφωνα με τον κ. Κουρή, ο πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού Βελιγραδίου Dragan Ilic, συντονιστής από την Γιουγκοσλαβική πλευρά, στην αποχαιρετιστήρια τελετή τόνιζε:
«Θα ήθελα να ευχαριστήσω τις υπέροχες Ελληνίδες μητέρες που φρόντισαν τα παιδιά μας σαν τα δικά τους. Και πάνω από όλα να ευχαριστήσω τον πρόεδρο της ΚΕΔΚΕ, Λεωνίδα Κουρή και τους ανθρώπους που δούλεψαν για να οργανώσουν και να υλοποιήσουν αυτή την μοναδική πρωτοβουλία. Τα παιδιά μας θα τους θυμούνται πάντα».
Η πρωτοβουλία της ΚΕΔΚΕ συνεχίστηκε με τον β΄ κύκλο φιλοξενίας(φθινόπωρο 1994 – χειμώνας 1995) με την ίδια επιτυχία.
Η ΝΤΑΛΙΜΠΟΡΚΑ, ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΑ
Ονομάζομαι Νταλιμπόρκα. Γεννήθηκα στην πόλη Brčko της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Η μητέρα μου, Stoja και ο αδερφός μου, Dalibor, ο οποίος είναι ένα χρόνο μεγαλύτερος μου, ζουν στο χωριό μας στο Gornje Dubravice.
Μία μέρα στο σχολείο, μας είπε η δασκάλα ότι παιδιά που έχουν χάσει τον ένα γονέα και παιδιά που ήταν αριστούχα, θα πάνε για έξι μήνες στην Ελλάδα, το 1995 στα πλαίσια ενός προγράμματος φιλοξενίας του Ερυθρού Σταυρού.
Ήμουν 9 ετών τότε και όταν γύρισα στο σπίτι το είπα στην μητέρα μου και στον θείο μου Mićο. Συμφώνησαν και το είπαν στη δασκάλα. Ένιωσα μεγάλη χαρά, σαν μία νέα αρχή στη ζωή μου. Τον καιρό του πολέμου στην πατρίδα μου, στην περιοχή μου, από το 1992 η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη.
Ο πατέρας μου Đoko, σκοτώθηκε και ένιωσα πολύ μεγάλο πόνο και λύπη. Συναισθήματα που με ακολουθούν μέχρι σήμερα. Ήμουν μόλις 6 ετών όταν τον έχασα.
Οι βόμβες έπεφταν η μία πίσω από την άλλη και ο φόβος μας ήταν μεγάλος. Ο πόλεμος και η δυστυχία που φέρνει, ήταν παντού. Οι καταστροφές ήταν μεγάλες. Ήταν τα πιο δύσκολα χρόνια της ζωής μου..
Ήταν αν θυμάμαι καλά 10 Φεβρουαριου του 1995 όταν ξεκινήσαμε το ταξίδι μας για την Ελλάδα. Ήμασταν 20 παιδιά από Brčko, Bijeljina, Ugljevik, Vukovar και μαζί μας η δασκάλα Gospana Petrović.
Ταξιδέψαμε με λεωφορείο, τρένο και καράβι, μία ξεχωριστή, πρωτόγνωρη εμπειρία για εμάς. Γνωριστήκαμε καλά και περνούσαμε όμορφα.
Όταν φτάσαμε στο νησί, στο λιμάνι της Μύρινας, μας μετέφεραν σε ένα ξενοδοχείο και στη συνέχεια για φαγητό, σε ένα εστιατόριο. Εκεί ήταν οι οικογένειες που είχαν εκφράσει ενδιαφέρον να μας φιλοξενήσουν.
Η πρώτη γνωριμία με την οικογένεια των Λημνιών που επρόκειτο να με φιλοξενήσουν, μου άρεσε πολύ. Ήταν του Γιώργου Γιαμαρέλου, με τη σύζυγό του, Αντωνία και τα παιδιά τους, Μαθιό, Κωνσταντίνα (Ντίνα) και Χρυσή.
Θυμάμαι ακόμη την ημέρα που ήρθε η Αντωνία να με πάρει, με την μικρή ανηψιά της Γιάννα, για να έχω παρέα και πήγαμε στο σπίτι. Όλη στην οικογένεια με υποδέχθηκαν πολύ όμορφα. Με αγάπη, αγκαλιές, χαμόγελα και παιχνίδια.
Πήγαμε στην αγορά και μου πήραν πολλά ρούχα. Κάθε μέρα ο Γιώργος με έπαιρνε βόλτα, μαζί με τη Χρυσή, η οποία είχε ένα Ελληνοσερβικό λεξικό, με το οποίο καταφέρναμε να συνεννοηθούμε.
Προς το καλοκαίρι ο Μαθιός με έπαιρνε μαζί του στη θάλασσα για μπάνιο, αλλά και στο γήπεδο. Πάντα με έπαιρνε κάποια βόλτα μαζί του. Από τα αγαπημένα μου δώρα ήταν ένα ποδήλατο. Απολάμβανα τη ζωή με την οικογένεια Γιαμαρέλου στη Λήμνο.
Κάθε μέρα μου έδιναν πολλή αγάπη, ποτέ δε με ξεχώριζαν από τα παιδιά τους και ήμουν πολύ ευτυχισμένη. Κάθε μέρα που περνούσε τους αγαπούσα και περισσότερο. Στο σχολείο πήγαμε στην 3η τάξη, στο δεύτερο εξάμηνο. Μαζί μας, όπως προανέφερα ήταν η δασκάλα μας Gospava.
Μας βοήθησαν ωστόσο και δύο δάσκαλοι από τη Λήμνο, ο Κώστας Διαμαντής και η Ελένη Αντωνιαδου, οι οποίοι μας μάθαιναν ελληνικά και έρχονταν και στο σπίτι να μας επισκεφτούν.
Με τους δικούς μου στη Βοσνία μιλούσα τακτικά στο τηλέφωνο και τους έστελνα και γράμματα.
Στη Λήμνο άρχισα να κάνω και άλλες παρέες. Η Γιάννα και η Χαρά Καριακλή, ανηψιές της Αντωνίας έγιναν φίλες μου.
Είχα και την ευκαιρία με τον Γιώργο να επισκεφτώ την κόρη του Ντίνα στην Αθήνα, όπου σπούδαζε. Ήταν πολύ ευχάριστη και αξέχαστη εμπειρία για εμένα.
Όταν έφτασε ο καιρός να επιστρέψουμε στη Βοσνία έκλαιγα πολύ. Δεν ήθελα να φύγω. Είχαν γίνει δεύτερη οικογένειά μου, αυτοί οι άνθρωποι και τους αγάπησα πολύ. Μιλούσαμε συνέχεια στο τηλέφωνο και από τότε, σχεδόν κάθε χρόνο επιστρέφω στη Λήμνο για να τους επισκεφτώ.
Για εμένα η ελληνική οικογένεια που με φιλοξένησε είναι οι δεύτεροι μου γονείς, τα παιδιά τους είναι αδέρφια μου. Τους αγαπώ παρά πολύ.
Το 2016 δυστυχώς έφυγε από τη ζωή ο Έλληνας πατέρας μου, ο Γιώργος Γιαμαρέλος. Τον έχω πάντα στην καρδιά μου και στην ψυχή μου.
Μιλάω τακτικά με την Αντωνία και τα αδέρφια μου στην Ελλάδα.
Έχουν φιλοξενήσει δύο φορές και τη μητέρα μου, τον αδερφό μου, αλλά και τη θεία μου Joka και την ξαδερφή μου Tatjana (4 φορές). Η Αντωνία έχει έρθει αρκετές φορές στο σπίτι μου στη Βοσνία.
Ευγνωμονώ το θεό που μου έδωσε την ευλογία να γνωρίσω τους καλύτερους ανθρώπους. Τώρα στην Ελλάδα έχω πολλούς φίλους. Μεταξύ των αυτών η κ. Βούλα Μοσχάκη. Η αγάπη μου προς αυτή είναι πολύ μεγάλη. Την θεωρώ μέλος της οικογένειας μου. Με στηρίζει, μου δίνει δύναμη και αγάπη.
Η Ελλάδα είναι για εμένα δεύτερή μου πατρίδα. Πραγματικά δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψω την αγάπη που νιώθω για την οικογένειά μου στην Ελλάδα. Όσα και να πω, εκτιμώ θα είναι λίγα. Θα τους ευγνωμονώ για πάντα.
Η ΑΝΤΩΝΙΑ ΓΙΑΜΑΡΕΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ
Η κα. Αντωνία Γιαμαρέλου, θυμάται αρχικά είχε κάποια ανησυχία για τη φιλοξενία, κυρίως για τη γλώσσα με την οποία θα επικοινωνούσαν με το παιδί, αλλά και το χρόνο για τη φροντίδα του, καθώς και η ίδια εργαζόταν στο εστιατόριο μαζί με τον σύζυγό της.
Η ανησυχία της αυτή, ωστόσο, ξεπεράστηκε από τις πρώτες στιγμές με την Νταλιμπόρκα.
Την πρώτη ημέρα της γνωριμίας, η επικοινωνία γινόταν μέσω των δασκάλων. Συνεχίστηκε μέσω λεξικών και μετά από μερικές εβδομάδες υπήρχε επικοινωνία και στα Ελληνικά.
«Στο σχολείο έκαναν με τη δασκάλα τα δικά τους τα μαθήματα και με τους δικούς μας δασκάλους τα Ελληνικά», δήλωσε η κα. Γιαμαρέλου.
Για πολλά παιδιά ήταν δύσκολη η προσαρμογή, καθώς πρώτη φορά έφευγαν από τις οικογένειές τους και μάλιστα σε μία τόσο δύσκολη συγκυρία. Η Νταλιμπόρκα ήταν από τα παιδιά που προσαρμόστηκε σχετικά σύντομα.
Κοιμόταν στο ίδιο δωμάτιο με την μικρή κόρη της οικογένειας Γιαμαρέλου, τη Χρυσή, καθώς η μεγαλύτερη κόρη, η Ντίνα σπούδαζε στην Αθήνα εκείνη την περίοδο. «Σύντομα ήταν κανονικό μέλος της οικογένειάς μας και όχι φιλοξενούμενη», είπε η κα. Γιαμαρέλου.
Το επόμενο κιόλας καλοκαίρι μετά την πρώτη φιλοξενία της, η Νταλιμπόρκα επισκέφτηκε τη Λήμνο και την οικογένεια Γιαμαρέλου με την μητέρα και τον αδερφό της και το μεθεπόμενο με τη θεία και την ξαδέρφη της.
Αναπτύχθηκε η σχέση μεταξύ των οικογενειών και η Αντωνία Γιαμαρέλου επισκέφτηκε 3-4 φορές τον τόπο της Νταλιμπόρκας. Η πρώτη ήταν στα τέλη του ’90. Η μεταπολεμική κατάσταση εκεί, ανέφερε στον «Νέο Κόσμο», ήταν τρομερή:
«Σπίτια κατεστραμμένα ολοκληρωτικά, άλλα που ίσα έστεκαν όρθια, με λαμαρίνες στα παράθυρα αντί για τζάμια. Τα σημάδια από τις σφαίρες ορατά σε τοίχους. Μαγαζιά δεν υπήρχαν για να ψωνίσουν τα βασικά, μόνο κάτι παράγκες, σαν λαϊκή αγορά. Νερό και ρεύμα, είχαν σε συγκεκριμένες ώρες μόνο. Ό,τι άφησε πίσω ο πόλεμος, σε πλήρη αντίθεση με την ομορφιά της φύσης στην περιοχή, με τις πεδιάδες, τα δέντρα, τα πάρκα».
Σε κάθε επίσκεψή της η κα. Γιαμαρέλου έβλεπε τις συνθήκες διαβίωσης να βελτιώνονται.
Για τη σχέση που αναπτύχθηκε με την Νταλιμπόρκα, σημείωσε: «Ήταν η δεύτερη φορά που ήρθαν παιδιά στη Λήμνο να φιλοξενηθούν. Γνώριζα ότι δενόντουσαν με τις οικογένειες. Δεν ήξερα τι παιδί θα έχουμε κοντά μας. Ήταν τέτοιος όμως ο χαρακτήρας της Νταλιμπόρκας και από την άλλη οι δυσκολίες στη ζωή της, που μας έκαναν να δεθούμε ακόμη περισσότερο».
Η κα. Στεβάνοβιτς ήταν παρούσα σε ευτυχισμένες, αλλά και δύσκολες στιγμές της οικογένειας.
«Ήταν εδώ σε αρραβώνες και γάμους των παιδιών μου…ήταν εδώ λίγο αφού άφησε την τελευταία του πνοή ο Γιώργος, ο σύζυγός μου. Είχαν μία ιδιαίτερη σχέση. Ήταν ‘τρελαμένος’ μαζί της και εκείνη τον αγαπούσε πολύ. Βρήκε ίσως το πατρικό πρότυπο που έχασε όταν σκοτώθηκε ο πατέρας της στον πόλεμο…Έχει τατουάζ με το όνομα του Γιώργου. Είναι συγκινητικό τι άλλο να πω…Τη νιώθω σαν παιδί μου», είπε η κα. Γιαμαρέλου.
Εάν έχεις εσύ ή κάποιος γνωστό σου να αφηγηθεί μια ιστορία φιλοξενίας παιδιών από την εμπόλεμη ζώνη του πολέμου της Βοσνίας κάλεσε στο +002310 251839 ή στείλε mail στο office@srpskaingreece.gr
