Από το Δημοτικό, οι δάσκαλοι μάς διηγούνταν ιστορίες από τη Μυθολογία, τους πολέμους, τα βασίλεια και τους θρύλους και τις παραδόσεις του τόπου μας.
Στη μνήμη μου φάνταζε ζωηρά η εικόνα μιας βασίλισσας, η οποία είχε στα βουνά του Πενταδάκτυλου 101 σπίτια, όπου στο 101ο έκρυβε τους θησαυρούς της!
Ήταν παντοδύναμη. Αν και την πολιορκούσαν πολλοί εχθροί, κανένας δεν μπορούσε να τη νικήσει.
Αναφέρομαι στη Ρήγαινα (Λατινικά Regina) την βασίλισσα, που το πρόσωπό της είναι συνυφασμένο με την λαϊκή μας παράδοση.
Η εκθαμβωτική ομορφιά της εξάπτει την φαντασία, αφού παρουσιάζεται μέσα από τους θρύλους θελκτική, πλούσια και δυναμική και με τους υπηκόους της, κάποτε πονετική και καλόκαρδη και κάποτε κακιά, ζηλιάρα, σκληρή, εκδικητική, αδύναμη και απροστάτευτη.
Συχνά συναντάται με τον Διγενή Ακρίτα, άλλοτε ως ερωμένη και άλλοτε ως αντίπαλος.
Όμως, ο Διγενής ήταν προγενέστερος της Φραγκοκρατίας, κάτι που ίσως ανάγει τη Ρήγαινα σε διαχρονικό σύμβολο και όχι ως προϊόν αυτής της περιόδου.
Έτσι αν και η παράδοση την τοποθετεί στα Μεσαιωνικά χρόνια, την ταυτίζει συχνά με την αρχαία Κύπρο, διότι στοιχεία παραπέμπουν στη θεά Αφροδίτη.
Κατοικεί σε πύργους, παλάτια, απόκρημνα κάστρα, εκκλησιές, σπηλιές, γεφύρια και χαλάσματα, ενώ σε πολλά μέρη της μεγαλονήσου, υπάρχει ο θρόνος, τα λουτρά και τα φρούριά της.
Επίσης φυτεύει δένδρα, φέρνει νερό, θερίζει σπαρτά, κτίζει εκκλησιές κλπ.
Στην Ρήγαινα αποδίδονται τα κάστρα της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, Βουφαβέντο, Άγιος Ιλαρίωνας και Καντάρα.
Ο θρύλος τοποθετεί την κρύπτη του αμύθητου πλούτου της σε δωμάτιο στο κάστρο του Βουφαβέντο στο Πέλλα Πάις.
Έκτισε επίσης το φρούριο στο Κολόσσι στην επαρχία Λεμεσού και στον λόφο του Άρωνα στην Αθαλάσσα, το παλάτι της. Στον Ακάμα ο ναός της Αφροδίτης σχετίζεται με τη Ρήγαινα, ενώ στην περιοχή Σμυγιές, λέγεται ότι ήταν ο τόπος που έσμιγε με το Διγενή.
Στην Ακαπνού, σύμφωνα με την παράδοση, όταν αποβιβάστηκαν οι εχθροί στη Λεμεσό, κατά τη βιαστική φυγή της αφού θάφτηκε ο θησαυρός σε άγνωστο μέρος, έπεσε από το άλογο και σκοτώθηκε.
ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ
Στο χωριό Αρκουδάλια, η Ρήγαινα συγκρουόταν και ενωνόταν με τον Διγενή. Στην Μόρφου υπάρχει επίσης παλάτι της. Δέχτηκε μάλιστα να παντρευτεί τον Ρήγα της Περιστερώνας, αν αυτός της έστελνε νερό για να ποτίσει τους πορτοκαλεώνες της.
Στο χωριό Κυρά, υπήρχε μια δεξαμενή στην οποία λουζόταν κι έκανε και βαρκάδα.
Όμως πήγαινε, όπως βεβαιώνει άλλη παράδοση, για να λειτουργηθεί στην Παναγία του Κάμπου και στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Για τις πέτρες του Διγενή στο Λατσί, λέγεται ότι ο ίδιος τις έριξε ενάντια της Ρήγαινας επειδή δεν θέλησε να τον παντρευτεί.
Στην Πάφο έχτισε υδραγωγείο για να φέρει νερό στο παλάτι της στην πόλη της. Ο μύθος σχετίζει την Πέτρα του Διγενή με την Ρήγαινα.
Στην Ανώγυρα, υπάρχει ο λάκκος της Ρήγαινας και στην Ποταμιά, εδώ ταυτίζεται με την τελευταία βασίλισσα της Κύπρου την Αικατερίνη Κορνάρο, δεχόταν συχνά την επίσκεψη κάποιου μυστηριώδους ιππότη-εραστή στο εξοχικό της.
Εξοχικό πύργο είχε και στη Χοιροκοιτία. Στα Φοινικάρια υπάρχουν οι αυλάες της, ενώ στις Κιβίδες, η παράδοση βεβαιώνει πως διέμεναν δύο Ρήγαινες.
Στο Διόριος πάλι υπήρχαν δυο ρηγάτα, ένα του Ρήγα και ένα της Ρήγαινας.
Στο Ακρωτήρι της Λεμεσού, αναφέρεται πως πέτρωσε και έγινε βράχος, που στέκει κάπου στην περιοχή.
Η Χρυσοχού, σχετίζεται ετυμολογικά με τα χρυσάφια της μυθικής Ρήγαινας που βρίσκονται ακόμα κρυμμένα. Δώδεκα ζώα λέει άλλη παράδοση, μετέφεραν από την Καντάρα στην Αμμόχωστο τους θησαυρούς της.
Εκεί στην περιοχή του Τρικώμου πρόφτασε τους μεταφορείς η είδηση πως η Αμμόχωστος είχε κυριευτεί από τους εχθρούς, οπότε αυτοί τους έθαψαν για να μη πέσουν στα χέρια των εχθρών. Βέβαια, δεν έχουν βρεθεί ακόμη
Στην Παναγία του Άρακα, κτίσμα της Ρήγαινας δείχνει το αποτύπωμα του ποδιού της σε μια πλάκα.
Τα Βυζαντινά χρόνια, εξαφάνισαν την Αφροδίτη αλλά μόνο κατ’ όνομα. Έτσι και η Παναγία, θα συνδεθεί σε μερικές περιπτώσεις αργότερα με τη Ρήγαινα.
Και δεν είναι ίσως τυχαίο, ότι στη χρονική συνέχεια, τα πρόσωπα που διαφεντεύουν στην Κύπρο είναι η Παναγία, η Ρήγαινα και η Αφροδίτη.
Μετά το 1570, όταν οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το νησί μας, η πυργοδέσποινα, χάνεται οριστικά από τη ζωή της Κύπρου.
Ωστόσο, το φευγαλέο και μυστηριώδες της πρόσωπο, αφήνει τις καλές νεράιδες να πλέκουν τον μύθο και η ανάμνησή της, δίνει και στις μέρες μας τροφή στον θρύλο και τις παραδόσεις μας, που την θέλουν να βασιλεύει στην Κύπρο μας, παντού και πάντα.
*Βοηθήματα: Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, Ίντερνετ.
