Το ετήσιο περιοδικό «Φιλολογική Πρωτοχρονιά» στην έκδοση του 2003 δημοσίευσε άρθρο του Διονύση Μαυρογιάννη με τίτλο:
«Το Οικολογικό Ήθος», και υπότιτλο: «Η υπερδεκαετής πρωτοβουλία και δράση (Συνέδρια, Εγκύκλιοι και Διακηρύξεις) της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου Κυρίου Βαρθλομαίου Α΄ για το περιβάλλον».
Στο εν λόγω άρθρο του ο Διονύσης Μαυρογιάννης μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
{…} Η Ορθόδοξη Εκκλησία ήδη από το 1986 είχε σηματοδοτήσει ποικιλοτρόπως, σε τοπικό και κυρίως σε οικουμενικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το ζωηρό ενδιαφέρον της για προβλήματα πρωταρχικής σημασίας για τον χειμαζόμενο άνθρωπο από τη φτώχεια, τους πολέμους, τις αντίξοες κοινωνικές συνθήκες, καθώς επίσης για την καταστροφική επιβάρυνση του φυσικού οικοσυστήματος ως «κτιστού κόσμου».
Στη συνέχεια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος Α΄ παρέλαβε την σκυτάλη για τη διάσωση του Πλανήτη και από Συνέδριο σε Συνέδριο, από τη μια θάλασσα στην άλλη, την μετέφερε με προσωπική του πρωτοβουλία και ευρύτητα μεθοδολογικής προσέγγισης, διασυνοριακής και διαθρησκευτικής συνεργασίας, στα περιβάλλοντα την Ευρώπη «ζώντα ύδατα» (Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα, Δούναβη, Αδριατική).
{…} Η παρουσίαση και συστηματική μελέτη των ποικίλων περιβαλλοντικών όψεων και προβλημάτων έγινε με περισσή οργανωτική φροντίδα και πολυεπιστημονική σπουδή, τόσο από τους στενούς συνεργάτες του Οικουμενικού Πατριάρχη όσο και από δεκάδες επιφανείς επιστήμονες, Έλληνες και Ευρωπαίους.
Οι εισηγήσεις, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι Σύνεδροι καθώς και οι Διακηρύξεις που υιοθετήθηκαν από τους οργανωτές, τους ενδιαφερόμενους κρατικούς και μη φορείς, τους εκπροσώπους των κυριότερων θρησκειών και τα επιστημονικά ιδρύματα, αποτελούν βασικά και αξεπέραστα κείμενα και εργαλεία για περαιτέρω προβληματισμό, και κυρίως για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης και πολιτικής, καθώς και για την υλοποίηση στόχων και προγραμμάτων που απορρέουν από αυτά.
Τον Οκτώβριο του 2018, σε αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, είχε διοργανωθεί τελετή βράβευσης του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου από τη Βουλή των Ελλήνων και από τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών, για την πολύπλευρη προσφορά του στην προστασία του περιβάλλοντος.
Σε πρόσφατη ομιλία του με θέμα: «Κοινό το οικολογικό πρόβλημα», ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε την ακόλουθη άποψη:
«Διά την αντιμετώπισιν των κινδύνων απαιτείται πολύπλευρος κινητοποίησις, σύγκλισις, συμπόρευσις, σύμπραξις. Είναι αδιανόητον, η ανθρωπότης να γνωρίζη την σοβαρότητα του προβλήματος και να συνεχίζη να συμπεριφέρεται ως να μη εγνώριζεν.
Ενώ κατά τας τελευταίας δεκαετίας, το κυρίαρχον πρότυπον οικονομικής αναπτύξεως εν τω πλαισίω της παγκοσμιοποιήσεως, με πρόσημον τον φετιχισμόν των οικονομικών δεικτών και την μεγιστοποίησιν του κέρδους, ώξυνε τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα, εξακολουθεί να κυριαρχή ευρέως η άποψις ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική επιλογή, και ότι η μη συμμόρφωσις προς την άτεγκτον νομοτέλειαν της οικονομίας θα οδηγήση εις ανεξελέγκτους κοινωνικάς και οικονομικάς καταστάσεις.
Τοιουτοτρόπως, αγνοούνται και δυσφημίζονται αι εναλλακτικαί μορφαί αναπτύξεως, και η ισχύς της κοινωνικής αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης».
ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΟ ΝΤΑΒΟΣ
Τον Ιανουάριο του 2020 στο Νταβός της Ελβετίας διοργανώθηκε το «Παγκόσμιο Οικονομικό Συνέδριο», κατά τη διάρκεια του οποίου συζητήθηκε και το θέμα «Αναζητώντας μια νέα πράσινη λύση».
Στο εν λόγω συνέδριο παρευρέθηκε, και μίλησε, και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Μάλιστα αυτή ήταν η τρίτη φορά που συμμετείχε στο Συνέδριο, κατά τη διάρκεια του οποίου είχε πλήθος επαφών, και συμμετείχε σε εξαιρετικά σημαντικές συζητήσεις, στο επίκεντρο των οποίων βρέθηκε το οικολογικό πρόβλημα, και το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν 3000 σύνεδροι από 117 χώρες, 53 από τους οποίους ήταν αρχηγοί κρατών, μεταξύ των οποίων και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σε ομιλία του ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις οικολογικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο οποίος το απόγευμα της ίδιας ημέρας είχε πάρει μέρος σε ευρεία συζήτηση με θέμα, «Μία πλατφόρμα για την Κοινότητα του ενός τρισεκατομμυρίου δένδρων». Στη συζήτηση εκείνη ο Πατριάρχης ανέφερε το παράδειγμα του Οσίου Αμφιλοχίου της Πάτμου, ο οποίος επέβαλλε στους κατοίκους του νησιού να φυτεύουν συγκεκριμένο αριθμό δένδρων, και τους προέτρεπε να αγαπούν και να προστατεύουν τη φύση.
Στις συζητήσεις για το περιβάλλον έγιναν αναφορές στις δυνατότητες αναδάσωσης, και στις πιθανές λύσεις των οικολογικών προβλημάτων, και για την αποφυγή των καταστρεπτικών συνεπειών τους. Κατά τη διάρκεια του δείπνου ο Οικουμενικός Πατριάρχης έδωσε ομιλία, στην οποία μεταξύ άλλων τόνισε και τα ακόλουθα:
«Η Εκκλησία μας, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, είναι ευρέως γνωστή για τις οικολογικές της πρωτοβουλίες. Μία από τις πιο έντονες αγωνίες μας κατά τη διάρκεια της σχεδόν τριακονταετούς Πατριαρχικής διακονίας μας, ήταν η ευαισθητοποίηση κάθε ανθρώπου για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, και για τις συνέπειες που προκύπτουν από τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση της φύσης, αλλά και η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης.
Η οικολογική μας δέσμευση απορρέει από την ίδια την ουσία της πίστης μας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η θεολογική μας διδασκαλία για τη σχέση μεταξύ του Ανθρώπου και της Δημιουργίας μπορεί όχι μόνο να βοηθήσει στην ανακάλυψη κρυφών διαστάσεων της οικολογικής κρίσης, αλλά και να αποκαλύψει δυνατότητες αντιμετώπισής της.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν το πρώτο που υπογράμμισε τις πνευματικές και ηθικές διαστάσεις του οικολογικού προβλήματος, επισημαίνοντας τη σημασία της συμβολής της θρησκείας στην αντιμετώπισή του.
Η οικολογική κρίση αντικατοπτρίζει ένα ανθρωπολογικό αδιέξοδο, την πνευματική κρίση της σύγχρονης ανθρωπότητας και τις αντιφάσεις του ορθολογισμού, την αλαζονεία της επιστήμης και της τεχνολογίας, την απληστία της κτητικότητας, και τα αδιέξοδα του οικονομισμού.
Γι’ αυτό η λύση του οικολογικού προβλήματος δεν μπορεί να είναι μόνο ζήτημα της επιστήμης, της τεχνολογίας και της πολιτικής, αλλά και, ίσως πρωτίστως, θέμα ριζικής αλλαγής του τρόπου σκέψης, νέων αξιών, ενός νέου ήθους.
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, λόγω του γεγονότος ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μια περίοδο σημαντικής επιστημονικής προόδου, βιώσαμε μια τεράστια καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Φαίνεται ότι η επιστημονική γνώση δεν αγγίζει το βάθος της ψυχής και του νου μας. Ο άνθρωπος γνωρίζει, και εξακολουθεί να ενεργεί ενάντια στη γνώση του. Η γνώση δεν προκάλεσε τη μετάνοια, αλλά έφερε κυνισμό και άλλες εμμονές.
Το περιβαλλοντικό πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μεμονωμένα από έναν οργανισμό ή έναν λαό, από την επιστήμη ή την τεχνολογία μόνο, αλλά απαιτείται συνεργασία όλων, καθώς το οικολογικό πρόβλημα αποκάλυψε με σαφήνεια ότι ο κόσμος μας αποτελεί μία ενότητα, και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι κοινά. Για τον λόγο αυτό απαιτείται μία πολυεπίπεδη κινητοποίηση, σύγκλιση απόψεων, κοινή προσπάθεια και δράση.
Συνεχώς επισημαίνουμε ότι τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα αλληλοσυνδέονται και πρέπει να αντιμετωπίζονται από κοινού, καθότι η προστασία της φύσης, και η διακονία στον συνάνθρωπο δεν μπορούν να διαχωριστούν.
Αυτό που πιστεύουμε για τον κόσμο μας, για τη φύση και τους συνανθρώπους μας, θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε απέναντί τους. Είμαστε πεπεισμένοι ότι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ εδώ στο Νταβός αποτέλεσε ευκαιρία για συζητήσεις, και ενίσχυσε το διάλογο και τη συνεργασία, προωθώντας περαιτέρω την πορεία μας για τη δημιουργία ενός βιώσιμου κόσμου, με συνοχή, για έναν Οίκο, το κοινό μας σπίτι, για όλους τους ανθρώπους και για όλα τα έμβια όντα».
Στο Συνέδριο είχε παρευρεθεί και ο πρώην Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Al Gore, ο οποίος πρώτος είχε χαρακτηρίσει τον Βαρθολομαίο «Πράσινο Πατριάρχη», και πρότεινε οι σύνεδροι να προμηθευτούν από ένα αντίγραφο της ομιλίας του και να την μελετήσουν προσεκτικά.
Ανταποκρινόμενος στην εισήγηση του Al Gore, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπέγραψε και του αφιέρωσε τον αναμνηστικό Τόμο που περιέχει όλες τις ομιλίες και τα μηνύματά του για το οικολογικό ζήτημα.
Η Δρ Μαρία Σερέτη, καθηγήτρια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε άρθρο της με τίτλο «Η συνεισφορά του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην κινητοποίηση για το περιβάλλον», μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
«Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος ανήλθε στον οικουμενικό θρόνο το 1991, αρχίζει εκτός από την εντατική καλλιέργεια των διαθρησκειακών σχέσεων και παγκόσμια καμπάνια για το περιβάλλον.
Επιθυμία του είναι η ανθρωπότητα να θεωρεί ως προτεραιότητά της την προστασία της κτίσης και το πλήρωμα της Εκκλησίας να ευαισθητοποιηθεί ως προς την καταστροφή που απειλεί τον Πλανήτη μας».
Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα πως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως μια ηγετική προσωπικότητα στον αγώνα για την αποτροπή της οικολογικής καταστροφής από την ανερχόμενη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, και κατά την άποψή μου δικαίως έχει χαρακτηρισθεί ως ο «Πράσινος Πατριάρχης».
