Είναι γεγονός πως οι μέρες των Χριστουγέννων φέρνουν στη μνήμη μας μαζί τους μια παιδική ατμόσφαιρα παραμυθιού. ΄
Ολοι θυμόμαστε εκείνα που έχουμε ζήσει στα μικρά μας χρόνια, εκείνα που ακούσαμε και εκείνα που έχουν μείνει στη μνήμη μας ως τρυφερές ιστορίες και όμορφες εικόνες.
Σε κάνουν να ονειρεύεσαι και γεμίζουν την ψυχή σου φως, όπως οι ώρες των παραμυθιών γύρω από το τζάκι. Σε μεταφέρουν πίσω σε άσπρα χωριουδάκια με τα πολλά χιόνια και εκκλησίες με αξέχαστα ψηλά καμπαναριά και τα πατροπαράδοτα, αλησμόνητα και ευφρόσυνα κάλαντα με την επίκαιρη και τη μεγαλόπνοη ποίησή τους.
Σε αυτό το γνήσιο ελληνικό χριστουγεννιάτικο τοπίο μας οδηγούν πολλοί ποιητές μας με τους υπέροχους στίχους τους.
Έρχονται να ξυπνήσουν μέσα μας όλη τη χριστουγεννιάτικη ποίηση που είναι γεμάτη καλοσύνη, αλλά και αγάπη μιας παιδικής ηλικίας που πέρασε, αλλά άφησε πίσω της το άρωμά της στη μνήμη μας. Αυτό είναι το άρωμα των Χριστουγέννων που έρχεται από όλη την παιδική μας μνήμη και το χαιρόμαστε που υπάρχει μέσα μας αποθηκευμένο στα άδυτα της ψυχής μας.
Όπως ειπώθηκε «Ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος (= Δεν μπορεί να ζήσει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος), γιατί ο άνθρωπος εκτός από τις βιοτικές του ανάγκες έχει και πνευματικές, που η σημερινή μας ποίηση μάς τις διαιωνίζει με το μεστό της λόγο.
Νομίζω πως είναι ένας πολύ καλός τρόπος να γιορτάσει κανείς τα Χριστούγεννα εντοπίζοντας μερικά από τα καλύτερα ποιήματα που γράφτηκαν στη γλώσσα μας για τη μεγάλη γιορτή και υπάρχουν πολλά.
Με αυτά ως μία σύντομη εισαγωγή διάλεξα μόνο μερικά ποιήματα που μας κρατούν αυτό το άρωμα, αλλά ταυτόχρονα μάς νουθετούν όλους μας ότι είμαστε όλοι μας άνθρωποι και έχουμε όλοι μας και πνευματικές ανάγκες.
Ο κατάλογος είναι άκρως προσωπικός και οι προτιμήσεις μόνο δικές μου. Συμπληρώστε ελεύθερα ό,τι έχει το δικό σας άρωμα!
ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΕΡΑΝΤΖΑΣ: ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Στην γωνιά μας κόκκινο τ΄αναμμένο τζάκι
Τούφες χιόνι πέφτουνε στο παραθυράκι!
Όλο απόψε ξάγρυπνο μένει το χωριό
και χτυπά Χριστούγεννα το καμπαναριό!
Έλα, Εσύ που Αρχάγγελοι σ’ανυμνούνε απόψε
πάρε από την πίτα μας, που ευωδιά και κόψε!
Έλα κι η γωνίτσα μας καρτερεί να ‘ρθεις…
Σου ‘στρωσα, Χριστούλη μου, για να ζεσταθείς.
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ: ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ
Ω! μέσα μου γεννιέται ένας Θεός!
και το κορμί μου γίνεται ναός,
δεν είναι ως πρώτα φάτνη ταπεινή
μέσα μου λάμπουν ξάστεροι ουρανοί,
το μέτωπ;o μου λάμπει σαν αστέρι…
Στο Θεό φανείτε τώρα, ήρθεν η ώρα,
από τ’ άγνωστα μυστικά σας μέρη,
Μάγοι, φέρτε στο Θεό τα πλούσια δώρα.
Φέρτε μου Μάγοι —θεία βουλή το γράφει—
τη σμύρνα της ελπίδας, το λιβάνι
της πίστης, της αγάπης το χρυσάφι
Μυστήρια τέτοια ανθρώπου νους δε βάνει!
Και σεις, Θρόνοι πανάχραντοι, αγγελούδια,
στην καρδιά μου —στην κούνια του— σκυμμένα,
με της αθανασίας τα τραγούδια
υμνολογείτε εσείς τη θεία τη γέννα.
Μέσα μου λάμπουν ξάστεροι ουρανοί,
και το κορμί μου, φάτνη ταπεινή,
βλέπω κι αλλάζει, γίνεται ναός
ω! μέσα μου γεννιέται ένας Θεός!
ΚΩΣΤΑΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ: ΞΗΜΕΡΩΝΑΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Ξημέρωναν Χριστούγεννα. Οι εκκλησιές σημαίνουν,
κουνιούνται τα καμπαναριά, κι οι φωνές που βγαίνουν
απ’ το βαθύ και δίπλα το κάθε καμπάνας στόμα,
μοιάζουν χερουβικούς ψαλμούς, σαν απ’ το ουράνιο δώμα.
Χιλιάδες τα Χριστούγεννα τα τραγουδούν οι άγγελοι,
και κάθε αχτίδα από ψηλά, που κάθε αστέρι στέλλει,
μοιάζει αγγελική ματιά. Θρησκεία! Γλυκιά μάνα,
τι όμορφη δίνεις εσύ λαλιά και στην καμπάνα,
και πόσο εκείνη η λαλιά σαλεύει την καρδιά μας!
Πόσες εκείνος ο σταυρός απ’ τα καμπαναριά μας
στην αντιλιάδα χύνοντας, τόσες χρυσές αχτίδες,
χύνει βαθιά μας στην ψυχή, γλυκές χρυσές ελπίδες!
Κ’ οι δυο εκείνες χαραυγές που οι άγγελοι κατεβαίνουν
μες’ απ’ τον ουρανό ψηλά κι έρχονται και σημαίνουν
Χριστούγεννα κι Ανάσταση, ω! τι μυστήριο χύνουν.
Τι χαραυγούλες είναι αυτές, πόση ζωή μας δίνουν!
Λάμπουνε τ’ ασυγνέφιαστα τα ουράνια σα ζαφείρια,
Σαν μάτια π’ αγρυπνήσανε φέγγουν τα παραθύρια.
Χαρούμενες και σιγανές μιλιές σμίγονται γύρα,
και από κάθε θύρα που ανοίγεται,
βγάνουν μορφές γελούμενες, λουσμένες,
γλυκές, καλοντυμένες.
Κρατούν στα χέρια τους κεριά λαμπάδες. Στη ματιά τους
λάμπ’ η χαρά που νιώθουνε βαθιά μες στις καρδιά τους.
Ξημέρωσαν Χριστούγεννα! Θύρες ολούθε ανοίγουν
κι ολούθε τώρα οι Χριστιανοί στις εκκλησιές μας σμίγουν.
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, “Ο ΗΛΙΟΣ Ο ΗΛΙΑΤΟΡΑΣ” (απόσπασμα)
Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος
να ‘ν’ ήμερος να ‘ναι άκακος
λίγο φαΐ λίγο κρασί
Χριστούγεννα κι Ανάσταση
κι όπου φωλιάσει και σταθεί
κανείς να μην του φτάνει εκεί
Μα ‘ρθαν αλλιώς τα πράματα
τονε ξυπνάν χαράματα
τον παν τον φέρνουν πίσω μπρος
του τρώνε και το λίγο βίος
κι από το στόμα την μπουκιά
πάνω στην ώρα τη γλυκιά
του τηνε παίρνουνε κι αυτή
Χαρά στους που ‘ναι οι Δυνατοί!
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ, “ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ”
Και πάλι λες δεν είναι δυνατό
όλες αυτές οι ευχές να ψεύδονται
και πάλι λες δεν είναι δυνατή
τέτοια πανταχόθεν σύμπτωση,
δεν είναι δυνατή τέτοια πανταχόθεν συμπαιγνία.
Με τα λίγα αυτά, αλλά και όλα τα κάλαντα μαζί, εύχομαι σε όλους τους τακτικούς μας αναγνώστες -αυτό το τρομερό και δίσεκτο χρόνο– με ποιητικό άρωμα Χριστουγεννιάτικης μνήμης, νοσταλγικές και χαρούμενες γιορτές σε όλους σας.
