Στις 31 Οκτωβρίου 1864, το SS Egmont εισπλέει στο Port Phillip Bay. Ανάμεσα στους επιβάτες που αποβιβάζονται στη Μελβούρνη, σύμφωνα με το επίσημο δελτίο εισερχομένων επιβατών, είναι ο Λάμπρος Π. Ινδαρές, καταγεγραμμένος ως ξένος (Έλληνας), το επάγγελμα του οποίου ήταν «Gentleman».

Παρ’ ότι το όνομα Ινδαρές δεν εμφανίζεται σε κανένα από τα βιβλία που είναι αφιερωμένα στην καταγραφή της ιστορίας μας ως Ελλήνων εποίκων στην Αυστραλία, η παρακαταθήκη του μαρτυρά την κοινωνική και πολιτιστική συμβολή των πρώτων Ελλήνων εποίκων στη χώρα.

Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο Λάμπρος Παναγιώτης Ινδαρές, ως κάτοικος της νεοϊδρυθείσας αποικίας της Βικτώριας, το 1867, έγραψε τέσσερις επιστολές στον εκδότη της εφημερίδας της εποχής «The Argus», διατυπώνοντας με ουσιαστικό και περιεκτικό τρόπο τα γεγονότα γύρω από την εξέγερση του Κρητικού λαού ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τους πολιτικούς ελιγμούς των τότε Μεγάλων Δυνάμεων.

 

Οι επιστολές αυτές προς την εφημερίδα «The Argus» είναι, κατά πάσα πιθανότητα, οι πρώτες που έχουν ποτέ γραφεί από Έλληνα μετανάστη, στην αγγλική γλώσσα, προς μία αυστραλιανή εφημερίδα.

Οι επιστολές του Ινδαρέ αποκαλύπτουν το πάθος ενός ατόμου, η καταγωγή, οι ενέργειες, οι επαφές και οι πολιτικές απόψεις του οποίου πρέπει να διατηρηθούν και να αναγνωριστούν ως μέρος του ελληνοαυστραλιανού μας ιστορικού αφηγήματος.

Υπό τον τίτλο «Επιστολή από την πατρίδα», ο ανταποκριτής της εφημερίδας «The Argus» στο Λονδίνο έγραψε ένα άρθρο για την εξέγερση της Κρήτης εναντίον των Οθωμανικών δυνάμεων, διακηρύσσοντας στην πρώτη παράγραφο ότι «η εξέγερση στην Κρήτη – η οποία πλέον θεωρείται με βεβαιότητα ότι είναι έργο Ρώσων πρακτόρων – σέρνεται αργά με ασυνήθιστο τρόπο.

Ο σχολιασμός του δημοσιογράφου συνεχίζεται σε χειραγωγικό τόνο, παρατηρώντας ότι «Έλληνες και Τούρκοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους στην κατασκευή απίθανων νικών, και σ’ αυτόν τον ανταγωνισμό οφείλω να παραδεχτώ ότι τα τέκνα της Ελλάδας διατηρούν την παλαιά τους αίγλη στην έκφραση ψευδών ανωτέρου επιπέδου».Συνεχίζοντας σε απαξιωτικό ύφος, το άρθρο της εφημερίδας, διαβεβαιώνει τους αναγνώστες ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν θα χρησιμοποιήσουν την Κρήτη ως πρόσχημα για να ασχοληθούν με την «κατάσταση του Ασθενούς».

Επρόκειτο για σαφή αναγωγή στην άθλια κατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή και τη διχογνωμία που υπήρχε ανάμεσα στη Βρετανική και στη Ρωσική αυτοκρατορία για το πώς θα διαχειριστούν την «αρρωστημένη κατάσταση» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Χωρίς να χρονοτριβήσει, ο Λάμπρος Ινδαρές απαντά στο άρθρο της εφημερίδας την προηγούμενη μέρα. Η πρώτη επιστολή του Ινδαρέ προς τον εκδότη της εφημερίδας φανερώνει έναν άνθρωπο άριστο γνώστη της αγγλικής γλώσσας και ειδήμονα σε θέματα βρετανικής εθιμοτυπίας και πρωτοκόλλου.

Ο Ινδαρές αρχίζει την επιστολή του με την ευγενική εισαγωγική πρόταση «Κύριε, εάν δεν παραβιάζω τις στήλες του πολύτιμου εντύπου σας, θα μπορούσα να σας ζητήσω να συμπεριλάβετε την καταχώριση αυτή αναφορικά με την ‘Επιστολή από την πατρίδα’;», για να απευθύνει αμέσως έκκληση στην αμεροληψία του αναγνώστη.

Αναφέρεται στις ηρωικές προσπάθειες του κρητικού λαού απέναντι στους δυνάστες για την απόκτηση της ελευθερίας του και τονίζει τη στρατιωτική ανισότητα που υπήρχε ανάμεσα στις δύο δυνάμεις.

Ο Ινδαρές ενημερώνει τους αναγνώστες της εφημερίδας για την ηρωική ανατίναξη της Μονής Αρκαδίου που έγινε τον Αύγουστο του 1866, και τη θυσία των Κρητικών που υπερασπιζόντουσαν τον ιερό αυτό χώρο.

Περιγράφει αυτούς που είχαν κλειστεί στο μοναστήρι ως «άτομα όλων των ηλικιών και κοινωνικών τάξεων», τους οποίους παρακινούσε η αποφασιστικότητά τους να κερδίσουν την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους.

 

Ο Ινδαρές καταλήγει στην επιστολή του με δήλωση της ελληνικής του ιθαγένειας και την εύστοχη παρατήρηση ότι μοναδικός στόχος ενός Έλληνα, ανεξάρτητα από την γεωγραφική περιοχή στην οποία ανήκει, είναι η «ιερή ελευθερία και όχι η εξυπηρέτηση των πολιτικών απόψεων οποιουδήποτε άλλου έθνους». Η πρώτη αυτή επιστολή του Ινδαρέ αποτελεί αποδοκιμασία της πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων και της αποτυχίας τους να παράσχουν λύση στο «Κρητικό ζήτημα».

Υπό τον τίτλο «Η άφιξη του αγγλικού ταχυδρομείου», το Κρητικό ζήτημα γίνεται ξανά αντικείμενο συζήτησης. Ο δημοσιογράφος σχολιάζει την πολιτική αναταραχή στην Ευρώπη και επανέρχεται στο Ανατολικό ζήτημα και κατ’ επέκταση στην Κρητική επανάσταση.

Το άρθρο είναι από την αρχή απαξιωτικό για την Κρητική εξέγερση. Ο συγγραφέας του εικάζει ότι η επικρατούσα αναταραχή στην περιοχή και η ανησυχία του πληθυσμού είναι αποτέλεσμα του λήθαργου στον οποίο έχει περιπέσει ο Σουλτάνος.

Σημειώνει, παρ’ όλα αυτά, ότι ο Σουλτάνος έχει ξυπνήσει «από τον λήθαργό του» και έχει στείλει «τον πιο έμπειρο αξιωματικό που έχει στην υπηρεσία του ως διοικητή των δυνάμεων που έχουν αναλάβει την καθυπόταξη της Κρήτης». Ο αξιωματικός αυτός ήταν ο Ομάρ Πασάς.

Ο συγγραφέας του άρθρου καταλήγει δηλώνοντας ότι η εξέγερση των «κατοίκων της νήσου θα καταπνιγεί πριν οποιαδήποτε ξένη δύναμη έχει τη δυνατότητα να εφεύρει μια πειστική δικαιολογία για να παρέμβει».

Στην δεύτερη επιστολή του, ο Ινδαρές υποβάλλει τις παρατηρήσεις του αναφορικά με την επιφανειακή νύξη της εφημερίδας, στην οποία εικάζετο ότι οι δυνάμεις του Ομάρ Πασά θα έθεταν τέλος στην εξέγερση των κατοίκων του νησιού πριν την οποιαδήποτε παρέμβαση από κάποια ξένη δύναμη.

Οι παρατηρήσεις του για την τοποθέτηση του Ομάρ Πασά ως επικεφαλής των Τουρκικών δυνάμεων στην Κρήτη αποδεικνύουν πόσο βαθύς γνώστης της ιστορίας του νησιού ήταν.

Επιβεβαιώνουν, επίσης, ότι γνώριζε τη διάρθρωση της στρατιωτικής ιεραρχίας των Τουρκικών δυνάμεων, επισημαίνοντας, σωστά, ότι ο προηγούμενος διοικητής των Τουρκικών δυνάμεων στην Κρήτη, ο Μουσταφά Πασάς, ο οποίος είχε γεννηθεί στην Κρήτη και γνώριζε πολύ καλά την τοπογραφία του νησιού, απέτυχε παρά τη βοήθεια των χιλιάδων «πολύ καλά πειθαρχημένων στρατιωτών» υπό τις διαταγές του.

Με βάση την εκτίμηση αυτή, ο Ινδαρές θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα του νεοδιορισμένου επικεφαλής των Τουρκικών δυνάμεων, Ομάρ Πασά –Σέρβου στην καταγωγή– να επιτύχει, λόγω της περιορισμένης γνώσης που διέθετε για την περιοχή και τους κατοίκους του νησιού.

Ο Ινδαρές καταλήγει λέγοντας ότι τελικά «η πολύπαθη γη του Μίνωα θα ανασάνει ξανά τον αέρα της ελευθερίας» ακόμα «και αν η διπλωματική μηχανορραφία δεν παρεμβληθεί».

Ο Ινδαρές υπέγραψε την τρίτη του επιστολή προς την εφημερίδα «The Argus» με το ψευδώνυμο «Φιλέλλην». Η επιστολή είναι μια έκκληση προς τη «φιλανθρωπία» του αναγνώστη, στοχεύοντας στην ενσυναίσθηση του τοπικού πληθυσμού. Αποτελεί παράλληλα ένα κάλεσμα για τη σύσταση μιας «φιλελληνικής επιτροπής» στην Αυστραλία.

Ο Ινδαρές γνώριζε ότι σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο δημιουργούνταν επιτροπές υποστήριξης. Μέσα από μια συναισθηματική έκκληση, ο Ινδαρές επιχειρεί να πείσει τον τοπικό πληθυσμό να σχηματίσει μία επιτροπή υποστήριξης.

Η χρήση της δύναμης του Τύπου για να μεταδώσει το μήνυμά του σχετικά με τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στην Κρήτη και τις προσπάθειες του κρητικού πληθυσμού να επιδιώξει την ελευθερία με οποιοδήποτε κόστος αντηχεί σε όλη την επιστολή του Ινδαρέ.

Ο Ινδαρές γράφει: «Είναι η περίπτωση ενός πληγωμένου και καταπιεσμένου λαού που αγωνίζεται να ανακτήσει την ελευθερία του. Είναι ο αγώνας του δικαίου ενάντια στο ισχυρό, είναι ο πόλεμος της αλήθειας ενάντια στο λάθος, είναι μία διαμάχη ανάμεσα στον πολιτισμό και στην ημι-βαρβαρότητα· είναι, με μια λέξη, και με την ευρύτερη και πληρέστερη έννοια αυτής της λέξης, η μάχη της ελευθερίας».

Η έκκληση που απηύθυνε ο Ινδαρές για υποστήριξη στην προσπάθεια να συσταθεί μια Φιλελληνική Επιτροπή στην Αυστραλία μπορεί να παρακινήθηκε από ένα εκτενές άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «The Argus» στις 17 Ιουνίου 1867, μια εβδομάδα μετά τη δεύτερη επιστολή του Ινδαρέ.

Το άρθρο παρέχει μια κριτική ανάλυση του κρητικού ζητήματος και του ρόλου των Δυτικών Δυνάμεων. Επαινεί τις «ηρωικές θυσίες των κατοίκων της Κρήτης» και ζητά την παραχώρηση της νήσου από την Τουρκία στο Βασίλειο. Είναι πιθανότατα η πρώτη φορά που ένα άρθρο θετικά διακείμενο στην παροχή υποστήριξης για τα δεινά της Κρήτης εμφανίστηκε σε μια αυστραλιανή εφημερίδα.

Το κατά πόσο η έκκληση του Ινδαρέ προς τους αναγνώστες της εφημερίδας «The Argus» κατάφερε να κερδίσει τη συμπαράσταση του τοπικού πληθυσμού θα γίνει σύντομα εμφανές στην τελική του επιστολή προς την εφημερίδα «The Argus».

Η τελευταία επιστολή του Ινδαρέ προς τον εκδότη της εφημερίδας «The Argus» αντικατοπτρίζει έντονα την απογοήτευσή του για την έλλειψη ενδιαφέροντος του αυστραλιανού κοινού να λάβει οποιαδήποτε αποφασιστική στάση σχετικά με το Κρητικό Ζήτημα. Η έκκλησή του να συσταθεί επιτροπή υποστήριξης δεν βρήκε καμία ανταπόκριση, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις.

Τα εναρκτήρια σχόλιά του δείχνουν ξεκάθαρα το αίσθημα ματαιότητας που έχει κυριεύσει τον Ινδαρέ «αναφορικά με τη δυσάρεστη κατάσταση της Κρήτης, αν και ελάχιστο ή και καθόλου ενδιαφέρον δεν υπάρχει στη μακρινή αυτή χώρα…»

Συνεχίζει κάνοντας αναφορά σε κληρονομικές αδικίες που συνέβαιναν στο νησί της Κρήτης και παρατηρεί ότι «τα τουρκικά νέα σχετικά με την υποταγή της Κρήτης αποδεικνύεται πάντα ότι βασίζονται σε ψευδή στοιχεία … με μια προμελετημένη πρόθεση χαλάρωσης της διπλωματίας αναφορικά με το Κρητικό ζήτημα».

Η ανάλυσή του παρέχει, επίσης, μια εικόνα για τη σύνθεση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, οι οποίες αποτελούνταν από «πολλούς αποστάτες αξιωματικούς» που αρνήθηκαν τον Χριστιανισμό για να κρατήσουν «τα λάβαρα του Μωάμεθ με σκοπό να κερδίσουν στρατιωτικές τιμές».

Η παρατήρηση του Ινδαρέ αποτελεί κατά πάσα πιθανότητα άμεση αναφορά στον Ομάρ Πασά, έναν Χριστιανό Σέρβο που προσηλυτίστηκε στο Ισλάμ και διαδέχθηκε τον Μουσταφά στη θέση του αρχηγού των οθωμανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Κρήτη.

 

Ως ύστατη προσπάθεια να πείσει τους αναγνώστες για τις αδικίες που ελάμβαναν χώρα στην Κρήτη, ο Ινδαρές στρέφει την επιχειρηματολογία του προς τους αρχηγούς του Χριστιανισμού και σε εκείνα τα έθνη που ενστερνίζονται τις χριστιανικές αξίες, υποστηρίζοντας ότι «η τρέχουσα παθητικότητα των μεγάλων χριστιανικών δυνάμεων αναφορικά με την παρούσα κατάσταση των κρητικών υποθέσεων φαίνεται εντελώς αντίθετη προς τις πολιτικές αξίες του αιώνα στον οποίο βρισκόμαστε».

Κλείνοντας την επιστολή του, ο Ινδαρές παραθέτει μια παλιά ελληνική παροιμία «Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άλλαξε το μαλλί του, μήτε τη γνώμη άλλαξε μήτε την κεφαλή του», προς επίρρωση της πεποίθησής του ότι οι καταπιεστικές τουρκικές δυνάμεις δεν θα αλλάξουν τις προθέσεις τους και θα συνεχίσουν να καταπνίγουν τις εκκλήσεις για ανεξαρτησία της Κρήτης από τους κατοίκους της.

Παραδόξως, μόλις πέντε ημέρες μετά την τελευταία επιστολή του Ινδαρέ προς την εφημερίδα «The Argus», στις 12 Οκτωβρίου 1867, δημοσιεύτηκε ένα εκτενές άρθρο στην εφημερίδα «Australasian» της Μελβούρνης, στο οποίο ο συγγραφέας θεωρεί ότι «οι Τούρκοι δεν είναι σε θέση να ελέγξουν το νησί, και η διατήρησή του δεν ενισχύει την Πύλη.

Ωστόσο, όπως αντιλαμβανόμαστε, η εκπλήρωση των επιθυμιών των στασιαστών θα ενθάρρυνε κι άλλες ελληνικές επαρχίες να ακολουθήσουν το παράδειγμα, και αυτό συνιστά κίνδυνο για την Οθωμανική αυτοκρατορία». Το αν οι επιστολές του Ινδαρέ προς την εφημερίδα «The Argus» διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την περίπτωση επαφίεται στην κρίση του καθενός.

Ο Ινδαρές αναγνωρίζει τη σημασία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και με τις τέσσερις παθιασμένες επιστολές του το κρητικό ερώτημα μπαίνει στα δημόσια φόρα, αμφισβητώντας την επικρατούσα αποικιακή ιδεολογία και επιδιώκοντας ταυτόχρονα την ενσυναίσθηση του αυστραλιανού κοινού για το Κρητικό ζήτημα.

Σε μια εποχή στην οποία κυριαρχεί η αποικιακή ρητορική, ο Ινδαρές μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα άτομο που αμφισβητεί επίμονα το κυρίαρχο αφήγημα αναφορικά με τα γεγονότα που ελάμβαναν χώρα στην Κρήτη με έγκυρο τρόπο.

 

Η ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΙΝΔΑΡΕ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Μελβούρνη, ο Ινδαρές έγινε συνέταιρος στην επιχείρηση εμπορίας κρασιού Victorian Wine Vaults, που βρισκόταν στον αριθμό 231 της Bourke St., East Melbourne.

Η συνεργασία αυτή, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ και η κοινοπραξία διαλύθηκε τον Αύγουστο του 1868, με την αποχώρηση του Ινδαρέ από την επιχείρηση. Μετά τη αποχώρησή του και για τα επόμενα δύο χρόνια, ο Λάμπρος Ινδαρές απασχολήθηκε ως υπεύθυνος στο εστιατόριο Albion που βρισκόταν στον αριθμό 101 της Elizabeth Street στη Μελβούρνη.

Μετά από μια εξαετή παραμονή στην Αυστραλία, ο Λ. Π. Ινδαρές συνέχισε την Οδύσσειά του -ίσως κάπως απογοητευμένος- και αναχώρησε από το Σίδνεϊ στις 30 Ιουνίου 1870 με το ατμόπλοιο «City of Melbourne».

Πρώτος σταθμός στο ταξίδι του ήταν το Σαν Φρανσίσκο. Ο Λάμπρος Ινδαρές, για πάνω από μια δεκαετία, συνέχισε τα ταξίδια του στην Αγγλία και την Κύπρο, και τελικά εγκαταστάθηκε στην Πάτρα, όπου, το 1882, παντρεύτηκε την Εξακουστή Φράγκου ή Βασιλειάδη από το Λιβάρτζι Αχαΐας.

Το υπόλοιπο της ζωής του, ο Ινδαρές διέμεινε στην Πάτρα και εργάστηκε ως διερμηνέας για τις λιμενικές Αρχές παραδίδοντας παράλληλα μαθήματα Αγγλικής γλώσσας στους εύπορους μαθητές της πόλης.

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ο Λάμπρος Παναγιώτης Ινδαρές γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1838 στην Τεργέστη, μεγάλη πόλη και λιμάνι της τότε Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας με μια ακμάζουσα και ευημερούσα ελληνική κοινότητα. Η γέννησή του συνέπεσε με την αυτοεπιβεβλημένη εξορία του πατέρα του από το 1835-1843.

Ο Λάμπρος Παναγιώτης Ινδαρές ήταν εγγονός του Δημητράκη Ινδαρέ, ενός από τους πρώτους αγωνιστές για την ελευθερία, που συμμετείχε στο κίνημα για την ελληνική ανεξαρτησία του 1821, που συμμετείχε και ασπάστηκε τη φιλοσοφία της «Φιλικής Εταιρείας» στην Ελλάδα. Ο Δημητράκης Ινδαρές εκπαιδεύτηκε από τους Βρετανούς στη Ζάκυνθο, όπου έλαβε τον βαθμό του χιλίαρχου, του διοικητή δηλαδή χιλίων στρατιωτών.

Η οικογένεια Ινδαρέ τιμήθηκε με έπαινο για την ενεργό συμμετοχή και ανδρεία των μελών της κατά τη διάρκεια του πολέμου για την ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική αυτοκρατορία, και σε πολλές περιπτώσεις, στα μέλη της οικογένειας απονεμήθηκαν μετάλλια για τις αξιέπαινες προσπάθειές τους.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το επώνυμο Ινδαρές θα εμφανιστεί για άλλη μια φορά στον αυστραλιανό Τύπο· αυτή τη φορά το 1956 στην εφημερίδα «The Argus» και με τον τίτλο «Δαναός δώρα φέρων…»

«Ο αξιωματικός πρόνοιας του μεταναστευτικού πλοίου ‘Κερύνεια’, Πάνος Ινδαρές, φέρει τρία δώρα από την Ολυμπιακή Επιτροπή της Ελλάδας για την Ολυμπιακή Επιτροπή της Μελβούρνης. Αλλά δεν γνωρίζει τι είναι. Νομίζει ότι το ένα είναι μία Υδρία. Ένα απ’ αυτά προορίζεται για το Πανεπιστήμιο Μελβούρνης, όπου θα φυλαχθεί ως ενθύμιο των αγώνων του 1956 ».

Ο Πάνος Ινδαρές, εγγονός του Λ. Π. Ινδαρέ, παρέμεινε στην Αυστραλία για περισσότερο από ένα χρόνο και στη συνέχεια αναχώρησε για την Ελλάδα.

Το ερώτημα εάν ο εγγονός του Λ.Π. Ινδαρέ, Πάνος, γνώριζε ή όχι για την παραμονή του προγόνου του στη Μελβούρνη και την αυστραλιανή του κληρονομιά θα παραμείνει αναπάντητο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Αρχείο συλλογής εφημερίδων – Αυστραλία (TROVE)
2.Δημόσια Αρχεία της Βικτώριας
3. Ολόκληρη η αλληλογραφία του Λ.Π. Ινδαρέ βρέθηκε στο πατρικό του σπίτι στο Λιβάρτζι Αχαΐας
4. Κωνσταντίνος Δ. Βήτας – Ιστορικός – Ανέκδοτο υπόμνημα – Δημητράκης Σπήλιου Ινδαρές
5. Φωτογραφία του Λ. Π. Ινδαρέ = Αρχείο της οικογένειας Ινδαρέ
6. Το άρθρο αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς την πολύτιμη συμβολή και καθοδήγηση του Δημήτρη Ινδαρέ, κινηματογραφικού σκηνοθέτη και δισεγγονού του Λ. Π. Ινδαρέ

#Ευχαριστώ τους: Κώστα Α., Κώστα Κ., Νίκο Π. και Μάνο Τ.

*Ο Κώστας Μάρκος είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης.