Η πανδημία του COVID-19 επιτάχυνε τις εξελίξεις στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση δημιουργώντας γόνιμες συζητήσεις στον τομέα της ελληνομάθειας.
Η κοινωνιολόγος-εκπαιδευτικός Μαρία-Φιλιώ Τριδήμα μιλάει στον «Νέο Κόσμο» για τις προοπτικές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στην ελληνομάθεια, καθώς πραγματοποιεί έρευνα για το μεταπτυχιακό MSc «Οικονομικά της Εκπαίδευσης» του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Για την κοινωνιολόγο-εκπαιδευτικό, οι σχέσεις αδελφοποίησης- ανάμεσα σε σχολεία της Ελλάδας και ελληνικά σχολεία της διασποράς της Αυστραλίας- που προωθούν καλομελετημένα εξ αποστάσεως προγράμματα μεντορείας μεταξύ εφήβων, μπορούν να κάνουν τη διάφορα στην ελληνομάθεια.
Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιείτε μεταπτυχιακή έρευνά για την ελληνομάθεια και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Πείτε μας λίγα λόγια.
ΜΤ: Μελετώ τη δυνατότητα ευρύτερης εφαρμογής εκπαιδευτικού προγράμματος διαδικτυακής μεντορείας «1-1» εφήβων για την ελληνομάθεια από αδελφοποιημένα σχολεία. Στο πλαίσιο του Προγράμματος, έφηβοι που μεγαλώνουν στην Ελλάδα και φοιτούν σε σχολείο της Ελλάδας, θα αναλαμβάνουν το ρόλο του μέντορα (mentors) σε έφηβους μαθητές, ελληνικής καταγωγής, που μαθαίνουν τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα και κατοικούν στην Βικτώρια (mentees) για να συνομιλούν στην ελληνική γλώσσα με τη χρήση της τεχνολογίας.
Πεποίθησή μου είναι ότι οι φιλίες μαθητών και οι αδελφοποιημένες σχέσεις σχολείων μπορούν να κάνουν τη διάφορα στην ελληνομάθεια.
Οι αδελφοποιημένες σχέσεις, μεταξύ σχολείων της Ελλάδας και ελληνικών σχολείων της διασποράς, που ενθαρρύνουν τη συστηματική προώθηση καλομελετημένων εξ αποστάσεως εκπαιδευτικών προγραμμάτων αποτελούν μέρος της λύσης για την ελληνομάθεια, αφού δημιουργούν σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και παρέχουν ευκαιρίες για πολλούς μαθητές.
Ποιοι λόγοι σας ώθησαν να μελετήσετε το εν λόγω πεδίο;
ΜΤ: Ισχυρό κίνητρο αποτέλεσε η ανάγκη για ενέργειες τόνωσης του ενδιαφέροντος των εφήβων που μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα ως δεύτερη.
Επιπλέον, κίνητρο αποτέλεσε και η διετής, πετυχημένη, πιλοτική εφαρμογή του εν λόγω Προγράμματος διαδικτυακής μεντορείας «1-1» με τον τίτλο «Μελβούρνη- Αθήνα: Μια διαδρομή φιλίας». Θεμελιωμένο στο τρίπτυχο εξ αποστάσεως μεντορεία εφήβων «1-1» (online buddy system), τεχνολογία και ελληνομάθεια, το εν λόγω Πρόγραμμα παρείχε μια μοναδική δυνατότητα για επικοινωνία μεταξύ των εφήβων της Ελλάδας και της Αυστραλίας.
Αναγνωρίζοντας ότι οι νέοι μαθαίνουν αποτελεσματικά όταν αλληλοεπιδρούν με τους συμμαθητές τους, το Πρόγραμμα «Μελβούρνη- Αθήνα: Μια διαδρομή φιλίας» προωθούσε ενεργά τη συνεργασία και την επικοινωνία ανάμεσα σε εφήβους για τους σκοπούς της ελληνομάθειας διαμέσου μεντορικών σχέσεων, αποσπώντας ιδιαίτερα θετικές εντυπώσεις από παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Σε ποιο βαθμό οι εξελίξεις του COVID-19 αποτέλεσαν επιπλέον κίνητρο για τη μελέτη σας;
ΜΤ: Οι εξελίξεις στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση λόγω του COVID-19 ενέτειναν τις ερευνητικές προσπάθειές μου. Το ίδιο και η ανταπόκριση των σχολείων ελληνομάθειας στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Την περίοδο υλοποίησης του Προγράμματος «Μελβούρνη- Αθήνα: Μια διαδρομή φιλίας» πολλοί είχαν χαρακτηρίσει την πρωτοβουλία «μπροστά από την εποχή της». Σήμερα, όμως η κατάσταση είναι διαφορετική.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί περισσότερη έρευνα αναφορικά με το Πρόγραμμα «Μελβούρνη- Αθήνα: Μια διαδρομή φιλίας», τις δυνατότητες και το περιβάλλον στο οποίο η πρωτοβουλία μπορεί να εφαρμοστεί μελλοντικά.
Πανεπιστημιακές έρευνες για την επίδραση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (mainstream) σε ημερήσια σχολεία, κατά την περίοδο του εγκλεισμού αναφέρονται ολοένα και συχνότερα στα συναισθήματα μοναξιάς, απομόνωσης και «μονοτονίας» που βίωσαν οι μαθητές στα εξ αποστάσεως μαθήματα λόγω της απουσίας ανθρώπινης επαφής και επικοινωνίας.
Είναι σημαντικό λοιπόν να επιμείνουμε σε έρευνες που συνδυάζουν την τεχνολογία και την ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή.
Επομένως, στην έρευνά σας επιμένετε στο τρίπτυχο φιλία – ελληνομάθεια – τεχνολογία;
ΜΤ: Η τεχνολογία δεν μπορεί να αποτελεί αυτοσκοπό. Συγχρόνως, η φιλία (και μεντορεία) ανάμεσα σε εφήβους υποστηρίζει σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία.
Είναι σημαντικό να επιμείνουμε σε βασικές αξίες. Τα online quizzes, οι «ρομποτικές φωνές» που επιβραβεύουν το μαθητή όταν η απάντησή του είναι Σωστή σε κάποια διαδικτυακή δράση δεν αποτελεί απαραίτητα εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Αποτελεί εργαλείο της εξ αποστάσεως που δεν κοινωνικοποιεί απαραίτητα, ούτε και ευαισθητοποιεί τους μαθητές. Είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί, ώστε οι μαθητές να μην αποξενώνονται, να μην απομονώνονται από την εξ αποστάσεως μαθησιακή διαδικασία.
Είναι σημαντικό, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση να αποτελεί μια ουσιαστική μαθησιακή εμπειρία για το μαθητή. Η διαδικτυακή «1-1» μεντορεία συνεισφέρει αποδεδειγμένα στη μάθηση είτε κινητοποιώντας θετικά τους νέους δημιουργώντας ενδιαφέρουσες εμπειρίες, αναμνήσεις κτλ. είτε ενδυναμώνοντας την αυτοπεποίθηση των μαθητών και το συναίσθημα της συλλογικότητας.
Θα ήθελα να αναφερθείτε στο ρόλο των αδελφοποιήσεων.
ΜΤ: Το Πρόγραμμα «Μελβούρνη- Αθήνα: Μια διαδρομή φιλίας» πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή τριών σχολείων: των Σχολείων Γλώσσας και Πολιτισμού της Ελληνικής Κοινότητας της Μελβούρνης, του Λυκείου Κολλεγίου Ψυχικού (Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα) και του Alphington Grammar (Μελβούρνη, Αυστραλία) ύστερα από προσωπική διαμεσολάβηση και πρωτοβουλία μου.
Tο θέμα της ελληνομάθειας με απασχολούσε χρόνια, λόγω της μεταναστευτικής ιστορίας της οικογένειας μου, έτσι, την περίοδο που ήμουν σε άδεια από τα εκπαιδευτικά καθήκοντά μου στο Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα δημιούργησα την πρωτοβουλία, και συντόνισα την υλοποίηση της.
Η πιλοτική εμπειρία κατέδειξε ότι οι αδελφοποιήσεις ανάμεσα σε σχολεία (γνωστές ως sisters school relations), αποτελούν το ιδανικό περιβάλλον για την ενθάρρυνση των εξ αποστάσεως προγραμμάτων ελληνομάθειας.
Τα ταξίδια, η διοργάνωση κατασκηνώσεων για τους μαθητές της διασποράς στην Ελλάδα αποτελούν μεν κίνητρο, αλλά οι περιορισμένοι πόροι των οικογενειών και των σχολείων δεν επιτρέπουν στους μαθητές να τα απολαμβάνουν συχνά.
Υπάρχουν πολλοί μαθητές που μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα, χωρίς όμως να έχουν ποτέ την ευκαιρία να ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Όμως οι σταθερές σχέσεις αδελφοποίησης -ανάμεσα σε σχολεία της Ελλάδας και σχολεία της διασποράς της Αυστραλίας- που προωθούν καλομελετημένα εξ αποστάσεως προγράμματα, παρέχουν τη δυνατότητα για ελληνομάθεια σε όλους τους μαθητές της διασποράς.
Είναι στο χέρι μας να κάνουμε τη διαφορά. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήθελα πολύ να ευχαριστήσω τον «Νέο Κόσμο» για όλη την υποστήριξη στην έρευνά μου.