Το Πάσχα στο χωριό δεν είναι απλώς μία έκφραση. Είναι ένα βίωμα, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή κάθε ομογενή που έχει βρεθεί στην Ελλάδα, κατά τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, την Ανάσταση, την Λαμπροβδομάδα, στο παρελθόν, ως παιδί, ή και πιο πρόσφατα, προ… κορονοϊού.

Καθώς τα διεθνή σύνορα της Αυστραλίας όμως παραμένουν κλειστά, δε θα… ξύσουμε περαιτέρω τις πληγές που άνοιξε η πανδημία.

Η νοσταλγία ωστόσο ίσως είναι… αναπόφευκτη για κάποιους καθώς επιχειρούμε να ανασκαλέψουμε μνήμες από το πώς η παροικία γιόρταζε μία άλλη εποχή, 45 και πλέον χρόνια πριν, τη μεγάλη αυτή γιορτή της Χριστιανοσύνης, στις εκκλησίες της και… όχι μόνο.

Για να θυμηθούν οι παλιοί λοιπόν και να μάθουν οι νεότεροι, αναζητήσαμε παλαιότερες σελίδες του «Νέου Κόσμου»*, από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, μία περίοδο κατά την οποία σημειώθηκε σημαντική εισροή μεταναστών από την Ελλάδα και την Κύπρο.

Όπως μπορεί να διακρίνει κανείς με την πρώτη ματιά, από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, το πλήθος στις εκκλησίες κατά τον Επιτάφιο και την Ανάσταση ήταν πολύ μεγάλο, όπως και προ COVID-19 άλλωστε.

Μεταξύ των ομογενών, γνωστοί καλλιτέχνες που έρχονταν από την Ελλάδα για να ψυχαγωγήσουν την παροικία, όπως ο Σταμάτης Κόκοτας και ο Μανώλης Αγγελόπουλος.

Ήταν η εποχή που λειτουργούσαν καταστήματα όπως ο Ζορμπάς, το Κόπακαμπανα, η Νεραΐδα, το περίφημο θέρετρο Γκρίνχιλ, του αείμνηστου Γιώργου Σαμαρτζή. Όπως υπενθύμιζε προ μερικών ετών ο συνεργάτης μας Μπάμπης Σταυρόπουλος, «κόσμος και κοσμάκης έχει γλεντήσει και χορέψει σε αυτά τα πανηγύρια που οργάνωνε ο Γιώργος και τα διαφήμιζε στο ‘Νέο Κόσμο’, με τον τίτλο ‘Κάνετε Πάσχα στο χωριό’»…

Σημειωτέον, τον Απρίλιο του 1974 η δικτατορία συμπλήρωνε την 7ετία της στην Ελλάδα.

Την ίδια περίοδο, ο αρχηγός του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (Π.Α.Κ.), Ανδρέας Παπανδρέου, πραγματοποιούσε επίσκεψη στην Αυστραλία. Επισκέφθηκε τη Μελβούρνη, το Σίδνεϊ και την Αδελαΐδα.

Διαβάζουμε στον «Νέο Κόσμο» τότε, πως «αποθεώθηκε στην κυριολεξία από τις 3.000 περίπου που έτρεξαν να τον ακούσουν στο Ρίτσμοντ Τάουν Χώλ».

Να υπενθυμίσουμε πως ο αείμνηστος Γκοφ Ουίτλαμ υπήρξε προσωπικός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου και όταν ήταν πρωθυπουργός της Αυστραλίας, τον υποδέχθηκε στην πρωθυπουργική κατοικία στην Καμπέρα, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της χούντας των συνταγματαρχών.

To 1975, ήταν η πρώτη φορά που το Πάσχα των Ελληνο-Αυστραλών κινηματογραφήθηκε διά… χειρός ενός εκ των κορυφαίων κινηματογραφιστών, Νίκου Δημόπουλου.

Ο κ. Δημόπουλος, που διακρίνεται επί το έργον σε μία από τις φωτογραφίες, είχε μακρόχρονη συνεργασία με την εταιρία Φίνος Φιλμ, στην οποία συμμετείχε σε πάνω από 70 ταινίες, μεταξύ των οποίων Η θεία από το Σικάγο, Νόμος 4000, Ο φίλος μου Λευτεράκης, Ίλιγγος.

Στη δεκαετία του ’70 εγκατέλειψε την Ελλάδα για προορισμό την Αυστραλία, όπου δούλεψε κυρίως στην τηλεόραση. Απεβίωσε στη Μελβούρνη το 2012.

Όσο για το 1976 οι φωτογραφίες της σελίδας του «Νέου Κόσμου», «μιλούν» από μόνες τους για το πώς διασκέδαζαν οι ομογενείς μας, φέρνοντας… την Ελλάδα στη Μελβούρνη.

ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ 1974

Η Κυριακή του Πάσχα το 1974, ήταν στις 14 Απριλίου και η δισεβδομαδιαία τότε εφημερίδα μας -κυκλοφορούσε κάθε Δευτέρα και Πέμπτη- στις 18 του μήνα κάτω από τον πηχυαίο τίτλο Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ» έγραφε, σε πολυτονικό, «Έτσι γιόρτασε η Παροικία μας το Πάσχα».

Κάτι που διακρίνει κανείς με την πρώτη ματιά στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του άρθρου είναι τα πλήθη κόσμου στην Ανάσταση στον Ευαγγελισμό, στον Άγιο Δημήτριο Παϊράν, αλλά και κατά την περιφορά του Επιταφίου στους ναούς αυτούς, αλλά και στον Άγιο Γεώργιο Θόμπουρυ, όπως αναγράφεται.

Απεικονίζεται, όπως προαναφέρθηκε, και ο γνωστός τραγουδιστής Σταμάτης Κόκοτας, κρατώντας τη λαμπάδα του.

Η Αυστραλία ήταν πάντα -και παραμένει- αγαπημένος προορισμός για καλλιτέχνες από την Ελλάδα, λόγω βέβαια της Ομογένειας.

Στο σχετικό κείμενο διαβάζουμε:

ΠΑΣΧΑ ’74. Ο ουρανός της Μελβούρνης ήταν βουρκωμένος ολόκληρη την Μ. Εβδομάδα και την βραδυά της Αναστάσεως. Αυτό όμως δεν φόβισε τον Ελληνισμό και κατά χιλιάδες έτρεξε στις εκκλησίες την Μ. Παρασκευή και στην Ανάσταση.

Ουρά ατέλειωτη στον Ευαγγελισμό, στον Άγιο Δημήτριο, στον Άγιο Γεώργιο και σε όλες τις άλλες εκκλησίες.

Οι παραπλεύρως φωτογραφίες δείχνουν εν ολίγοις την ατμόσφαιρα που επεκράτησε τις βραδυές αυτές στους χώρους των εκκλησιών.

Το πρωί της Κυριακής χιλιάδες αρνιά ψήθηκαν στα προαύλια των ελληνικών σπιτιών.

Αρκετοί επίσης πέρασαν το Πάσχα στο εξοχικό θέρετρο Γκρίνχιλ.

Το πρωί εψάλλη αναστάσιμος δοξολογία και στη συνέχεια άρχισε τρικούβερτο ελληνικό γλέντι.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου αποθεώθηκε στην κυριολεξία από τις 3.000 περίπου που έτρεξαν να τον ακούσουν στο Ρίτσμοντ Τάουν Χώλ.

Η τηλεόραση και το ραδιόφωνο δεν σταματούσαν να αναφέρονται διαρκώς τόσο στην άφιξη όσο και στην συγκέντρωση του επιφανούς αντιστασιακού ηγέτη.

Πανηγυρική εικόνα έδωσε στο εφετεινό Πάσχα και ο Κόκοτας με το συγκρότημά του.

Τεσσερισίμυση χιλιάδες περίπου θαυμαστές του τον άκουσαν τα δύο βράδυα που εμφανίστηκε στο Φέστιβαλ Χώλ και τραγούδισε παληές και καινούργιες επιτυχίες του.

Κατάμεστα ήταν το Σάββατο και την Δευτέρα βράδυ και τα ελληνικά οικογενειακά κέντρα.

Στο Ζορμπά, στο Κόπακαμπανα, στην Νεραΐδα και στο Λευκό Πύργο η ατμόσφαιρα ήταν αρκετά κεφάτη.

Σε γενικές γραμμές το εφετεινό Πάσχα μπορεί να ήταν λίγο «βρεγμένο» αλλά μας έφερε πολύ κοντά στην Ελλάδα.

Δεν απομένει λοιπόν να πούμε και… του χρόνου.

ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ 1975

Η Κυριακή του Πάσχα το 1975 ήταν στις 4 Μαΐου και στην έκδοσή του, την Πέμπτη, 8 Μαΐου, ο «Νέος Κόσμος» έγραφε, σε πολυτονικό πάντα, για «Το Πάσχα στη Μελβούρνη».

Η κεντρική φωτογραφία δείχνει το πλήθος κόσμου στον «Ευαγγελισμό της Θεοτόκου», που έχει σπεύσει να λάβει το Άγιο Φως, ενώ δίπλα διακρίνεται «ο κ. Δημόπουλος, κατά τη διάρκεια του γυρίσματος στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Παϊράν».

Ομογενείς κάθε ηλικίας έδωσαν το παρών στην περιφορά του Επιταφίου στον Άγιο Γεώργιο, όπως επίσης και στον Ευαγγελισμό.

Αλλά και «μια σκηνή από τα γυρίσματα του έργου. Ο Τζών Τζέρος και η Τζουλιάνα τσουγκρίζουν τα κόκκινα αυγά. Έξω από τον ‘Ευαγγελισμό’ μετά το ‘Χριστός Ανέστη’».

Το κείμενο αναφέρει:

Θύμιζε Ελλάδα το εφετεινό Πάσχα στη Μελβούρνη.

Ο σχεδόν πάντα βουρκωμένος ουρανός, φιλοτιμήθηκε από την Μεγάλη Πέμπτη ολόκληρη την Κυριακή του Πάσχα να φορέση τη χαρούμενη μάσκα του και να χαρή ο ελληνισμός τις μεγάλες ημέρες της Χριστιανοσύνης.

Έτσι, την Μ. Πέμπτη, την Μ. Παρασκευή και το βράδυ της Ανάστασης, οι ελληνικές εκκλησίες «βογγούσαν» στην κυριολεξία από τις χιλιάδες των Ελλήνων που έτρεξαν για να παρακολουθήσουν: την αποκαθήλωση – την περιφορά του επιταφίου – την Ανάσταση.

Η κοσμοσυρροή ήταν αισθητά μεγαλύτερη στον Ευαγγελισμό, στον Άγιο Δημήτριο και τις άλλες Κοινοτικές εκκλησίες.

Δε θα μπορούσε να λείπει η είδηση  για την «ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΣΧΑ».

Αναφέρεται λοιπόν πως:

Για πρώτη φορά στην Ιστορία του ελληνισμού της Βικτώριας, το εφετεινό Πάσχα κινηματογραφήθηκε.

Το κοπιαστικό, όσο και δύσκολο έργο της κινηματογράφισής του το ανέλαβε ένας από τους καλύτερους οπερατέρ της Ελλάδας και αυτή τη στιγμή οπερατέρ στην Αυστραλιανή τηλεόραση, ο κ. Νίκος Δημόπουλος.

Ο κ. Δημόπουλος που έχει γυρίσει αμέτρητες ταινίες και για περισσότερα από 22 χρόνια συνεργάζονταν με την Φίνος Φιλμ απαθανάτισε με το φακό του το κάθε τι που έχει σχέση με το ελληνικό Πάσχα.

Το φιλμ-ντοκυμανταίρ που η διάρκειά του θα κυμαίνεται 12-20 λεπτά, πιστεύουν να μονταρισθή και να είναι έτοιμο για προβολή σε 2 περίπου εβδομάδες.

Η υπόθεση του έργου έχει ως εξής: Μία Αυστραλέζα καλείται από ελληνική οικογένεια της Μελβούρνης να γιορτάση μαζί τους το Πάσχα.

Όλες τις απορίες της και όλα τα ελληνικά έθιμα αναλαβαίνει να της εξηγήση ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας.

Την πηγαίνει σε εκκλησίες, σε κέντρα, σε μέρη που γλεντούν οι Έλληνες την ημέρα του Πάσχα.

Τον ρόλο του Έλληνα ερμηνεύει ο ελληνοαυστραλός ηθοποιός, Γιάννης Γεροστάθης ή Τζ. Τζέρος, όπως είναι γνωστός στους Αυστραλούς και της Αυστραλέζας, η JULIANA O’ DWYER.

Ο Τζων Τζέρος έχει εμφανισθή σε περισσότερα από 20 επεισόδια των τηλεοπτικών σειρών «Χομισάιντ», «Μάτλοκ Πολίς», «Ντιβίζιον 4» και άλλα.

Η Τζουλιάνα ερμηνεύει θεατρικούς ρόλους.

Ο κ. Νίκος Δημόπουλος σε δηλώσεις του προς την εφημερίδα μας ανέφερε πως αν και το έργο γυρίσθηκε σε χρόνο ρεκόρ – 4 ημέρες- πιστεύει ότι συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία του Ελληνικού Πάσχα και πως θα αρέση στους θεατάς όταν προβληθή.

Εξέφρασε επίσης τις ευχαριστίες του προς τον ελληνισμό της Μελβούρνης για την κάθε βοήθεια που του παρείχε κατά την διάρκεια του γυρίσματος.

ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ 1976

Η Κυριακή του Πάσχα το 1976 ήταν στις 25 Απριλίου, και την επόμενη, ο «Νέος Κόσμος» έκανε λόγο για  «Κατάνυξη και δέος στον Ναούς», ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ – ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ.

Διαβάζουμε στο κείμενο:

Αυτή τη χρονιά παρατηρήθηκε πολύ μεγαλύτερη -αριθμητικά- προσέλευση συμπαροίκων μας στους ναούς κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδος από ό,τι τις άλλες χρονιές.

Δεκάδες χιλιάδες πιστοί μπήκαν στους ορθόδοξους χριστιανικούς ναούς της Μελβούρνης, εκκλησιάσθησαν, προσκύνησαν, προσευχήθησαν.

Η ημέρας πάντως που συγκέντρωσε τους περισσότερους ήταν η Μεγάλη Παρασκευή.

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής πλήθος κόσμου κατέκλυσε όλες τις εκκλησίες μας και αφού γέμισε για τα καλά το εσωτερικό τους, έπιασε και τα πεζοδρόμια για τη λιτανεία του Επιταφίου.

Όπως μαρτυρούν ωστόσο οι φωτογραφίες οι ομογενείς το γιόρτασαν καλά κατά το Πάσχα. Διαβάζουμε στις λεζάντες:

«Δύο φίλοι από το Σίδνεϋ, οι κ.κ. Ιωάννης Σταματόπουλος και Ηλίας Κούγιας με την Μελβουρνιώτικη παρέα τους διασκεδάζουν στα Δειλινά».

«Οι κ.κ. Ν. Σταματούλης και Ν. Ζαχαρίας ήλθαν από την Αδελαΐδα για να διασκεδάσουν με τον Αγγελόπουλο στα Δειλινά».

«Την 13η επέτειο των γενεθλίων του γιόρτασε το Σαββατοκύριακο ο Αναστάσιος Ποσανίδης στον Λευκό Πύργο. Οι γονείς του εύχονται να τα εκατοστήση».

«Ο Γιώργος Χούσος με τον συνάδελφό του Βασίλη Αναστασόπουλο ετοιμάζουν τους λαχταριστούς μεζέδες στη νέα ψησταριά ‘ Η Κληματαριά’».

«Ο Γ. Ανδριανόπουλος με τη συντροφιά του σ΄ένα αναμνηστικό στιγμιότυπο με τον Αγγελόπουλο».

«Μια εκλεκτή παρέα διασκεδάζει στην ‘Νεράιδα».

«Στην πίστα του LABROCHETTE αληθινό ξεφάντωμα κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, με θαυμάσια ορχήστρα τζαζ και εκλεκτή κουζίνα».

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΧΑ

Στη σελίδα 4 του «Νέου Κόσμου», τη Δευτέρα 26 Απριλίου, διαβάζουμε για το «ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ»:

Στο σχολείο της εκκλησίας του Αγίου Μιχαήλ (ST. MICHAEL’S CHURCH OF ENGLAND GIRL’S GRAMMAR SCHOOL) στο REDAN ST. στη ST. KILDA θα γιορτασθή η πρωτομαγιά με ένα λαϊκό πανηγύρι στο οποίο προσκαλούνται όλοι οι κάτοικοι της περιοχής. Οι εκδηλώσεις θα αρχίσουν στις 10 το πρωί. Εκτός από τα παιχνίδια για τα παιδιά και τα φαγητά, τα σάντουιτς, τα αναψυκτικά, τους καφέδες, το τσάι κλπ. θα υπάρχει και λαϊκή αγορά με ενδύματα, παπούτσια, υαλικά και βιβλία. Όλοι ευπρόσδεκτοι.

Αλλά και τον «ΤΥΧΕΡΟ ΚΥΚΛΟ»:

Η κυρία στον κύκλο είναι η τυχερή της ημέρας. Παρακαλείται να παρουσιασθή σ’ ένα από τα καταστήματα ΠΑΥΛΙΔΗ (10 PAISLEY ST. FOOTSCRAY στο 333 HIGH ST. PRESTON ή CLAYTON RD. CLAYTON) και θα πάρη σαν δώρο ένα τρανζίστορ. Παρακολουθείτε ανελλειπώς το παιχνίδι μας. Ίσως είσθε ο επόμενος τυχερός. Φωτογραφία με «τυχερό κύκλο» θα δημοσιεύωμε στον «Νέο Κόσμο» Δευτέρα και Πέμπτη.

Όσο για τις αφίξεις καλλιτεχνών από την Ελλάδα:

Έφθασαν στο τέλος της περασμένης εβδομάδας και άρχισαν από χθες να εμφανίζωνται στο Κόπα Καμπάνα οι πασίγνωστοι μουσικοί και τραγουδιστές «ΤΡΙΟ ΧΕΛΛΕΝΙΚ».

Τους νεοφερμένους υποδέχθησαν στο αεροδρόμιο οι διευθυντές του κέντρου και οι τραγουδιστές Τζώννυ Γκρέκο, Βάνα και Λία Ραυτοπούλου. Στη φωτογραφία αναμνηστικό στιγμιότυπο από την υποδοχή με όλο το καλλιτεχνικό επιτελείο του Κόπα Καμπάνα.

Επίσης, βλέπουμε τις ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟ COLLINGWOOD LEGAL SERVICE, σχετικά με τον ΒΑΡΥ ΝΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΑΦΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ, αλλά και τα «ΝΕΑ ΑΔΕΛΑΪΔΟΣ» με διακήρυξη από το Ελληνο-Αυστραλιανό Εκπολιτιστικό Κέντρο Νοτίου Αυστραλίας κατά του Ελληνο-Αυστραλιανού Συμβουλίου Παιδείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, το οποίο, όπως αναφέρεται, «σχηματίσθηκε με κάθε μυστικότητα πριν μερικούς μήνες από ένα πολύ στενό παροικιακό κύκλο 8 ατόμων».

Υπάρχει ακόμη η ΕΚΚΛΗΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ της Άννας Κουλουμέντα -μεγάλης ηλικίας γυναίκα και ο άνδρας της 70 ετών και σχεδόν τυφλός ζητούν βοήθεια από τους φιλάνθρωπους της παροικίας μας- η διαφήμιση για το κατάστημα PHOTO LOUIS και για ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΕ ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ, από το CARAS INTERNATIONAL TOURS.

ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ

Σε μία εποχή που η τηλεόραση συνέχιζε να κερδίζει κοινό από το ραδιόφωνο -και το διαδίκτυο ήταν μόνο στα σενάρια επιστημονικής φαντασίας για το ευρύ κοινό- οι κινηματογράφοι αποτελούσαν σημαντικούς χώρους ψυχαγωγίας των ομογενών, παρουσιάζοντας ταινίες, ελληνικές και αγγλικές, για… όλα τα γούστα.

Ποιος θυμάται τους NATIONAL και KINEMA, στο Richmond και στο Albert Park αντίστοιχα; Πόσοι από εσάς είδατε για πρώτη φορά την ταινία «Η Ρένα είναι οφ-σάιντ» με τη Ρένα Βλαχοπούλου και τον Νίκο Γαλανό στον ASTOR ή το «Πιο θερμή κι απ’ τον ήλιο», με την Άννα Φόνσου, τον Ανδρέα Μπάρκουλη και τον Χρήστο Νομικό στον VICTORIA;

*Αναγνωρίζετε τον εαυτό σας ή κάποιον φίλο, συγγενή, γνωστό σας στις φωτογραφίες των σελίδων του «Νέου Κόσμου» από τη δεκαετία του ’70; Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας περισσότερα στοιχεία για το Πάσχα, αλλά και τη διασκέδαση την εποχή εκείνη; Αν ναι, στείλτε μας τα στοιχεία σας στο editor@neoskosmos.com.au.