Μέσα στις νέες συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία COVID-19, αλλά και στο γενικότερο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης των δημοσίων υπηρεσιών της Ελλάδας για τη διεκπεραίωση των υποθέσεων των πολιτών, το Ελληνικό κράτος προέβη εσπευσμένα σε αρκετές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των Εφοριών.

Στόχος ήταν να μπορέσουν οι πολίτες να διεκπεραιώσουν ηλεκτρονικά και χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία στις δημόσιες υπηρεσίες, αρκετές διαδικασίες και να μπορούν να εκδίδουν ηλεκτρονικά ένα σημαντικό αριθμό πιστοποιητικών και βεβαιώσεων. Μεταξύ άλλων δε, και στα εξής:

1. Κλειδάριθμος και Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.)

Προκειμένου να αποφεύγονται οι επισκέψεις στις κατά τόπον αρμόδιες Εφορίες, ήδη τους τελευταίους μήνες πραγματοποιείτο η έκδοση του ηλεκτρονικού κλειδαρίθμου μέσω της εφαρμογής της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων «My aadelive», όπου ο ενδιαφερόμενος, αφού υπέβαλε πρώτα την αρχική αίτηση με τα στοιχεία επικοινωνίας του στο σύστημα, στη συνεχεία συνδεόταν με βιντεοκλήση με αρμόδιο υπάλληλο της Εφορίας και ηλεκτρονικά πραγματοποιούνταν η επαλήθευση των στοιχείων ταυτότητας του προσώπου.

Ο κλειδάριθμος, με τον οποίο ενεργοποιούνταν οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες της Εφορίας, αποστελλόταν στη συνέχεια με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) στον ενδιαφερόμενο για να κάνει την ενεργοποίηση και να αποκτήσει πρόσβαση στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες.

Αυτό όμως δεν έλυνε το πρόβλημα της έκδοσης του Α.Φ.Μ., το οποίο πραγματοποιείτο μόνο με φυσική παρουσία είτε του ενδιαφερόμενου είτε του πληρεξούσιου/ αντιπροσώπου στην αρμόδια Εφορία, όπου απαιτούνταν το κλείσιμο ραντεβού με το αρμόδιο τμήμα μητρώου της Εφορίας. Ενδεικτικό είναι ότι λόγω των συνθηκών, η αναμονή σε συγκεκριμένες Εφορίες για το κλείσιμο του ραντεβού ήταν τρεις τουλάχιστον εβδομάδες. Ήδη προ λίγων μόλις εβδομάδων, δόθηκε η δυνατότητα έκδοσης ΑΦΜ για φυσικά μόνο πρόσωπα, μέσω της εφαρμογής «My aadelive», όπου η σχετική αίτηση θα υποβάλλεται πλέον ηλεκτρονικά και θα αποδίδεται ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου χωρίς να χρειαστεί επίσκεψη στην Εφορία.

2. Το φορολογικό έγγραφο για τα ακίνητα (Ε-9)

Όσον αφορά την υποβολή δηλώσεων πληροφοριακών στοιχείων ακινήτων (το Ε-9), οποιαδήποτε μεταβολή στην περιουσιακή εικόνα του φορολογούμενου (αγορά, πώληση, κληρονομιά, γονική παροχή, δωρεά κλπ) υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω του ηλεκτρονικού προφίλ του φορολογούμενου. Προθεσμία για την υποβολή των αλλαγών στην φορολογική βάση που γίνονται εντός ενός έτους είναι η 31η Μαΐου του επομένου έτους.

3. Όσοι έχουν ακίνητα που εκμισθώνουν

Προσοχή χρειάζεται επίσης και σε αυτούς που έχουν ακίνητα στην Ελλάδα και τα εκμισθώνουν, εισπράττοντας ενοίκια. Το σύστημα της Εφορίας για την φορολόγηση των εισοδημάτων των πολιτών, θα αντλεί από φέτος τα οικονομικά στοιχεία των μισθώσεων από τα μισθωτήρια που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά και φαίνονται ενεργά, προσυμπληρώνοντας τα έντυπα φορολογίας εισοδήματος, με τα ποσά που αναφέρονται στα ηλεκτρονικά μισθωτήρια, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης του φορολογομένου.

Είναι συχνό όμως το φαινόμενο, να μην έχουν δηλωθεί στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων οι λύσεις πολλών μισθώσεων, με αποτέλεσμα αυτές οι μισθώσεις να φαίνονται ακόμα ενεργές, αν και οι μισθωτές έχουν αποχωρήσει προ καιρού και τα ακίνητα έχουν μισθωθεί σε άλλους.

Αυτό εγκυμονεί τον κίνδυνο να προσυμπληρωθούν στο σύστημα ποσά από μισθώματα που δεν έχουν εισπραχθεί, επειδή ο ιδιοκτήτης ή ο φορολογικός του εκπρόσωπος, δεν δήλωσαν έγκαιρα στην Εφορία τη λύση της μίσθωσης και αυτή να φαίνεται ακόμα ενεργή. Το αυτοματοποιημένο σύστημα θα θεωρήσει ότι τα ποσά αυτά εισπράχθηκαν και ο φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει φόρο για εισοδήματα που δεν εισέπραξε. Για να αποφευχθεί το πρόβλημα αυτό, θα πρέπει ο φορολογούμενος ή ο φορολογικός του εκπρόσωπος να επιβεβαιώσουν ότι στη βάση δεδομένων της Εφορίας φαίνονται ενεργές μόνο οι υπάρχουσες μισθώσεις και ότι για όλες τις παλιές έχει δηλωθεί η λύση τους.

4. Μεταβιβάσεις ακινήτων

Στο ίδιο πλαίσιο αποφυγής του συνωστισμού, γίνεται πλέον απόπειρα να καθιερωθεί η υποβολή δηλώσεων φόρου μεταβίβασης σε περίπτωση πώλησης/αγοράς ηλεκτρονικά από τον συμβολαιογράφο στον οποίο θα υπογράφεται η συμβολαιογραφική πράξη της πώλησης.

Ο συμβολαιογράφος ετοιμάζει την δήλωση, υπολογίζει τις αξίες των μεταβιβαζομένων ακινήτων, εκτιμά τις απαλλαγές από το φόρο που μπορεί να έχει ο αγοραστής και υπολογίζει και τον φόρο που αντιστοιχεί. Υποβάλλει τα στοιχεία στο σύστημα και εκδίδεται αμέσως η πράξη για την πληρωμή του φόρου μεταβίβασης.

Ήδη το σύστημα ξεκίνησε πιλοτικά από τα μέσα Μαρτίου 2021 με σκοπό να γίνει υποχρεωτικό στους επόμενους μήνες. Ας σημειωθεί ότι ήδη έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις κυρίως συμβολαιογράφων για τις ευθύνες που τους μετακυλίει, αφού τους καθιστά υπεύθυνους για τον έλεγχο των δηλώσεων και τον σωστό υπολογισμό του φόρου.

Ας ευχηθούμε οι ηλεκτρονικές καινοτομίες στην λειτουργία του Κράτους να επεκταθούν και εφαρμοστούν με επιτυχία και σε άλλους τομείς της Διοικήσεως και της Δικαιοσύνης. Καιρός ήταν…!

Μελβούρνη, Μάιος 2021
Από τον Γιάννη Τριπιδάκη – Δικηγόρο
(www.greeklawyers.com.au)