Οι ειδικοί αμφισβητούν τη νομιμότητα των μέτρων της κυβέρνησης που απαιτούν από τους ταξιδιώτες που εξέρχονται από την Αυστραλία να λάβουν άδεια για να φύγουν.

Σύμφωνα με τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που ισχύουν από την αρχή της πανδημίας, οι Αυστραλοί πολίτες και οι μόνιμοι κάτοικοι δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, εκτός εάν λάβουν εξαίρεση από τις συνοριακές υπηρεσίες.

Το σκεπτικό για τη χορήγηση ορισμένων εξαιρέσεων και την άρνηση άλλων, είναι αρκετά ασαφές και αδιαφανές, γεγονός που αυξάνει τον εκνευρισμό των επίδοξων ταξιδιωτών.

Η ειδικός στο Δίκαιο Ιθαγένειας, καθηγήτρια Νομικής, Kim Rubenstein, μίλησε στο ABC για τα πολλά ερωτήματα που εκκρεμούν σχετικά με το εάν οι περιορισμοί εντάσσονται στις εξουσίες καραντίνας της Κοινοπολιτείας.

«Στην ουσία, η κυβέρνηση εισήγαγε τροποποιήσεις στη νομοθεσία για τη βιοασφάλεια – αυτό που ουσιαστικά έκανε ήταν να εισαγάγει μια γενική απαγόρευση στους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα» είπε, χαρακτηρίζοντας αυτή την αλλαγή ως «μια πολύ δραματική αλλαγή σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο».

«Ένα από τα ερωτήματα που γεννώνται είναι αν ο περιορισμός εξόδου από τη χώρα ταιριάζει απαραίτητα σε αυτήν την εξουσία καραντίνας» είπε η νομικός.

Μία από τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο Νόμο περί Βιοασφάλειας είναι ο αρμόδιος υπουργός να είναι «πεπεισμένος… ότι η απαίτηση είναι κατάλληλη και προσαρμοσμένη για να επιτύχει τον σκοπό για τον οποίο πρέπει να επιβληθεί» και «ότι η απαίτηση δεν είναι πιο περιοριστική ή παρεμβατική από ό,τι απαιτείται στις περιστάσεις».

Αυτή η διατύπωση είναι που προβληματίζει την καθηγήτρια του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας, κάνοντάς την να αναρωτιέται εάν η απαγόρευση εξόδου που έχει επιβάλλει η κυβέρνηση είναι, όντως, σύμφωνη με το γράμμα και το πνεύμα του Νόμου.

«Απλώς δυσκολεύομαι να καταλάβω πώς μια γενική απαγόρευση εξόδου από τη χώρα είναι ο λιγότερο περιοριστικός τρόπος διαχείρισης αυτής της υγειονομικής κρίσης» είπε.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας είπε ότι η κυβέρνηση είναι σίγουρη για τη νομιμότητα της απαγόρευσης των ταξιδίων στο εξωτερικό.

«Οι εξουσίες έκτακτης ανάγκης που παρέχει ο Νόμος περί Βιοασφάλειας επιτρέπουν στον υπουργό Υγείας να αντιμετωπίζει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με την βιοασφάλεια σε εθνικό επίπεδο» δήλωσε ο εκπρόσωπος.

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Δεν είναι μόνο το εσωτερικό δίκαιο που αφήνει τους ειδικούς να αναρωτιούνται για τη νομική υπόσταση της απαγόρευσης.

Σύμφωνα με την ειδικό του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας σε ζητήματα που αφορούν τη νομοθεσία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Kate Ogg, η απαγόρευση θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελεί παραβίαση από μεριάς της Αυστραλίας του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR).

Το Άρθρο 12 της Σύμβασης αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία και μέρος αυτού του δικαιώματος είναι το δικαίωμα να μπορεί κανείς να εγκαταλείψει οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του.

«Υπάρχουν πολλά ισχυρά επιχειρήματα που στηρίζουν την άποψη ότι η Αυστραλία παραβιάζει το Άρθρο 12 του ICCPR» δήλωσε η Δρ Ogg.

«Δεν πρόκειται για αυτό που αποκαλούμε ‘απόλυτο δικαίωμα’, που σημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να το περιορίσει με ορισμένους τρόπους, μπορεί να το κάνει αν πρόκειται για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αλλά δεν αρκεί για την αυστραλιανή κυβέρνηση να πει “το κάνουμε αυτό για τη δημόσια υγεία”, τα μέτρα πρέπει να είναι αναλογικά και πρέπει να είναι οι λιγότερο επαχθείς επιλογές» είπε.

Ο Δρ Ogg αναφέρθηκε επίσης και στην αδράνεια από μεριάς της Αυστραλίας για την δημιουργία νέων εγκαταστάσεων καραντίνας, λέγοντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμη επιβαρυντικό επιχείρημα για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ υπογράμμισε ότι η γενική απαγόρευση εξόδου θα μπορούσε επιπλέον να αποτελεί παραβίαση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC).

«Μία από τις πιο ανησυχητικές ιστορίες που έχουμε ακούσει είναι αυτές που αφορούν γονείς που χωρίζονται από τα παιδιά τους επειδή δεν δίνεται άδεια στον γονέα για να φύγει και να πάει κοντά στο παιδί του ή στο παιδί να επιστρέψει.

Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν έλαβε υπόψη τα συμφέροντα του παιδιού και αυτό θα αποτελούσε παραβίαση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» κατέληξε η ειδικός.

ΟΙ ΝΟΜΙΚΟΙ… ΥΦΑΛΟΙ

Η καθηγήτρια Rubenstein είπε, ωστόσο, ότι υπάρχουν πολλά εμπόδια που θα μπορούσαν να αποτρέψουν μια ιδιωτική αγωγή κατά του Κράτους.

Σύμφωνα με την έγκριτη νομικό, ένας σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας είναι το οικονομικό κόστος, ενώ από την άλλη, λόγω του χρονοβόρου χαρακτήρα της διαδικασίας, είναι πολύ πιθανό οι αιτούντες να έχουν λάβει την πολυπόθητη έγκριση για να ταξιδέψουν πολύ πριν φτάσουν στο δικαστήριο.

Επιπλέον, ο κίνδυνος επιβάρυνσης των εναγόντων με τα νομικά έξοδα και της Κοινοπολιτείας, σε περίπτωση που η αγωγή τους απορριφθεί, σίγουρα θα επηρεάσει την τελική απόφαση πολλών από όσους θα σκεφτούν να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους να ταξιδέψουν ακολουθώντας τη δικαστική οδό.

Η άλλη πτυχή που φωτίζει η καθηγήτρια σχετίζεται με την ίδια την αγωγή που για να ευσταθεί ενώπιον του δικαστηρίου θα πρέπει η παραβίαση του νόμιμου δικαιώματος το οποίο θίγεται να συντρέχει όχι μόνο κατά τον χρόνο κατάθεσης της αγωγής αλλά και κατά τον χρόνο εκδίκασής της.

Έτσι, αν κάποιος υποβάλλει αγωγή και στη συνέχεια η κυβέρνηση εγκρίνει την έξοδό του από τη χώρα, αυτομάτως παύει να ισχύει η νόμιμη βάση της αγωγής.

«Γνωρίζω αρκετά άτομα που σκέφτηκαν να στραφούν δικαστικά κατά της απαγόρευσης, αλλά ωστόσο κατάφεραν να λάβουν εξαίρεση» είπε η Δρ Rubenstein.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Δρ Ogg, η οποία ξεκαθαρίζει ότι η δικαστική διεκδίκηση επί τη βάσει της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα ήταν επίσης περίπλοκη, διότι η Αυστραλία δεν υποχρεούται να ενσωματώνει διεθνείς συνθήκες στο εσωτερικό της δίκαιο μέσω για παράδειγμα νομοσχεδίων, που, στην προκειμένη περίπτωση, θα ήταν ένα νομοσχέδιο προστασίας δικαιωμάτων.

«Είναι αδύνατο να προσφύγουμε σε αυστραλιανό δικαστήριο και να ισχυριστούμε ότι οι περιορισμοί παραβιάζουν το ICCPR ή το CRC, γι’ αυτό δεν έχουμε δει ποτέ μια εγχώρια προσφυγή για διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα».

Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, εκκρεμεί μια προσφυγή σχετικά με τους πολίτες που δεν μπορούν να επιστρέψουν στην Αυστραλία.

«Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει εκδώσει αυτό που ονομάζεται προσωρινά μέτρα, πράγμα που σημαίνει ότι ο προσφεύγων μπορεί να επιστρέψει στην Αυστραλία το συντομότερο δυνατό και πριν ληφθεί η τελική απόφαση» δήλωσε η Δρ Ogg.

«Το γεγονός αυτό, αποδεικνύει ότι η υπόθεση είναι ισχυρή, δεν σημαίνει, όμως, ότι η τελική της έκβαση θα είναι επιτυχής» κατέληξε.

Το κατά πόσο μια απόφαση υπέρ της προσφυγής από πλευράς της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα επηρεάσει την κατάσταση, ανατρέποντας τα δεδομένα των μετακινήσεων εκτός των συνόρων της χώρας, είναι κάτι που αφορά το μέλλον, ωστόσο, το πρόβλημα είναι υπαρκτό και πολύ έντονο για τους χιλιάδες απελπισμένους πολίτες που προσπαθούν βάσει του ισχύοντος συστήματος να βρουν ένα τρόπο να πετύχουν να πάρουν την πολυπόθητη εξαίρεση που θα τους επιτρέψει να ταξιδέψουν από ή προς την Αυστραλία για να ενωθούν με τις οικογένειές τους.