Δέκα χρόνια πριν, σε ηλικία 14 ετών ακόμη, ο Στέφανος Ντούσκος περνούσε για πρώτη φορά την είσοδο του Ναυτικού Ομίλου Ιωαννίνων, στη βορειοδυτική όχθη της Παμβώτιδας Λίμνης.
Το σπίτι της οικογένειάς του απέχει μόλις 1 χιλιόμετρο από τις εγκαταστάσεις του Ομίλου, αλλά μέχρι εκείνη την ημέρα, ο χρυσός πλέον Ολυμπιονίκης, ο πρώτος της Ελλάδας στην κωπηλασία, δεν είχε κάποια σχέση με το αγώνισμα αυτό.
Έκανε στίβο. Αλμα εις μήκος. Δεν έμελλε ωστόσο να διεκδικήσει στο σκάμμα… την πρωτιά από τον Μίλτο Τέντογλου στο Τόκιο, αλλά να γράψει ιστορία για την Ελλάδα, με Ολυμπιακό ρεκόρ μάλιστα, στο σκιφ αντρών.
Ήταν λίγο μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς του 2011, όταν άνθρωποι του Ναυτικού Ομίλου Ιωαννίνων, είχαν πάει στο σχολείο του Στέφανου και έκαναν μία επιλογή παιδιών που πίστευαν ότι θα είχαν μέλλον στην κωπηλασία.
«Πήγα να το δοκιμάσω και μου άρεσε πολύ. Ήταν κάτι τελείως ξεχωριστό. Έτσι ξεκίνησα με προπονητή τον Θωμά Βαρδάκα», δήλωσε ο Στέφανος σε συνέντευξή του στον «Νέο Κόσμο».
ΘΥΣΙΕΣ ΚΑΙ… ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΚΟΥΠΙΕΣ
Από το πρώτο του χρυσό μετάλλιο, στο πανελλήνιο πρωτάθλημα εφήβων στην Αθήνα την άνοιξη του 2012, μέχρι το πιο πρόσφατο, στην Ολυμπιάδα του Τόκιο, στα τέλη Ιουλίου το 2021, μεσολάβησαν 9 χρόνια.
Οι διακρίσεις αυτό το διάστημα ήταν πολλές. Αλλά, όχι χωρίς μόχθο καθημερινά στην προπόνηση και θυσίες, από τον ίδιο και την οικογένειά του.
«Πόσα χιλιόμετρα έχεις ‘γράψει’ στο σκάφος μπορείς να υπολογίσεις;», ρωτήσαμε.
«Ε, δε θα κλείνω 5.000 χιλιόμετρα το χρόνο, τουλάχιστον…», απάντησε λες και ήταν κάτι απόλυτα φυσιολογικό.
«Πας και έρχεσαι Τόκιο εύκολα…», σχολιάσαμε και εκείνος χαμογέλασε.
Ενδεικτικά, 9 χρόνια επί 5.000 χιλιόμετρα το χρόνο, έχουμε 45.000 χιλιόμετρα, ενώ η απόσταση Αθήνας-Μελβούρνης είναι περίπου 15.000 χιλιόμετρα.
Και για τους πιο… φανατικούς των αριθμών: Τα 2 χιλιόμετρα είναι περίπου 250 κουπιές. Αυτό μας κάνει περί τις 5.625.000(!) κουπιές όλα αυτά τα χρόνια, χωρίς να μετράμε τους αγώνες.
Πώς είναι εφικτό αυτό; Με πάνω από 300 ημέρες προπόνηση το χρόνο (που δεν περιλαμβάνει μόνο «τράβα κουπί», αλλά και βάρη, ασκήσεις, κ.ά.), 8-10 ώρες την ημέρα, πειθαρχία, πείσμα, επιμονή και βέβαια αγάπη γι’ αυτό που κάνεις.
ΟΙ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ
Οι δυσκολίες ήταν πολλές. Αλλά ο Στέφανος Ντούσκος τράβηξε κουπί παρά τους τραυματισμούς, την έλλειψη επίσημης στήριξης, αλλά και τις συχνές αλλαγές πληρωμάτων.
Η κωπηλασία, παρά τις διακρίσεις σε Πανευρωπαϊκό, Παγκόσμιο και Ολυμπιακό επίπεδο, δεν είναι στα αγαπημένα των χορηγ(ι)ών στην Ελλάδα.
Αυτό έχεις ως συνέπεια, πολλοί αθλητές, με μετάλλια σε σημαντικούς αγώνες, να εγκαταλείπουν πριν ακόμη τα πιο «δυνατά» τους χρόνια, καθώς υπάρχει το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης.
Κάτι που δεν άφησε ανεπηρεάστο και τον Στέφανο. Το 2016, στα 19 του ακόμη, συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο της Βραζιλίας. Ήταν στην τετράκωπο ελαφρών βαρών, μαζί με τους Παναγιώτη Μαγδανή, Γιάννη Πέτρου και Σπύρο Γιάνναρο, που κατέκτησαν στην 6η θέση.
Οι εν λόγω συναθλητές του, παρότι ακόμη σε «δυνατές ηλικίες» για την κωπηλασία, με την επαγγελματική αποκατάσταση στο μυαλό τους, αναγκάστηκαν να σταματήσουν την αγωνιστική κωπηλασία και να αφοσιωθούν στις σπουδές τους.
Ενδεικτικά, ο Παναγιώτης Μαγδανής, με καταγωγή από τη Λήμνο συμμετείχε σε δύο Ολυμπιάδες (Λονδίνο 2012, Ρίο 2016), στα 22 και στα 26 του χρόνια αντίστοιχα, με μία 8η θέση (διπλό σκιφ) και μία 6η (τετραπλό σκιφ με τον Στέφανο Ντούσκο, όπως προαναφέρθηκε).
Είχε πρωτιές σε παγκόσμιο και πανευρωπαϊκό επίπεδο και στα 31 του χρόνια θα μπορούσε να «κυνηγήσει» μία ακόμη διάκριση με τα γαλανόλευκα στο Τόκιο, καθώς τα πιο… ώριμα αγωνιστικά χρόνια για τους κωπηλάτες θεωρούνται τα 28-35, ενώ οι κορυφαίοι τραβούν κουπί και έως τα 40+.
Το 2016 όμως αποφάσισε πως δεν πάει άλλο με τον πρωταθλητισμό, όχι γιατί δεν άντεχε τις 300+ προπονήσεις κάθε χρόνο, 8-10 ώρες την ημέρα, αλλά επειδή αποφάσισε ότι είναι καιρός να δει το… μετά.
«Δεν ήταν εύκολη η απόφαση. Το σκεφτόμουν όλη τη χρονιά το 2016, παρότι Ολυμπιακή που θα έπρεπε να είμαι ακόμη πιο αφοσιωμένος στην προετοιμασία. Το ήξερα ότι κάποια στιγμή πρέπει να κοιτάξω το μέλλον μου…», δήλωσε ο Παναγιώτης στον «Νέο Κόσμο» και πρόσθεσε:
«Προσπαθούσα να βρω τα επόμενα μου βήματα και τι θα κάνω μόλις σταματήσω. Αν συνέχιζα μία ακόμη 4ετία, θα ήμουν στα 30 οπότε δε θα είχα κάποιο πτυχίο, κάποιο ‘χαρτί’, κάποια αποκατάσταση… Θα ξεκινούσα από το μηδέν. Γι’ αυτό και εγώ και ο Σπύρος Γιάνναρος και ο Γιάννης Πέτρου, μπήκαμε σε Σχολές».
«Υπάρχει πικρία για την απόφαση αυτή;», ρωτήσαμε. «Λαμβάναμε 2.000 – 4.000 ευρώ το χρόνο από την Ομοσπονδία… χορηγούς δεν είχαμε. Η στήριξη που είχαμε ήταν κυρίως από τις οικογένειές μας. Αν υπήρχε αποκατάσταση για το μετά, θα ήθελα να συνεχίσω», απάντησε, ενώ σε ερώτημα αν του έλειψαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, είπε: «Ναι, σίγουρα… Σίγουρα θα ήθελα να ήμουν εκεί».
ΤΡΑΒΩΝΤΑΣ ΚΟΥΠΙ… ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Λόγω παρόμοιων περιπτώσεων με του Π. Μαγδανή, του Σπ. Γιάνναρου και του Γ. Πέτρου, η Ελλάδα ενδεχομένως έχασε μετάλλια και ο Στέφανος Ντούσκος δεν μπορούσε να… στεργιώσει πλήρωμα.
Εγγράφηκε στην Ιατρική Ιωαννίνων, αλλά «πάγωσε» τις σπουδές του καθώς συνέχισε τον πρωταθλητισμό. Σκεφτόταν όμως επίσης ότι η κωπηλασία έχει ημερομηνία… λήξης. Ισως πιο σύντομα από όσο θα έπρεπε για πολλούς αθλητές.
«Μετά το Ρίο είχα πει στην εαυτό μου ότι θέλω να πάω σε άλλη μία Ολυμπιάδα και μετά να σπουδάσω. Δεν ήξερα τι μπορεί να προκύψει σε αυτά τα 4 χρόνια – που έγιναν 5 τελικά- μέχρι το Τόκιο».
«Σε επηρέασαν οι συνεχείς αλλαγές πληρωμάτων;», ρωτήσαμε.
«Σκέφτηκα, θα το ‘πάρεις’ μόνος σου. Δε γίνεται να ρισκάρεις», ανέφερε.
«Τράβηξες -και θα τραβήξεις- λίγο παραπάνω κουπί και γι’ αυτούς που αναγκάστηκαν να σταματήσουν;».
«Πιστεύω ναι», απάντησε και πρόσθεσε: «Είναι πολύ δύσκολα, ειδικά χωρίς τη σιγουριά για το μέλλον. Γι’ αυτό και εγώ θα σταματούσα. Γι’ αυτό και σταμάτησαν τόσα παιδιά. Είναι πολύ δύσκολο και ελπίζω κάτι να αλλάξει…».
Όσο για την οικογένειά του; «Προσπαθούσαν να με στηρίξουν όσο μπορούσαν. Αλλά και αυτοί μετά από κάποιο διάστημα έβλεπαν ότι δεν υπήρχε καμία ανταπόκριση από κανέναν (αρμόδιο) οπότε μου έλεγαν να τελειώσω αυτή η Ολυμπιάδα -για να μην το αφήσουμε στη μέση επειδή το ξεκινήσαμε- και έπειτα από εκεί και πέρα να πάω να αφοσιωθώ σε μία Σχολή για να έχω αύριο μεθαύριο μια δουλειά».
«Μπορείς καθημερινά να κάνεις θυσίες, αλλά έρχεται μία στιγμή που δεν μπορείς να θυσιάσεις και το μέλλον σου…», σχολιάσαμε.
«Ναι αυτό είναι», είπε. «Μ’ αρέσει πολύ ο αθλητισμός, μ’ αρέσει αυτό που κάνω, μ’ αρέσει η κωπηλασία, αλλά αν δεν υπήρχε κάτι να με στηρίξει θα σταματούσα και θα πήγαινα στη Σχολή να δω το μέλλον μου. Γιατί δε γίνεται διαφορετικά. Δε γίνεται να θυσιάσεις όλη σου τη ζωή και αύριο μεθαύριο να βγεις έξω και να μην έχεις να φας. Τι να τα κάνω; Να κρεμάσω τα μετάλλια και να τα πουλάω μετά;».
Η «ΒΑΡΙΑ» ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ
Εκτός από το να συνεχίσει μόνος να… τραβάει κουπί -κυριολεκτικά και μεταφορικά- κομβική αποδείχθηκε για τον Στέφανο Νοτύσκο και η αλλαγή στην κατηγορία των κιλών που αγωνιζόταν. Με ύψος 1,87 έπρεπε να είναι 70 κιλά για να είναι στην «ελαφριά». Χρειάστηκε μάλιστα να τρώει μόνο… παγάκια όταν είχε αγώνες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την απόδοσή του.
Δύο χρόνια άντεξε. Πλέον είναι στα 84 κιλά. Κάτι που σημαίνει περισσότερη μυϊκή δύναμη και αντοχή. Αλλά και πιο δυνατούς αντιπάλους. Ειδικά στο αγώνισμα του μονού σκιφ, που για την κωπηλασία, αν μας επιτρέπεται, είναι ό,τι τα «100μ.» στον στίβο.
Στον τελικό του Τόκιο είχε απέναντί του «μπαρουτοκαπνισμένους» κωπηλάτες με μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες και Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Οι δικοί του χρόνοι ήταν πολύ καλοί στις προπονήσεις, αλλά ο ίδιος μετρημένος στις προσδοκίες του.
«Όλοι αυτοί είναι τεράστιοι αθλητές… με πολλά χρόνια προπόνηση, πάρα πολλά χρόνια εμπειρία στο σκιφ. Δεν μπορούσα να πω, ‘πάω να τους κερδίσω’ έτσι απλά. Σκεφτόμουν ότι θα κάνω την καλύτερη κούρσα που μπορώ. Είμαι σε καλή φυσική κατάσταση και όπου βγει. Ήλπιζα…».
Μετά τους αγώνες στα προκριματικά και τα ημιτελικά, συνειδητοποίησε από τους χρόνους πως δεν ήταν απλά σε καλή κατάσταση, αλλά και καλύτερη από πολλούς αντιπάλους του.
«Μετά τον ημιτελικό το πίστεψα πιο πολύ. Αφού βγήκα πρώτος εκεί, σκέφτηκα ‘θα πας να κάνει ό,τι καλύτερο. Μπορείς να διεκδικήσεις ένα μετάλλιο’».
Τελικά ήταν το χρυσό και με Ολυμπιακό ρεκόρ, σχολιάσαμε με τον Στέφανο απλά να χαμογελά και να απαντά: «Ναι!».
«ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ‘ΠΑΙΧΝΙΔΙ’»
Τι αλλάζει με αυτό το μετάλλιο; «Γίνεσαι αξιωματικός σε Αεροπορία, Στρατό ή Ναυτικό», ανέφερε ο Στέφανος Ντούσκος, κάτι που σημαίνει επαγγελματική εξασφάλιση. «Και έπειτα», πρόσθεσε, «θα υπάρξουν και χορηγοί». Που… έψαχνε και δεν έβρισκε -πλην ενώς- πριν το Τόκιο για να βοηθήσουν στα έξοδα προετοιμασίας και συμμετοχής σε αγώνες.
«Αλλάζει τελείως το ‘παιχνίδι’ με αυτό το μετάλλιο», τόνισε ο Έλληνας Ολυμπιονίκης που μπορεί πλέον την επόμενη τριετία, τουλάχιστον μέχρι το Παρίσι το 2024, να έχει άγχος μόνο όταν μπαίνει στο σκάφος για να αγωνιστεί και όχι να αγωνιά καθημερινά για το μέλλον του.
«Γινόμαστε λίγο πιο επαγγελματίες… Μπορεί να θέλω να τραβήξω μέχρι τα 35 μου τώρα ή τα 40 μου, όσο με πάει αν δεν υπάρξουν τραυματισμοί. Όταν σταματήσω θα έχω μία δουλειά… όλοι οι αθλητές που κάνουν πρωταθλητισμό αυτό ζητάνε. Δε ζητάνε πολλά. Να επαναφέρουν τους διορισμούς, όπως παλαιότερα».
«ΕΓΡΑΨΕ ΙΣΤΟΡΙΑ»
Ο Παναγιώτης Μαγδανής, ο Σπύρος Γιάνναρος και ο Γιάννης Πέτρου σταμάτησαν τον πρωταθλητισμό, αλλά δεν έπαψαν να παρακολουθούν τα δρώμενα στην κωπηλασία και φυσικά την εξέλιξη του συναθλητή τους.
«Έβλεπα ότι βελτιώνεται και είχε πάει καλά», ανέφερε ο Παναγιώτης (σημειώνεται πως ο Ναυτικός Όμιλος Λήμνου από όπου έκανε τα πρώτα του βήματα μετονομάστηκε πρόσφατα σε Ναυταθλητικό Κέντρο Ολυμπιονίκη Κωπηλασίας Παναγιώτη Μαγδανή).
«Μιλήσατε με τον Στέφανο όσο ήταν στο Τόκιο;» ρωτήσαμε.
«Πριν τον ημιτελικό μου είπε ότι θα προσπαθήσει να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί…», απάντησε και πρόσθεσε: «Όταν είσαι σε μονό σκιφ, είσαι εσύ και ο εαυτός σου. Είναι καθαρά δική σου προσπάθεια, 100%. Είσαι εσύ και το αποτέλεσμα…».
Και ο Στέφανος έκανε ό,τι καλύτερο. «Στα 700μ. – 800μ. περίπου (από τα 2.000μ.) έκανε μία αλλαγή (στο ρυθμό), ένα ανέβασμα για να φύγει εμπρός. Φαινόταν να το κάνει με αρκετή άνεση. Φαινόταν εύκολο. Οι άλλοι δεν αντέδρασαν… Και ήρθε το χρυσό και Ολυμπιακό ρεκόρ…», σχολίασε.
Πόσο «εύκολο» ήταν να κάνει αυτή την αλλαγή στο ρυθμό; «Είναι πολύ δύσκολο. Το έκανε να φαίνεται λες και έτρεχε σε ‘μικρότερους’ αγώνες. Το έκανε πολύ απλά. Αλλά είναι πολύ δύσκολο. Χρειάζονται αμέτρητες ώρες προπόνησης. Ειδικά για να αντέξει ο οργανισμός. Χρειάζετα αντοχή στην ένταση, δύναμη. Το βασικότερο είναι η προπόνηση, χωρίς αυτή δε γίνεται».
«Έγραψε ιστορία ο Στέφανος», τόνισε ο Παναγιώτης. Τι σημαίνει αυτό για την ελληνική κωπηλασία; «Έχουμε πολλές διακρίσεις τα τελευταία χρόνια. Αλλά η κωπηλασία δεν έχει την αναγνωρισιμότητα που θα έπρεπε να έχει. Με το χρυσό μετάλλιο του Στέφανου, θέλω να πιστεύω ότι… κάτι θα αλλάξει».
ΤΑ ΝΕΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ Η ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ
Δέκα χρόνια αφού ο Στέφανος Ντούσκος περνούσε για πρώτη φορά την είσοδο του Ναυτικού Ομίλου Ιωαννίνων… εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες συντονίστηκαν στις 30 Ιουλίου, στις 9:45 το πρωί (ώρα Τόκιο) για να τον δουν να αγωνίζεται στον τελικό του μονού σκιφ και να κατακτά το χρυσό μετάλλιο.
Είναι ένα μετάλλιο για την Ελλάδα, για όλους τους Έλληνες απανταχού, είπε στον «Νέο Κόσμο».
Οι συντοπίτες του τον υποδέχθηκαν με τιμές ήρωα. «Ήταν απίστευτο αυτό που έγινε» σχολίασε. Αλλά το συναίσθημα είναι ακόμη πιο ωραίο όταν μικρά παιδιά τον πλησιάζουν και του ζητάνε να βγουν μία φωτογραφία μαζί του.
«Σκέφτομαι ότι θα παρακινήσω αρκετά παιδιά να ξεκινήσουν κωπηλασία», είπε, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον ενός αθλήματος που έχει φέρει τόσες διακρίσεις στην Ελλάδα, αλλά πολύ συχνά περνά απαρατήρητο από την Πολιτεία και τους χορηγούς.
Στη φωτογραφία, ο Στέφανος Ντούσκος, στο σκάφος, όταν ο ίδιος ήταν παιδί ακόμη.