Αφορμή για το σημερινό άρθρο οι δύο πρόσφατοι ισοσθενείς σεισμοί Μελβούρνης και Κρήτης, αλλά και η ηφαιστειακή έκρηξη στο νησί La Palma της Ισπανίας. Η παχύρευστη λάβα νωχελικά καταβροχθίζει δρόμους, οικίες κι εκκλησίες.

Στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης, ο «κοσμοσείστης» Ποσειδών γκρέμισε (ουχί δυσθύμως) το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, στο οποίο καταπλακώθηκαν τρεις εργάτες – ο ένας βρήκε τραγικό θάνατο.

Η ενεργοποίηση του φυσικού κακού (σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις, πανδημίες κλπ.), υπό την επίβλεψη ενός πολυέλαιου και πανταχού παρόντος Θεού, απασχόλησε τον μέγα Έλληνα διδάσκαλο της «αταραξίας» και «απονίας» Επίκουρο. Αιώνες μετά, ο Σκωτσέζος φιλόσοφος David Hume (1711-1776), γοητευμένος από το περίφημο «τρίλημμα» του Επίκουρου και βασιζόμενος σ’ αυτό, το επανέθεσε περίπου ως εξής:

«Θέλει ο Θεός να εμποδίσει το κακό, αλλά δεν μπορεί; Τότε δεν είναι παντοδύναμος. Μπορεί να εμποδίσει το κακό, αλλά δεν θέλει; Τότε είναι κακόβουλος. Μπορεί και θέλει να εμποδίσει το κακό; Τότε από πού προέρχεται το κακό;»

Οι θεολόγοι, που αξίζουν το αλάτι τους (και το Νόμπελ Θεολογίας που δεν υπάρχει), γνωρίζουν ότι όλες οι προτεινόμενες «θεοδικίες» (δηλ. επιχειρήματα υπέρ της αναγκαιότητας του φυσικού κακού) είναι διάτρητες, όπως το χοντρό κόσκινο του τραχανά! Με άλλα λόγια, παραδέχονται ότι η παρουσία τού φυσικού κακού, μέσα στην ακένωτη φιλανθρωπία του Θεού, είναι ένα δυσεπίλυτο, αν όχι ανεπίλυτο, πρόβλημα.

Υπάρχει η άποψη ότι ο Θεός επιτρέπει το φυσικό κακό, διότι με αυτό, ως εργαλείο, θέλει να μας ανυψώσει ηθικά ή θέλει να πετύχει κάποιον ανώτερο σκοπό, από αυτόν που πέτυχε ως τώρα – σκοπό άγνωστο σε μας.

Το επιχείρημα δεν πείθει. Αν το φυσικό κακό είναι αναγκαίο για την επίτευξη ενός ανώτερου σκοπού, τότε ο σεισμός που έπληξε το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία (αλλά και άλλες εκκλησίες) στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης πρέπει να εκληφθεί ως ευλογία Θεού και οι άστεγοι σκηνίτες Κρητικοί πρέπει να πανηγυρίζουν!

Άλλωστε, ο γεωλόγος και διαχειριστής φυσικών καταστροφών, καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, είναι σαφής: «Η Κρήτη οφείλει την ομορφιά της στους μεγάλους σεισμούς. Χωρίς αυτούς δεν θα είχαμε ούτε τα φαράγγια, ούτε τον Ψηλορείτη, ούτε τις πεδιάδες, ούτε την όμορφη ενδοχώρα» (τηλεοπτικό κανάλι).

Τι ρηξικέλευθη σκέψη! Ποτέ δεν πέρασε από το νου μου ότι η αφθονία ισχυρών σεισμών είναι ευλογία Θεού: παράγει φαράγγια, υψηλά όρη και κάποιους νεκρούς!

Αλλ’ ας περάσουμε στον Προφήτη Ηλία (Elijah). Τον αγαπώ ιδιαίτερα διότι, όταν ήμουν μαθητής στο Γυμνάσιο, κατέφευγα στο εξωκλήσι του, κάθε φορά που η ομορφοβλέφαρη καθηγήτριά μου, δεσποινίς Νικολάου, παρέδιδε το δυσφιλέστατο και αηδέστατο (για μένα) μάθημα των Λατινικών!

Ο Προφήτης Ηλίας («Ηλιου», στη μετάφραση των Εβδομήκοντα), σε αντίθεση με τον Ιησού, δεν πρόφτασε να πεθάνει: ολοζώντανος, πάνω σ’ ένα πύρινο τέθριππο άρμα («άρμα πυρός και ίπποι πυρός»), αναλήφθηκε στον ουρανό («ανελήμφθη . . . εις τον ουρανόν»). Κι ενώ ανηφόριζε, το μάλλινο επανωφόρι του έπεσε πάνω στον μαθητή του, τον Ελισσαίο («μηλωτήν Ηλιου ή έπεσεν επάνωθεν Ελισαίε» – Βασιλέων Δ’, 2:11-13).

Να σημειώσουμε εδώ ότι η λέξη «μηλωτή» προέρχεται από τη λέξη «μήλα», που σημαίνει «πρόβατα»: «Ως δε κύνες περί μήλα δυσωρήσονται εν αυλή» (Ομήρου «Ιλιάδα», 10.183). Δηλ. «Κι όπως κακοπαθαίνουν τα σκυλιά που φυλάνε στο μαντρί γύρω από τα πρόβατα».

Η «μηλωτή» λοιπόν είναι το επανωφόρι, φτιαγμένο από μαλλί προβάτων. (Δεν ξέρω αν η «μηλωτή» του Προφήτη Ηλία έχει διασωθεί, όπως η «ζώνη» της Παναγίας στο Άγιο Όρος.)

Ο Προφήτης Ηλίας δίδαξε ότι ο Θεός δεν βρίσκεται ούτε στους σεισμούς, ούτε στις αστραπές, ούτε στις καταιγίδες, ούτε καν στην ίδια τη Φύση. Ο Θεός είναι αόρατος και πνευματικός. Το πώς όμως από το άυλο γεννιέται το υλικό, δεν απασχόλησε τον αφιλόσοφο Προφήτη.

Στην Καινή Διαθήκη κάποιοι μπερδεύουν τον Ιησού με τον Προφήτη Ηλία, και κάποιοι άλλοι με τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ο Ιησούς ρωτά τους μαθητές του: «Τι λένε οι άνθρωποι για το ποιος είμαι;» («Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;»). Και οι μαθητές απαντούν: «Άλλοι λένε ότι είσαι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, άλλοι ότι είσαι ο Ηλίας και άλλοι ότι είσαι ένας από τους προφήτες».

Και ο Ιησούς ξαναρωτά: «Εσείς τι λέτε ότι είμαι;» («Υμείς δε τίνα με λέγετε είναι;»). Και ο Πέτρος απαντά: «Εσύ είσαι ο Χριστός» («Συ εί ο Χριστός»). Η απάντηση αυτή δυσαρέστησε τον Ιησού, με αποτέλεσμα να επιπλήξει τους μαθητές του («επιτίμησεν αυτοίς»), λέγοντάς τους να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό! («μηδενί λέγωσιν περί αυτού» – Μάρκος, 8:27-30).
Εδώ έχουμε το λεγόμενο «Μεσσιανικό μυστικό», το οποίο ανέδειξε ο Γερμανός θεολόγος, William Wrede (1859-1906).

Θυμάμαι που στο Πανεπιστήμιο La Trobe ο καθηγητής, John Painter, μας είχε δώσει το «Μεσσιανικό μυστικό» ως θέμα για δοκίμιο (essay) στις εξετάσεις. Πέρασαν πάνω από τέσσερις δεκαετίες από τότε και ακόμη απορώ γιατί ο αγαθός Ιησούς απέκρυπτε την πραγματική του ιδιότητα – αυτή του Μεσσία. Ο Σωκράτης, που δήθεν απέκρυπτε το «δασκαλίκι» του («εγώ δε διδάσκαλος μεν ουδενός πώποτ’ εγενόμην» – Πλάτωνος «Απολογία», 33a), ήταν είρωνας par excellence!

Τέλος, στην Ελλάδα ο Προφήτης Ηλίας έχει κατακτήσει όλες τις βουνοκορφές! Προφανώς επειδή κάποτε ο ίδιος είχε καθίσει πάνω στην κορυφή ενός όρους («και ιδού Ηλιου εκάθητο επί της κορυφής του όρους» – Βασιλέων Δ’ 1:9). Οι κορυφές των βουνών προτιμώνται γιατί βρίσκονται πιο κοντά στο αυτί του Θεού.

Και τώρα λίγα λόγια και για τον δικό μας, τον «κοσμοσείστη» Ποσειδώνα. Ο αείμνηστος καθηγητής Ιωάννης Κακριδής, στον Β’ τόμο τού μνημειώδους πεντάτομου έργο του «Ελληνική μυθολογία» (Εκδοτική Αθηνών, 1986), λέει ότι οι αρχαίοι Έλληνες προσέδωσαν στον Ποσειδώνα, μεταξύ άλλων, και την ιδιότητα του «σεισμοποιού» (σ. 120).

Έτσι έχουμε πολλά επίθετα του Ποσειδώνα, που σχετίζονται με τον σεισμό, όπως: «Γαιήοχος», «Γαίης κινητήρ», «Δαμασίχθων», «Ελασίχθων», «Ελελίχθων», «Ενοσίχθων», «Ενοσίγαιος», «Σεισίχθων».

Τέλος, να σημειώσουμε ότι δεν είναι μόνο ο Προφήτης Ηλίας που εγκαταστάθηκε στον ουρανό: είναι και ο Ποσειδώνας, μαζί με άλλα μέλη της ευρύτερης οικογένειας, όπως: ο Κρόνος, ο Δίας, ο Πλούτων, ο Άρης, ο Ερμής, η Αφροδίτη. Για του λόγου το αληθές, ρωτήστε έναν αστρονόμο.

Όλ’ αυτά τα ουράνια σώματα, με ελληνικά ονόματα, «θέουν» (τρέχουν). Και αυτό που «θέει» (το «θέον») είναι θεός!