«Αγαπώ τους συμπατριώτες, ας προσπαθήσουμε όλοι να κάνουμε ό,τι το καλύτερο όπου ζούμε, αλλά να μην ξεχνάμε την πατρίδα».

Αυτό ήταν το μήνυμα του ελληνικής καταγωγής Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά (Albert Bourla), προς όλους τους Έλληνες, αλλά και Φιλέλληνες που παρακολούθησαν την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή του με τον επικεφαλής της Ελληνικής Πρωτοβουλίας (The Hellenic Initiative – ΤΗΙ), Ανδρέα Λιβέρη (Andrew Liveris ΑΟ), πρώην προέδρου της Dow Chemicals και της DowDuPont.

Ο Δρ Άλμπερτ Μπουρλά, ο οποίος μεγάλωσε και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων διεθνώς εν μέσω της πανδημίας και έχει καταστεί μία από τις πιο αναγνωρίσιμες προσωπικότητες καθώς ηγείται της φαρμακευτικής εταιρίας που το εμβόλιό της έχει καταστεί από τα πιο σημαντικά εφόδια στην αντιμετώπιση της COVID-19, ενώ μόλις προ ημερών ανακοινώθηκε και ένα χάπι της Pfizer, το οποίο μειώνει δραστικά τον κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου.

Στη διαδικτυακή εκδήλωση της The Hellenic Initiative Australia, ο Δρ Μπουρλά μίλησε για «σπουδαίες αναμνήσεις» του ως παιδί στην κεντρική πλατεία Ναυαρίνου, επεσήμανε ότι άκουγε με ρεμπέτικα όταν ήταν μικρός, τόνισε τις αξίες που έλαβε από την οικογένειά του και επέστησε την προσοχή σε όσους θέλουν να επενδύσουν στο ταλέντο που υπάρχει σήμερα στην πατρίδα, αλλά και τον ζήλο των εργαζομένων να αποδείξουν τι αξίζουν μετά από σημαντικές δυσκολίες που υπήρξαν τα τελευταία χρόνια.

Η Ελλάδα είπε, μπορεί να γίνει το Palo Alto (η «πρωτεύουσα» των τεχνολογικών εξελίξεων) της Ευρώπης.

Αναφέρθηκε ακόμη στο πώς ώθησε τα στελέχη της Pfizer να πετύχουν το… ακατόρθωτο με την ανάπτυξη του εμβολίου κατά της COVID-19 εντός 8 μηνών, ενώ για τα αρχικά προβλήματα στην προμηθεία δόσεων προς την Αυστραλία είπε πως η χώρα δεν έκανε παραγγελίες όταν έπρεπε.

Εξέφρασε δε την εκτίμηση πως μπορεί να εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο για τον κορονοϊό, όπως για τη γρίπη για κάποιο καιρό ακόμη, ενώ εμφανίστηκε αισιόδοξος για «τρομερή πρόοδο» στην θεραπεία του καρκίνου τα επόμενα χρόνια.

MNHMH

«Τέκνο» της Θεσσαλονίκης και της Διασποράς ο Δρ Μπουρλά κατέστησε σαφές ότι δεν ξεχνά από που ξεκίνησε και στάθηκε στη δύναμη της μνήμης. Όπως μερικούς μήνες πριν, όταν εξιστορουσε για πρώτη φορά σε ένα άρθρο του στην «Καθημερινή», πως έχασε τους εβραϊκής καταγωγής παππούδες του κατά το Ολοκαύτωμα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πως κατάφεραν να ξεφύγουν οι γονείς του. Μάλιστα, η μητέρα του κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή γλίτωσε από το εκτελεστικό απόσπασμα.

«….αναγνωρίζω πόσο τυχερός είμαι που οι γονείς μου μοιράστηκαν τις ιστορίες τους μαζί μου και την υπόλοιπη οικογένειά μας…Το έκαναν γιατί ήθελαν να θυμόμαστε. Να θυμόμαστε όλες τις ζωές που χάθηκαν. Να θυμόμαστε τι μπορεί να συμβεί όταν ο ιός του κακού αφήνεται να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα. Αλλά, κυρίως, να θυμόμαστε την αξία μιας ανθρώπινης ζωής…. δεν μιλούσαν ποτέ με θυμό ή εκδίκηση… Αντ ‘αυτού μας έλεγαν το πόσο τυχεροί ήταν που ζούσαν και πώς όλοι έπρεπε να δώσουμε αξία σε αυτό, να τιμούμε τη ζωή και να προχωράμε μπροστά. Το μίσος θα ήταν μόνο εμπόδιο σε αυτό», έγραφε ο Δρ Μπουρλά.

Κατά τη συζήτηση με τον κ. Λιβέρη επεσήμανε πως οι αξίες που έλαβε από την οικογένειά του -με πολλά ξαδέρφια- όπως για κάθε Έλληνα, ήταν κομβικές στη ζωή του. Οι φίλοι, οι σπουδές είναι σημαντικές, αλλά ό,τι λαμβάνουμε από τους γονείς και άλλους συγγενείς μας στη διαμόρφωση της ταυτότητάς μας είναι «θεμελιώδες», είπε.

Η οικογένεια «με καθόρισε σε πολύ μεγάλο βαθμό», σήμειωσε, αναφέροντας ότι η μητέρα του, έχοντας περάσει τόσα στη ζωή της, του έλεγε συχνά να μην λέει τι δεν μπορεί να κάνει. Τα όσα είχε βιώσει ήταν έμπνευση αισιοδοξίας για τον ίδιο. «Ακόμη και σήμερα βλέπω το ποτήρι μισό γεμάτο…», σχολίασε.

Μετά τις σπουδές και το διδακτορικό του στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης βρέθηκε στην Αθήνα για την Pfizer παρότι μετά τη στρατιωτική θητεία του ήθελε να γυρίσει στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Δεν του άρεσε η Αθήνα τότε, ούτε ο εταιρικός κλάδος. Αλλά όταν έλαβε την πρόσκληση για εργασία σκέφτηκε πως θα είναι κάτι προσωρινό μέχρι να επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο. Σε έξι μήνες όμως, όπως είπε, ερωτεύτηκε και την Αθήνα, αλλά και το πόσο γρήγορα λαμβάνονται αποφάσεις και υλοποιούνται δράσεις στις επιχειρήσεις.

Στη συνέχεια με την Pfizer βρέθηκε συνολικά σε 5 χώρες και 8 πόλεις. Πάντα με τη στήριξη της συζύγου του, τόνισε. Για εκείνον, είπε, ήταν εύκολο να βρίσκει ένα γραφείο έτοιμο να τον περιμένει. Εκείνη αναλάμβανε τα… δύσκολα με τα παιδιά, γιατρούς, σχολεία. Ο Δρ Μπουρλά επεσήμανε πάντως ότι για τα παιδιά του ήταν το «μεγαλύτερο δώρο» να μάθουν από νωρίς να είναι πολίτες όλου του Κόσμου.

ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ

Σύμφωνα με τον ίδιο για να παρασκευαστεί τόσο σύντομα ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο σε μερικούς μήνες αντί χρόνια, χρειάστηκε ώθηση, οικονομική, αλλά κυρίως σκέψη πέρα από το συνηθισμένο (out of the box) για την ομάδα του στην Pfizer. Τους ζήτησε το… αδύνατο, είπε και εκείνοι εξέπληξαν με το σημαντικό επίτευγμα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας, σημείωσε, δεν παρενέβη στην πορεία των αποφάσεων, παρά μόνο ως προς το κόστος, καθώς όλο το εγχείρημα ήταν περί τα 2 δισ. δολ. (US).

Όταν ανακοίνωσε πως χρειάζεται ένα εμβόλιο σε 8 μήνες αντί σε 8 χρόνια, υπήρξε κάποια αντίσταση και άρνηση ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Αρχικά είχε στα χέρια του ένα σχέδιο για ένα σκεύασμα σε 2 χρόνια. Αλλά ζήτησε από την ομάδα να επιστρέψει σε λίγες ημέρες έχοντας σκεφτεί πόσες ζωές θα χάνονταν σε αυτό το διάστημα από την COVID-19, χωρίς να σκεφτεί το κόστος. Τους το έριξε… στο επιστημονικό φιλότιμο θα μποροπυσε να πει κανείς.

Αντίστοιχη, μεγάλη προσπάθεια από τους ειδικούς έγινε και για την παρασκευή της νέας θεραπείας κατά της COVID-19, με το χάπι αυτό της Pfizer να είναι έτοιμο σε μερικούς μήνες.

Ο κ. Λιβέρης έκανε λόγο για κοινωνική στάση της εταιρίας να μην κοιτάξει τι θα στοίχιζε όλο αυτό, αλλά ο Δρ Μπουρλά ήταν σαφής. «Δε θέλω να πω κάτι τέτοιο… Είμαστε μία εταιρία κερδοσκοπική. Αλλά τα πάντα κατέρρρεαν. Αν δεν το κάναμε εμείς, τότε ποιος; Ήλπιζα ότι και άλλοι θα συνεισφέραν (με έρευνες). Έπρεπε να το κάνουμε εκείνη τη στιγμή». Η αποτυχία, τόνισε, θα ήταν μεγαλύτερο πρόβλημα για όλους, από το να «διαγράψουμε» 2 δισ. δολ.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ

Σε σχέση με τις προμήθειες εμβολίων, υποστήριξε, υπήρξε μεγάλη παραπληροφόρηση. Αρχικά, σημείωσε, έπρεπε να υπάρχει ένα εμβόλιο, κάτι που δεν ήταν δεδομένο στις αρχές της πανδημίας. Δεύτερον, η τιμή του να είναι προσιτή σε όλους, ανάλογα με τις δυνατότητές κάθε χώρας.

Κάποιες χώρες, πρόσθεσε, έκαναν άλλες επιλογές. Δεν παρήγγειλαν από την Pfizer. Στηρίχθηκαν σε άλλες εταιρίες που τους είπαν και για παραγωγή εντόςτων συνόρων του.

Τον Αύγουστο του 2020 είπε ο Δρ Μπουρλά, έστειλα ένα γράμμα που ανέλυε τα δεδομένα σχετικά με τις ποσότητες που είχαμε δυνατότητα να παρασκευάσουμε. Το Νοέμβριο ήρθαν τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών. Το Δεκέμβριο χορηγήθηκε η πρώτη δόση στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Τον Ιανουάριο ήρθαν και άλλοι ζητώντας…».

«Η μόνη λύση ήταν να αυξήσουμε την παραγωγή από 1,3 δισ. δόσεις στα 3 δισ. για το 2021. Αλλά χρειαζόταν χρόνος για να ανταποκριθούμε… Σύντομα θα υπάρχουν εμβόλια αρκετά για όλους».

Ο κ. Λιβέρης σχολίασε πως η Pfizer προσπαθούσε να ανταποκριθεί στο σκέλος της παραγωγής, ενώ οι κυβερνήσεις λάμβαναν τις αποφάσεις για το τι χρειάζονταν.

Ναι, απάντησε ο Δρ Μπουρλά, η Αυστραλία δεν κατέθεσε αίτημα για δόσεις στην αρχή. Πιστεύω ότι στοιχημάτισαν σε ένα άλλο εμβόλιο το οποίο επρόκειτο να παρασκευάζεται στη χώρα, είπε, και έπειτα ήρθαν σε εμάς. Η εταιρία του, συμπλήρωσε, ήταν εξαιρετικά συνεργάσιμη με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Αλλά εξαιτίας των αποφάσεων που ελήφθησαν έλαβαν τα εμβόλια της Pfizer αργά.

ΕΜΒΟΛΙΑ ΟΠΩΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΙΠΗ

Ανέφερε ακόμη πως είναι πολύ πιθανό το σενάριο να χρειαζόμαστε μία «ενισχυτική δόση» κάθε χρόνο κατά της COVID-19, όπως γίνεται με το εμβόλιο κατά της γρίπης.

Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα δεδομένα, είπε, καθώς ο ιός είναι παντού. Επεσήμανε δε ότι πρέπει να εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός παγκοσμίως σε υψηλό ποσοστό για να εξαλειφθεί ο ιός και ότι θα χρειαστεί κάποιος καιρός για να συμβεί αυτό, ενώ στο μεταξύ μπορεί να υπάρξουν νέες μεταλλάξεις.

Πρόσθεσε πάντως ότι τα καλά νέα είναι ότι έχουμε τα εμβόλια και τις θεραπείες και θα μπορούμε να επιστρέψουμε στην κανονική ζωή… αν κάνουμε όλοι το σωστό και πάμε να εμβολιαστούμε.

ΕΛΛΑΔΑ

Για τη δημιουργία Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας της Pfizer στη Θεσσαλονίκη (Centre for Digital Innovation & Centre for Business Operations and Services), ο Δρ Μπουρλά επεσήμανε πως πρόκειται για επένδυση στο ταλέντο, στις δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού που υπάρχει στην Ελλάδα.

Ερωτηθείς για το ρόλο του ως CEO στην απόφαση της εταιρίας, παραδέχθηκε ότι αν δεν ήταν επικεφαλής να μην γινόταν αυτό. Αλλά δεν έκανα χάρη, υπογράμμισε. Ήξερα τη δουλειά που γίνεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Το δυναμικό με σπουδές και ικανότητες υπήρχε, πρόσθεσε, παρότι κάποιοι έπρεπε να φύγουν -όχι από επιλογή, όπως εγώ, είπε- αλλά επειδή ειδικά τα τελευταία χρόνια είναι δύσκολο να βρουν εργασία στην πατρίδα.

Οι αρμόδιοι της Pfizer, σημείωσε, αρχικά δεν ήξεραν καν την πόλη, αντιστάθηκαν, αλλά αφού ήταν εντολή από τον CEO αναγκάστηκαν να το ψάξουν. «Εξεπλάγησαν από το επίπεδο του ταλέντου που υπάρχει στη χώρα».

Μάλιστα, πήγε τόσο καλά το εγχείρημα που αντί για 200 άτομα όπως ήταν ο σχεδιασμός, το Κέντρο θα απασχολεί 700. Το 15% από αυτούς είναι Έλληνες που γύρισαν στην Ελλάδα, το 75% Έλληνες που ζουν εκεί και ένα 10% μη Έλληνες.

Ο κ. Λιβέρης υπενθύμισε πως η THI κάνει σημαντικό φιλανθρωπικό έργο ώστε το… brain drain (η φυγή εξειδικευμένων Ελλήνων στο εξωτερικό) να καταστεί brain gain (κέρδος εξειδικευμένων εργαζομένων).

«Εμείς δεν το κάναμε από φιλανθρωπία. Μηδέν φιλανθρωπία», σχολίασε ο Δρ Μπουρλά. «Σκέφτηκα πως αν στοιχιματίσω σε αυτούς (τους εξειδικευμένους ανθρώπους στην Ελλάδα) δε θα με απογοητεύσουν…Ήξερα ότι μπορώ να βασιστώ σε αυτούς και με έβγαλαν ασπροπρόσωπο», τόνισε.

Κάπως έτσι, πρόσθεσε, ακολούθησαν Sisco, Microsoft, Amazon και άλλοι θα αναζητήσουν επενδύσεις στην Ελλάδα.

ΖΗΛΟΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΗ

Ερωτηθείς για τη συμβουλή του προς τους επενδυτές της Διασποράς στην Ελλάδα, ανέφερε ότι σήμερα η χώρα, είναι ίσως διαφορετική από αυτή που γνώριζαν όταν έφυγαν. Από πολλές απόψεις είναι χειρότερη, αλλά από πολλές απόψεις είναι πολύ καλύτερη.

Επίσης, υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό, που μετά από όλες τις δυσκολίες που πέρασε είναι «πεινασμένο» για ευκαιρίες. «Θέλουν μία ευκαιρία να αποδείξουν ότι μπορούν να είναι ίσοι και καλύτεροι. Και όταν τους δίνεις αυτήν την ευκαιρία έχουν ζήλο να υπερβούν (τις προσδοκίες) που οι Γερμανοί ή άλλοι δεν έχουν». Πρόκειται για σπουδαίο πλεονέκτημα, πρόσθεσε. Θα έχεις αφοσίωση (loyalty) ανθρώπους που θα επικεντρωθούν να κάνουν το σωστό, κάτι που δε θα βρεις σε άλλα μέρη.

Το ταλέντο είναι η ειδοποιός διαφορά, συμφώνησε ο κ. Λιβέρης.

Όσον αφορά στη συμβουλή του προς έναν νέο Έλληνα, για το αν πρέπει να μείνει ή να φύγει από την Ελλάδα όπως ο ίδιος, ο Δρ Μπουρλά απάντησε ότι κάθε ένας έχει διαφορετική προσωπικότητα, ικανότητες και πορεία. «Αυτό που ήταν καλό για εμένα ίσως να μην είναι για κάποιον άλλο», δήλωσε. Αλλά, συμπλήρωσε, δεν έχω δει ποτέ κάποιο πετυχημένο να κάνει κάτι που δεν αγαπάει. Το αντίθετο, συχνά. Επίσης, κάτι που έκανα εγώ, είπε, ήταν πως ποτέ δεν κοιτούσα το επόμενο βήμα, αλλά να κάνω ό,τι καλύτερο σε ό,τι θέση αναλάμβανα. Και αυτό πάντα κάποιος το έβλεπε και το αναγνώριζε.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΧΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

Ποιο είναι το όρομα του Δρ Μπουρλά για την Ελλάδα σε 10 χρόνια μετά και την 200η επέτειο φέτος από την Ελληνική Επανασταση;

Να υπάρχει σημαντική οικονομική ανάπτυξη, αλλά σε πιο γερά θεμέλια. Όχι όπως στην περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, η οποία στηρίχθηκε στην κατανάλωση, όχι στην παραγωγή. Η Ελλάδα, υπογράμμισε έχει μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα και μπορεί να γίνει το Palo Alto της Ευρώπης.

Έχει τον καλό καιρό, έχει ταλέντα, γιατί κάποιος να μην εργάζεται από την Κρήτη ή τη Θεσσαλονίκη, πρόσθεσε. Αλλά τα χρήματα, επεσήμανε, πρέπει να επενδύονται όχι να γίνονται Πόρσε.

«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ»

Σε σχέση με το μέλλον της Pfizer, αλλά και τη «μεταμόρφωση» τα τελευταία χρόνια υπό την ηγεσία του, εξήρε το έργο του προκατόχου του και επεσήμανε πως η δουλειά που απαιτείται δεν υπάρχει στα πανεπιστημιακά συγγράματα, αλλά πρέπει να είναι «ραμμένη» στα μέτρα της κάθε εταιρίας.

Χρειάστηκε κουράγιο και μεγάλες αποφάσεις, υπογράμμισε, αλλά και τύχη, που ευνοεί τους τολμηρούς. Πολλοί, είπε, δεν είχαν πειστεί, μέχρι που ήρθε η πανδημία και επιβεβαίωσε ότι οι επιλογές ήταν σωστές.

Η Pfizer, υπογράμμισε ο Δρ Μπουρλά θέλει να αποτελεί μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος, καθώς έρχονται προκλήσεις. Ενδεικτικά ανέφερε ότι οι άνθρωποι ζουν περισσότερο. Κάτι που είναι ευχάριστο, αλλά όχι χωρίς συνέπειες. Προκύπτουν ασθένειες που δεν υπήρχαν ή που δεν ήταν σημαντικές.

Από την άλλη ωστόσο, είπε, βιώνουμε μία «επιστημονική αναγέννηση». Με τη «συνεργασία επιστημών», όπως η Βιολογία με την Τεχνολογία, που προσφέρουν λύσεις.

Η αύξηση στο προσδοκίμο της ηλικίας, υπενθύμισε, έχει και σημαντικό κόστος στην ασφάλιση και τη φροντίδα για κάθε κράτος. Στην Pfizer θέλουμε να είμαστε μέρος της λύσης, με περισσότερους ανθρώπους να λαμβάνουν θεραπεία εκτός νοσοκομείων, σημείωσε.

Ερωτηθείς ειδικά για τη θεραπεία του καρκίνου, εκτίμησε πως παρά τις δυσκολίες, καθώς κάθε καρκίνος είναι διαφορετικός, την επόμενη δεκαετία, με πιο προηγμένη έρευνα, θα υπάρχει τρομερή βελτίωση στον τομέα αυτό.